Στρατηγική βελτίωσης του κλίματος στην κοινωνία και των δημοσκοπήσεων για παν ενδεχόμενο

Οι καθυστερήσεις στο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης απομακρύνουν όλο και περισσότερο τις καλές ειδήσεις για την οικονομία, πρώτα και κύρια την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση, κι έτσι η κυβέρνηση προσπαθεί να «αγοράσει» πολιτικό χρόνο μέσω της πόλωσης με τη Ν.Δ. και διά των εξορμήσεων του πρωθυπουργού και κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών στην κοινωνία.

Η ανάγκη πολιτικής επιβίωσης και άρα αντιμετώπισης της πολιτικής φθοράς που υφίσταται εξαιτίας της υλοποίησης των μέτρων του τρίτου μνημονίου οδήγησε την κυβέρνηση στις πρόσφατες κινήσεις για το έκτακτο βοήθημα προς τους συνταξιούχους κάτω των 850 ευρώ και το πάγωμα της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά που σηκώνουν το βάρος της προσφυγικής κρίσης.

Παρά την εμπλοκή που προκλήθηκε με το πάγωμα των βραχυπρόθεσμων μέτρων, με τους λεονταρισμούς στην αρχή και την αναδίπλωση στη συνέχεια, από τα μέσα Δεκεμβρίου ουσιαστικά ξεδιπλώνεται ένας συγκεκριμένος σχεδιασμός που αποκαλύπτει τις κυβερνητικές προθέσεις.

Ειδικότερα, στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό η στρατηγική της κυβέρνησης στοχεύει σε πρώτο πλάνο στη μείωση της δημοσκοπικής ψαλίδας με τη Ν.Δ.

Πόλωση «στο κόκκινο»

Στο πλαίσιο αυτό ακολουθεί μια διττή τακτική:

♦ Πόλωση με τη Ν.Δ., την οποία με κάθε ευκαιρία επιχειρεί να εκθέτει στην κοινωνία και ειδικά σε παραδοσιακά της ακροατήρια – τις τελευταίες εβδομάδες το πέτυχε εν μέρει με το έκτακτο βοήθημα στους συνταξιούχους

♦  «Εξόρμηση στον λαό» με κάποιες στοιχειώδεις – συμβολικές παροχές, δεσμεύσεις για έργα ή ακόμη και εγκαίνια έργων (π.χ. Κρήτη, Καλαμάτα κ.λπ.), επαφές με τοπικούς φορείς προκειμένου να ακούσει αιτήματα κ.ο.κ.

Στον χορό των περιοδειών μπήκαν και  κορυφαία κυβερνητικά στελέχη, όπως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος και ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς, που επισκέφθηκαν την Τρίτη Κόρινθο και Πάτρα αντιστοίχως, ενώ οι περιοδείες του πρωθυπουργού θα συνεχιστούν με επισκέψεις σε δομές πρόνοιας κ.λπ.

Οι στόχοι προφανείς:

♦  Να καταδειχθεί ότι η αξιωματική αντιπολίτευση ταυτίζεται τόσο πολύ με τους ακραίους κύκλους των δανειστών, ώστε δεν είναι σε θέση να στηρίξει ούτε καν τις ελάχιστες δυνατές κοινωνικές παροχές και δη σε ακροατήρια που τη στηρίζουν.

♦ Να υπογραμμιστεί πως η κυβέρνηση, ακόμη και μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο του μνημονίου, το «παλεύει», έστω κι αν χρειάστηκε να διακινδυνέψει τις «σχέσεις εμπιστοσύνης» με τους δανειστές που εδώ και αρκετό καιρό έχει οικοδομήσει (όλα δείχνουν ότι η κυβέρνηση εκτίμησε πως θα μπορούσε να κάνει μια «ελεγχόμενη κόντρα» με τους δανειστές, η οποία όμως την οδήγησε σε αναδίπλωση μέσα σε λίγες μέρες).

Δημοσκοπική στρατηγική

Με αυτόν τον τρόπο το κυβερνητικό επιτελείο ευελπιστεί ότι θα κόψει ψηφοφόρους από τη Ν.Δ. και θα τους ρυμουλκήσει πίσω στην γκρίζα ζώνη. Αν αυτή η τακτική της αποδώσει μικρή βελτίωση των δικών της ποσοστών, ακόμη καλύτερα, καθώς θα μπορεί να ισχυριστεί πάλι, όπως πριν από αρκετούς μήνες, ότι δεν χάνει ψηφοφόρους προς τη Ν.Δ., αλλά προς την αδιευκρίνιστη ψήφο, επομένως παρά την εύλογη δυσαρέσκεια… «υπάρχει ελπίς».

Η προσπάθεια να «στρώσει» τις δημοσκοπήσεις και να αλλάξει το κλίμα επιβάλλεται είτε συνεχίσει στο τιμόνι, οπότε κάπως πρέπει να τεκμηριώνει και όσα λέγονται για το ότι δεν υπάρχει ανάγκη για προσφυγή στις κάλπες, είτε για την περίπτωση που τελικά επιλέξει να πάει σε εκλογές, οπότε καλό είναι αυτό να γίνει από καλύτερη δημοσκοπική βάση για την ίδια.

Στο επίπεδο της τακτικής διά της πόλωσης με τη Ν.Δ. επιχειρεί δύο ακόμη πράγματα:

♦  Να εκθέσει τη Ν.Δ. και ως προς το «διακύ-βευμα» της εθνικής συνεννόησης που σε πολλούς από το ακροατήριό της ακούγεται θετικά. Οι σκληροί χαρακτηρισμοί που απευθύνει το Μαξίμου προς την αξιωματική αντιπολίτευση («συμμαχία των προθύμων», «πέμπτη φάλαγγα των δανειστών» κ.λπ.) αποσκοπούν στο να καταδείξουν ότι η Ν.Δ. δεν υπονομεύει μόνο την κυβέρνηση, αλλά και τη χώρα, κινούμενη στον αντίποδα της εθνικής συνεννόησης και των «εθνικών συμφερόντων».

♦  Να πιέσει το ΠΑΣΟΚ να διαλέξει «συμμάχους» και επομένως να διευρύνει το όποιο ρήγμα παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, ειδικά από τη συγκρότηση του ΕΣΡ και μετά, όπου η Χαριλάου Τρικούπη έκανε κινήσεις «γεφύρωσης».

Εκλογολογία για πάσα χρήση

Πάντως, τα εκλογικά σενάρια συντηρούνται στην επικαιρότητα παρά τις επίσημες κατηγορηματικές διαψεύσεις περί του αντιθέτου, άλλοτε μέσω δημοσιευμάτων και άλλοτε μέσω δηλώσεων.

Και πάντως δείχνει αδιευκρίνιστο το πότε πρόκειται για «κατασκευάσματα του Τύπου», πότε η εκάστοτε σεναριολογία απηχεί τις απόψεις που εκφράζει μια «σχολή σκέψης» στον πυρήνα των συνεργατών του πρωθυπουργού, πότε πρόκειται για κεντρική γραμμή που διακινείται απολύτως παρασκηνιακά με συγκεκριμένη στόχευση και πότε πρόκειται για έκφραση προσωπικών απόψεων.

Η συνισταμένη πάντως σε όσα λέγονται ή διακινούνται από πλευράς κυβέρνησης και ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι, αν προκύψουν εκλογές, την ευθύνη θα έχουν οι σκληροί εκ των «δανειστών» που ώθησαν τα πράγματα στα άκρα και ανέσυραν από τα συρτάρια τους τα σχέδια ανατροπής της κυβέρνησης (σε συνεργασία και με τους εγχώριους ομοϊδεάτες τους, βλ. Ν.Δ.). Ενδεικτικά των όσων λέγονται τις τελευταίες μέρες: Ο Πάνος Σκουρλέτης, υπουργός Εσωτερικών και μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ (του «κυβερνητικού σκέλους» της Πολιτικής Γραμματείας), αναφέρει σε συνέντευξή του στην «Αυγή» πως «οι εκλογές δεν αποτελούν επιλογή της κυβέρνησης, γιατί δεν συνιστούν στις παρούσες συνθήκες λύση», ταυτόχρονα όμως «δεν αποτελεί επιλογή της κυβέρνησης η ψήφιση νέων μέτρων».

Την ίδια ώρα όμως αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο των εκλογών ως απόρροια της μνημονιακής περιόδου που διανύουμε από το 2010 και μετά: «Στις συνθήκες μη κανονικότητας όπου ζούμε, πάντοτε υπάρχει το ενδεχόμενο των εκλογών».

Με πιο εμφατικό τρόπο και με μια δόση «υπόδειξης» της εξόδου μέσω εκλογών ο Στέλιος Κούλογλου, ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, σε άρθρο του όχι μόνο καταθέτει την εκτίμησή του ότι ο Σόιμπλε θα οδηγήσει σε εκτροχιασμό τη διαπραγμάτευση για την αξιολόγηση, αλλά ση μειώνει ότι, αν δεν καταστεί εφικτό ο Τσίπρας να κλείσει την αξιολόγηση κόντρα στους σχεδιασμούς της «σοϊμπλεκρατίας», το εναλλακτικό σχέδιο που αναδεικνύεται είναι ένα: «Αν ξέρεις ότι ο αντίπαλος θα σου κηρύξει ανοιχτό πόλεμο, επιλέγεις εσύ πότε θα δώσεις τη μάχη». Για να έχεις τις μικρότερες απώλειες.

Το Μαξίμου επισήμως τηρεί στάση αναμονής εν όψει του Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου – αυτό είναι το νέο καταληκτικό ορόσημο που δίνουν Κομισιόν και κυβέρνηση για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Μετά, δηλαδή στα τέλη Φεβρουαρίου, αρχίζει ο εκλογικός κύκλος στην Ευρώπη (Ολλανδία, Γαλλία και τον Σεπτέμβριο έχει σειρά η Γερμανία), που θα οδηγήσει σε νέες καθυστερήσεις το ελληνικό ζήτημα.

Αν η αξιολόγηση παραμείνει ανοιχτή και μετά από αυτή την ημερομηνία, αναγκαστικά η κυβέρνηση θα επαναξιολογήσει τα δεδομένα και τότε θα αποφασίσει πώς θα προχωρήσει.

Στόχος η πίεση

Η συντήρηση της εκλογολογίας πάντως θεωρείται ότι είναι ένα μέσο πίεσης για το κλείσιμο της αξιολόγησης προς τους δανειστές (άλλωστε να θυμίσουμε ότι αυτή η σεναριολογία άνοιξε με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού προς τα τέλη Νοεμβρίου), που κατά το Μαξίμου δεν θέλουν άλλη μια εστία πολιτικής αβεβαιότητας και καθυστερήσεων στην ευρωζώνη.

Την ίδια στιγμή στρέφεται και προς την αξιωματική αντιπολίτευση, έναντι της οποίας διατυπώνεται η «υπόρρητη» απειλή της διενέργειας εκλογών με τις εκκρεμότητες ανοιχτές και τον νικητή των εκλογών Κυριάκο Μητσοτάκη να έρχεται να υπογράψει και να συνεχίσει το «μνημόνιο Τσίπρα» που καταδίκαζε ως αντιπολίτευση.

Τέλος, η εκλογολογία είναι ένα ακόμη μέσο πίεσης (δίπλα σε αυτό που περιγράψαμε παραπάνω) και προς το ΠΑΣΟΚ, το οποίο η κυβέρνηση καλεί να διαλέξει συμμάχους (με απώτερο σκοπό να ενισχύσει την κυβερνητική πλειοψηφία – προς αυτή την κατεύθυνση άλλωστε λένε οι πληροφορίες εργάζονται και οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες, που επιχειρούν να λειτουργήσουν ως καταλύτης ανάμεσα στους δύο χώρους).

Το ΠΑΣΟΚ άλλωστε, ύστερα από την αποτυχία της ενοποίησης του χώρου της Κεντροαριστεράς, παρά τη μικρή ανοδική τάση που καταγράφει στις δημοσκοπήσεις, φοβάται την εκλογική του πλαγιοκόπηση από τη Ν.Δ. – γι’ αυτό άλλωστε το τελευταίο διάστημα διαχωρίζεται από αυτή ψηφίζοντας π.χ. το βοήθημα προς τους συνταξιούχους, το νέο Δ.Σ. του ΕΣΡ κ.λπ.

Ο βραχνάς του ΔΝΤ, ο Σόιμπλε και το γαϊτανάκι της αξιολόγησης

Το ξεκλείδωμα των βραχυπρόθεσμων μέτρων παραμονή των Χριστουγέννων με ανακοίνωση από τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ ανακούφισε την κυβέρνηση – κάτι που πάντως δεν… έπεσε από τον ουρανό, αλλά ήρθε έπειτα από επαναβεβαίωση και επέκταση των κυβερνητικών δεσμεύσεων για συμμόρφωση στο πρόγραμμα, που φαίνεται να ικανοποίησαν και τον Σόιμπλε.

Μετά την άρση αυτού του εμποδίου, η κυβέρνηση μένει με τον βασικό και δισεπίλυτο βραχνά: αυτόν του ρόλου του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο είναι εμφανής η αγωνία για το κλείσιμο της αξιολόγησης – η οποία άλλωστε επίμονα λεγόταν την περασμένη εβδομάδα ότι δεν συνδέεται με το ζήτημα των βραχυπρόθεσμων μέτρων. Επομένως δύσκολα το ξεπάγωμα των τελευταίων μπορεί να θεωρηθεί ενθαρρυντικό σημάδι και για τα υπόλοιπα. Την περασμένη εβδομάδα σε άτυπη κυβερνητική ενημέρωση στους πολιτικούς συντάκτες που καλύπτουν την κυβέρνηση εκφράστηκε αισιοδοξία για το κλείσιμο της αξιολόγησης σε τεχνικό επίπεδο (staff level agreement) παρά τα ανοιχτά θέματα (εργασιακά, ενεργειακά, δημοσιονομικά). Από εκεί και πέρα όμως διαφάνηκε αμηχανία στην προσπάθεια να δοθούν πειστικές εξηγήσεις γιατί εκτιμάται ότι είναι εφικτό το κλείσιμο της αξιολόγησης ώς τις 26 Ιανουαρίου, από τη στιγμή που υφίσταται ο δύσκολα προσπελάσιμος σκόπελος του ΔΝΤ και έγινε μάλιστα παραδεκτό ότι στο ζήτημα αυτό – στον βαθμό που το Ταμείο για να μείνει στο πρόγραμμα ζητά μέτρα 4,5 δισ. για μετά το 2018 – οφείλονται οι καθυστερήσεις.

Στο ίδιο πλαίσιο επισημάνθηκε ότι η ολοκλήρωση της αξιολόγησης δεν είναι πρωτίστως θέμα τεχνικό αλλά πολιτικό και «αφορά τον τρόπο με τον οποίο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εμπλέκεται στα προγράμματα διάσωσης χωρών της ευρωζώνης». Το συμπέρασμα που επιθυμεί η κυβέρνηση να συναχθεί είναι ότι εφόσον το πρόβλημα είναι πολιτικό, πολιτική είναι η λύση του και άρα αυτή περνάει μέσα από τακτική σύμπηξης συμμαχιών και επηρεασμού των συσχετισμών. Η κυβέρνηση φαίνεται να ελπίζει ότι δυνάμεις που τάσσονται στο πλευρό της – για τους δικούς τους λόγους -, όπως η Κομισιόν, η Γαλλία και η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, μπορούν να στήσουν ένα ανάχωμα στους σχεδιασμούς του Σόιμπλε (ο οποίος θεωρείται ότι χρησιμοποιεί το Ταμείο γιατί εξυπηρετεί τους σχεδιασμούς του για την ευρωζώνη) διεκδικώντας καταρχάς μειωμένο ρόλο του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, αν και φαίνεται πώς το «μπαϊράκι» που σηκώνει αυτή η πλευρά έχει όρια.

 Στο μεταξύ, κι ενώ επισήμως η κυβέρνηση αρνείται να πάρει θέση για το αν θέλει το ΔΝΤ ή όχι στο πρόγραμμα, ανεπισήμως έχει διαμορφωθεί μια γραμμή υπέρ της παραμονής του Ταμείου στο πρόγραμμα μόνο με τον ρόλο «τεχνικού συμβούλου» (αν και υπουργός εκφράζει την άποψη πως ακόμη και αυτή η σχέση δημιουργεί πρόβλημα στη διαπραγμάτευση). Την ίδια ώρα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος σε συνέντευξή του στη «Real News» δείχνει στην κατεύθυνση ενός συμβιβασμού, δηλαδή την κατάρτιση ενός «μηχανισμού εγγύησης» (κάτι που φαίνεται να φωτογραφίζει την επέκταση του «κόφτη» και πέραν του 2018) που «θα καλύπτει και το Ταμείο ότι οι στόχοι του προγράμματος θα επιτευχθούν».