Καθημερινές έχουν γίνει πλέον οι διεθνείς «κατρα πακιές» για την ελληνική οικονομία, οι οποίες αποδεικνύουν ότι οι δανειστές μας είναι πλέον αποφασισμένοι είτε να μας επιβά λουν τα μέτρα που θέλουν είτε να μας κηρύξουν σε πτώχευση.

Καθημερινές έχουν γίνει πλέον οι διεθνείς «κατρα πακιές» για την ελληνική οικονομία, οι οποίες αποδεικνύουν ότι οι δανειστές μας είναι πλέον αποφασισμένοι είτε να μας επιβά λουν τα μέτρα που θέλουν είτε να μας κηρύξουν σε πτώχευση.

Μόνο αυτή την εβδομάδα, δύο διεθνείς οίκοι αξιολόγησης (Fitch και Standard and Poor’s) υποβάθμισαν την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας μας ανοίγοντας κι άλλο την ψαλίδα των ελληνικών ομολόγων με τα γερμανικά και επιβαρύνοντας αντίστοιχα το ήδη δυσβάστακτο κόστος εξυπηρέτησης του τεράστιου δανεισμού μας.

Το τελευταίο διάστημα η εν λόγω ψαλίδα (γνωστή και ως «σπρεντ», από τον αγγλικό όρο spread, ήτοι άνοιγμα) άνοιξε από τις 130 στις 230 μονάδες βάσης, μια αύξηση της τάξεως του 75%.

Παράλληλα το Χρηματιστήριο Αθηνών κατέρρευσε, από τα επίπεδα των 3.000 μονάδων που είχε πλησιάσει πρόσφατα κοντά στις 2.000 μονάδες (πτώση της τάξης του 35%) και οι διά φοροι αναλυταράδες προειδοποιούν ότι ενδέχεται να δούμε και ακόμη χαμηλό τερα επίπεδα…

Η Fitch ανακοίνωσε προχθές ότι υπο βαθμίζει την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας σε BBB+ από A, με προ οπτικές αρνητικές, και είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 10 χρόνια που οίκος αξιολόγησης δίνει στην Ελλάδα αξιολό γηση χαμηλότερη του «Α» επικαλούμε νος επιδείνωση των δημοσιονομικών. Η δε εκτίμηση του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης ότι οι προοπτικές είναι αρνητικές σημαίνει ότι είναι ανοικτό το ενδεχόμενο νέας υποβάθμισης.

Σύμφωνα με τον διεθνή οίκο, η υποβάθμιση αντανακλά τις ανησυχίες όσον αφορά τις εκτιμήσεις για τις μεσο πρόθεσμες προοπτικές των δημοσίων οικονομικών της χώρας, δεδομένης της χαμηλής φερεγγυότητας των δημοσι ονομικών θεσμών και του ρυθμιστικού πλαισίου στην Ελλάδα, παράγοντες που εντείνονται από την αβεβαιότητα όσον αφορά μια ισορροπημένη αλλά διατη ρήσιμη οικονομική ανάκαμψη.

Η Fitch χαρακτηρίζει «επιτεύξιμο» τον στόχο της κυβέρνησης για μείωση του ελλείμματος στο 9,1% του ΑΕΠ το 2010, αλλά εκτιμά ότι «η έλλειψη ουσι αστικών δομικών πολιτικών μέτρων μειώνει την πεποίθηση πως οι μεσοπρό θεσμες προσπάθειες θα είναι αρκετά επιθετικές, ώστε να εξασφαλίσουν αρχικά τη σταθεροποίηση των χρεών και τη μείωσή του τα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια».

Αποφαίνεται μάλιστα:

u Ότι «οι προτάσεις της παρούσας κυβέρνησης βασίζονται περισσότερο σε μέτρα αύξησης εσόδων, ειδικά για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, των οποίων το αποτέλεσμα είναι αρκετά αβέβαιο, παρά στις τρέχουσες δαπά νες, όπου το πρόβλημα είναι περισσότε ρο έντονο».

u Ότι το 50% της μείωσης του ελλείμ ματος βασίζεται σε έκτακτα μέτρα κι ότι μικρό μόνο ποσοστό της πρόσφατης επιδείνωσης της δημοσιονομικής κατά στασης της χώρας μπορεί να αποδοθεί στην κρίση, η οποία ήταν σχετικά ήπια και ειδικότερα για τον χρηματοπιστωτι κό κλάδο.

Και καταλήγει προειδοποιώντας ότι η πιθανή διόγκωση του χρέους σε ποσο στό άνω του 120% του ΑΕΠ το 2010 και άνω του 125% το 2011 θα αφήσει τα δημόσια οικονομικά εκτεθειμένα σε μεγάλους κινδύνους.

 

Προθεσμία

Μόλις την προηγούμενη ημέρα η Standard & Poor’s είχε θέσει τη μακρο πρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας «Α» υπό παρακολού θηση («CreditWatch»), με πιθανές αρνητικές επιπλοκές, επικαλούμενη την επιδείνωση των δημοσιονομικών της χώρας.

Ο οίκος έδωσε ουσιαστικά δίμηνη προθεσμία στην κυβέρνηση, προ κειμένου να πειστεί για την αποτελε σματικότητα των σχεδίων της για το δημοσιονομικό νοικοκύρεμα, αλλιώς θα προχωρήσει σε υποβάθμιση.

Και την ερχόμενη Δευτέρα, όμως, αναμένεται στην Αθήνα κλιμάκιο του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s, που θα ελέγξει τα στοιχεία για την ελληνική οικονομία, καθώς ο εν λόγω οίκος έχει θέσει την αξιολόγηση της Ελλάδας υπό αναθεώρηση για πιθανή υποβάθμιση…

Οι χειρότερες επιθέσεις που δέχεται ωστόσο η χώρα μας προέρχονται από τη Γερμανία, όπου πληθαίνουν πάλι οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα αποτελεί «βαρίδι» για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το γνωστό γερμανικό περιοδικό «Spiegel», π.χ., υποστηρίζει ευθέως ότι «το ελληνικό χρέος θέτει σε κίνδυνο το κοινό νόμισμα» και καταλήγει ότι «το επόμενο μεγάλο πρόβλημα που πλησιάζει είναι το δημόσιο έλλειμμα στην Ελλάδα, που έχει απογειωθεί και η χώρα μπορεί να καταστεί αφερέγγυα. Οι συνέπειες για το ευρώ θα μπορούσαν να είναι σκληρές».

Και ο πρόεδρος της Deutsche Bank Τζόζεφ Άκερμαν κατονόμασε όμως το «παιδικό πρόβλημα» του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού κόσμου με το όνομά του: Ελλάδα. «Γενικά, καθώς η αισιοδοξία για την ευρωπαϊκή οικονο μία άρχισε να αυξάνεται, έχει ξεχαστεί ο φόβος μιας εθνικής πτώχευσης στη ζώνη του ευρώ. Και το ερώτημα είναι κατά πόσον μια τέτοια πτώχευση θα μπορούσε να καταστρέψει το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα».

Η Ελλάδα, σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό, ήταν πάντα στην κορυφή της λίστας των χωρών που βρίσκονται σε κίνδυνο. Αλλά τώρα ο κίνδυνος φαί νεται να είναι πιο έντονος από ποτέ. Οι υπουργοί Οικονομικών και οι κεντρικοί τραπεζίτες από τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ είναι τόσο ανήσυχοι όσο και αβοήθητοι. «Το ελληνικό πρό βλημα», λέει ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος στο Βερολίνο, «θα είναι ένα κρίσιμο τεστ για τη νομισματική ένωση».

Όπως επισημαίνει: «Η Ελλάδα έχει ήδη συσσωρεύσει ένα βουνό χρέους που θα είναι δύσκολο, αν όχι αδύνα το, να αποπληρωθεί. Η κυβέρνηση έχει δανειστεί πάνω από το 110% του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών και, αν οι επενδυτές χάσουν την εμπιστοσύνη τους στα ομόλογα, μια κατάρρευση θα μπορούσε να συμβεί το επόμενο έτος. Αν δεν βρεθούν αγο ραστές για τα ομόλογα, η Ελλάδα δεν θα έχει άλλη επιλογή παρά να κηρύξει πτώχευση – ακριβώς όπως το Μεξικό, ο Ισημερινός, η Ρωσία και η Αργεντινή τις προηγούμενες δεκαετίες.

Αυτό θέτει τις Βρυξέλλες σε μια δύσκολη θέση. Οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύουν στα 27 κράτη μέλη να δανείζουν χρήματα σε άλλα κράτη μέλη για να κλείσουν τρύπες στους προϋπολογισμούς τους ή να καλύψουν τα ελλείμματα. Αλλά ακόμη και αν υπήρχε ένας τρόπος να παρακαμφθεί η απαγόρευση αυτή, οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι κατα στροφικές.

Από την άλλη πλευρά, αν οι Βρυξέλλες αφήσουν τους Έλληνες στην τύχη τους, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες. Η εμπιστοσύνη στο ευρώ θα κλονιστεί και η Ένωση θα αντιμετωπί σει μια κρίσιμη δοκιμασία. Επιπλέον υπάρχει η απειλή ενός ντόμινο. Εάν ένα μέλος του ευρώ καταρρεύσει, οι κερδο σκόποι θα δοκιμάσουν τη σταθερότητα των άλλων πιθανών υποψηφίων για πτώχευση.

Αυτό θα μπορούσε να καταστρέψει τη νομισματική ένωση. Λόγω αυτού του συστημικού κινδύνου, λένε οι οικονομολόγοι στην ελβετική τράπεζα UBS, “αν μια χώρα αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα με την εξόφληση του χρέ ους, θα πρέπει να υποστηριχθεί”. Μια εθνική πτώχευση στην Ελλάδα θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στη Γερμανία, όπου πολλές τράπεζες έχουν επενδύ σει σημαντικά στα υψηλής απόδοσης ελληνικά ομόλογα δημοσίου».

Αλλά μπορεί μια ελληνική πτώχευση να προληφθεί; Η απάντηση, τουλά χιστον αρχικά, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ΕΚΤ. Ο θεματοφύλακας του ευρώ θα συνεχίσει να δέχεται ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση για τη βραχυπρόθεσμη βοήθεια ρευστότητας; Μια άλλη δυνατότητα είναι μια συμβι βαστική λύση, σύμφωνα με την οποία οι τράπεζες θα καταβάλλουν επιπλέον τόκους, όταν υποβάλλουν ελληνικά ομόλογα.

Στην επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ, στις 17 Δεκεμβρίου, «το θέμα θα είναι στην ημερήσια διάταξη», λένε κύκλοι στην Φρανκφούρτη, ενώ η Ε.Ε. έχει αρχίσει τώρα μια πιο σκληρή προσέγγι ση για την Ελλάδα.

Όπως επισημαίνουν οι κύκλοι αυτοί, «πριν από τρεις εβδομάδες, η κυβέρ νηση στην Αθήνα έλαβε μια επίπληξη από τις Βρυξέλλες, ακολουθούμενη από άλλη μία την τελευταία εβδομάδα. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση έχει δείξει μικρή διάθεση να λάβει σημαντικά μέτρα. Προτίθεται να μειώσει το έλλειμμα, αλλά μόνο στο 9,1% το επόμενο έτος».

Αυτό είναι όμως πάρα πολύ λίγο, σύμφωνα με πολλούς Ευρωπαίους υπουργούς Εξωτερικών…