Το Ισλαμικό Κράτος, με το τελευταίο του χτύπημα στην Κωνσταντινούπολη την Πρωτοχρονιά, και κυρίως με την ανάληψη ευθύνης, ανακοινώνει επισήμως ως εχθρό του την Τουρκία.

Το ISIS δεν χτυπάει σε τουρκικό έδαφος πρώτη φορά. Είναι όμως η πρώτη φορά που το ανακοινώνει. Τα πρώτα του χτυπήματα είχαν σημειωθεί την εποχή που ακόμη εθεωρείτο ενεργός η αφανής συνεργασία του με την Τουρκία σε επίπεδο λαθρεμπορίου πετρελαίου και όπλων και είχαν ερμηνευθεί από κύκλους της Δύσης ως σαφής προειδοποίηση προς την Άγκυρα να μην αλλάξει στρατόπεδο.

Είχε ήδη διαφανεί ότι τα πολιτικά και διπλωματικά αδιέξοδα θα οδηγούσαν την Τουρκία σε στροφή προς τη συμμαχία με τους πολέμιους του ISIS, ώστε η χώρα του Ερντογάν να καταφέρει, έστω την τελευταία ώρα του πολέμου, να καθίσει σε κάποιο τραπέζι με την πλευρά των νικητών.

Τώρα, ύστερα από τη δρομολόγηση μιας στενότερης σχέσης με τη Μόσχα, η Άγκυρα έχει ως μοναδικό στόχο της να κατοχυρώσει τον έλεγχο κρίσιμων εδαφών τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ, ώστε να κόψει τους δρόμους επαφής των Κούρδων των δύο χωρών, οι οποίοι, με κατοχυρωμένα εδαφικά κέρδη, βρίσκονται σε ένα εξαιρετικά λεπτό σημείο της προσπάθειας για ένα ακόμη βήμα προς την κουρδική εθνική ολοκλήρωση.

Παραδοσιακές εσωτερικές αντιπαλότητες αλλά και οι λοξές ματιές της Τουρκίας και του Ιράν προς το κουρδικό εγχείρημα αποτελούν σαφές εμπόδιο στην προσπάθεια για τη δημιουργία ενός ενιαίου κουρδικού κρατιδίου, η οποία επιπλέον εμποδίζεται και από την ανετοιμότητα των Κούρδων στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο. Δεν θα ήταν υπερβολή να παραλληλίσει κάποιος – τηρουμένων των αναλογιών – τους σημερινούς Κούρδους με τους Έλληνες της επαναστατικής δεκαετίας του 1820.

Για να καταφέρει όμως η Τουρκία να αποτελέσει τη «σφήνα» μεταξύ των Κούρδων της Συρίας και του Ιράκ και να κατοχυρώσει εδάφη στο βόρειο Ιράκ, τα οποία θα τη φέρουν στα όρια της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θα πρέπει προηγουμένως να έχει ακόμη ευκρινέστερη παρουσία κατά του ISIS στο πεδίο των μαχών και παραλλήλως να πείθει – κάτι σχεδόν ακατόρθωτο – τους άλλους πολέμιους του Ισλαμικού Κράτους για τις «αγαθές» προθέσεις της.

Έτσι πρακτικά ο Ερντογάν θα πρέπει να αντιμετωπίσει:

● Τη δυσπιστία των ΗΠΑ, για τις οποίες η δημιουργία κουρδικού κράτους – όχι κατ’ ανάγκην «εδώ και τώρα» – αποτελεί στρατηγικό στόχο.

● Τη δυσπιστία της Ρωσίας, η οποία όχι μόνο χρησιμοποιεί την Τουρκία ως εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της, αλλά παραλλήλως διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τους Κούρδους της Συρίας και επιπλέον έχει ήδη ωθήσει την Άγκυρα στην εγκατάλειψη του στόχου για εκδίωξη του Άσαντ, ο οποίος προηγουμένως αποτελούσε τον εχθρό της στη Συρία. Είναι επίσης αμφίβολο αν ο Πούτιν θα ξεχάσει εύκολα την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού προ μηνών ή ακόμη και την πρόσφατη δολοφονία του πρεσβευτή του στην Άγκυρα.

● Τον σκληρό ανταγωνισμό του Ιράν στην τουρκική απόπειρα για επέκταση στο βόρειο Ιράκ, καθώς η Τεχεράνη είναι πρακτικά έτοιμη να δώσει απαντήσεις σε απόπειρες αυτού του είδους εκμεταλλευόμενη τα σιιτικά και κουρδικά «χαρτιά» της στην περιοχή αυτήν.

Πέραν αυτών, οι δύο τελευταίες ηχηρές τρομοκρατικές ενέργειες στην Άγκυρα με τη δολοφονία του Ρώσου πρεσβευτή και στην Κωνσταντινούπολη με την επίθεση στο κέντρο διασκέδασης την Πρωτοχρονιά καταδεικνύουν αυτό για το οποίο προειδοποιούν πολλοί παρατηρητές των τουρκικών πραγμάτων: η Τουρκία, με τις απηνείς και πολυπληθείς διώξεις και αποπομπές «γκιουλενιστών» από τον στρατό και την αστυνομία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν, έχει τεράστια κενά ασφάλειας.

Η παράμετρος αυτή είναι κρίσιμη και για το κουρδικό της μέτωπο (ΡΚΚ και παρακλάδια) και για το επίσημο πλέον μέτωπο με την τρομοκρατία του ISIS ή ακόμη και μοναχικών «λύκων».

Η Άγκυρα έρχεται ακόμη τώρα να πληρώσει σε κοινωνικό επίπεδο το φιλικό κλίμα που επικράτησε το προηγούμενο διάστημα έναντι του ISIS στο εσωτερικό της, το οποίο ήδη έχει «δέσει» αρμονικά με τον ισλαμισμό του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ο οποίος σε τίποτε δεν θυμίζει τον υποτιθέμενο φιλοδυτικό χαρακτήρα που καλλιεργούσε – επικοινωνιακά τουλάχιστον – τα προηγούμενα χρόνια.

Το κοινωνικό πεδίο στην Τουρκία τείνει να γίνει εκρηκτικό καθώς το ορθάνοικτο και εντεινόμενο Κουρδικό, η παραμονή εκατομμυρίων προσφύγων από τη Μέση Ανατολή στο έδαφός της, η αναμενόμενη διεθνής διασπορά τρομοκρατών του ISIS μετά την ήττα τους στο πεδίο των μαχών, η συνεχιζόμενη βύθιση της Τουρκίας σε έναν οικονομικό βάλτο, αλλά και η μεγαλύτερη εμπλοκή της στη Μέση Ανατολή ήδη περιθωριοποιούν και απογοητεύουν τους δυτικόστροφους και πλούσιους Τούρκους φέρνοντας στην επιφάνεια όλες τις διεθνείς και εσωτερικές αντιθέσεις της χώρας αυτής.

Ο Ερντογάν, όπως αποδείχθηκε και στο αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του, έχει εκατομμύρια πιστούς οπαδούς. Αυτό το στοιχείο όμως είναι αμφίβολο αν μπορεί να εμποδίσει την ανάδειξη τόσο πολλών και τόσο επικίνδυνων αντιθέσεων.