Τον προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων και την έγκαιρη ένταξη στο πρό­γραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης (εντός του πρώτου τριμήνου του 2017) θέτει η κυβέρνηση ως όρο για να προχωρήσει στην επέκταση του «κόφτη» μετά το 2018, ε­ναλλακτικά ως προς τη νομοθέτηση μέτρων από τώρα που ζητά το ΔΝΤ, αλλά η Αθή­να επισήμως απορρίπτει.

Αυτό το πλαίσιο συμβιβα­σμού περιέγραψε ανοιχτά ο κυβερνητικός εκπρόσω­πος Δημήτρης Τζανακόπουλος εν όψει της επικείμενης συ­νεδρίασης του Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου. Δεν είναι βέβαια σαφές προς το παρόν τι θα περιλαμβάνει ο κόφτης ή αλλιώς «μηχανισμός αυξη­μένων εγγυήσεων» και στο ερώτημα αν μπορεί να περιλαμβάνει μείωση του αφορολόγητου (το οποίο μέχρι στιγμής επισήμως διαψεύδεται, αλ­λά οι πληροφορίες επιμένουν ότι η κυβέρνηση το σκέφτεται) η κυβέρ­νηση απαντά θα το δούμε όταν έρθει η ώρα, δηλαδή όταν συμφωνηθούν τα μεσοπρόθεσμα και τα πρωτογενή πλεονάσματα

Όσον αφορά την 26η Ιανουαρίου, ο στόχος που τίθεται πλέον είναι «να γίνουν τα απαραίτητα βήματα για την υπέρβαση της ασυμφωνίας που έχει προκύψει μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών, του ΔΝΤ αλλά και άλλων εμπλεκόμενων στο πρό­γραμμα». Αυτό που ελπίζει η κυβέρ­νηση είναι ότι η κατάληξη στο σίρι­αλ της αξιολόγησης θα έρθει στο Eurogroup του Φεβρουαρίου ώστε να προλάβει το «κομβικό σημείο» της συνεδρίασης του Δ.Σ. της ΕΚΤ στις 9 Μαρτίου όπου θα αποφασι­στεί η τύχη του ελληνικού τραπε­ζικού συστήματος σε σχέση με το πρόγραμμα της ποσοτικής χαλά­ρωσης.

Το κυβερνητικό επιτελείο επικα­λείται ως στοιχείο – κλειδί που μπο­ρεί να οδηγήσει σε θετικές αποφά­σεις τη θετική πορεία της οικονο­μίας, κατά συνέπεια την απόδοση του προγράμματος σε αντίθεση με τα προηγούμενα δύο. Κατά την κυ­βέρνηση το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώνεται σε τροποποιημένη ταμειακή βάση στα 4,93 δισ. ευρώ, υπερκαλύπτοντας κατά πολύ τον στόχο του 1,98 δισ. ευρώ, υπάρχει δηλαδή απόδοση 1,6 δισ., τμήμα της οποία κατευθύνθηκε στους χαμηλοσυνταξιούχους.

Η ανάδειξη του στοιχείου αυ­τού προφανώς οικοδομεί και το ε­πιχείρημα ότι, αν δεν υπάρξουν οι προσδοκώμενες αποφάσεις από την πλευρά των δανειστών, τότε το πρόγραμμα υπονομεύεται από την άλλη πλευρά και η ευθύνη βαρύνει τους δανειστές.

Ο οδικός χάρτης που εξακολου­θεί να θέτει η κυβέρνηση προϋπο­θέτει ότι μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης ακολουθεί η ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση ώ­στε να ακολουθήσουν οι δοκιμαστι­κές έξοδοι στις αγορές χρήματος και μετά τον Αύγουστο του 2018 η χώ­ρα να είναι σε θέση να αναχρηματο­δοτήσει το χρέος της χωρίς τη στή­ριξη του επίσημου τομέα. Αν αυτή η αλληλουχία σταδίων διασαλευθεί, τότε θα χαθεί και το τρένο της ποσο­τικής χαλάρωσης και κατ’ επέκταση της ανάκαμψης.

Τα ζητούμενα αυτήν τη στιγμή εί­ναι:

♦  Να κλείσει η τεχνική συμφωνία (staff level agreement) με τα 80 προ­απαιτούμενα για τη δεύτερη αξιολό­γηση του τρέχοντος προγράμματος, για την οποία (τεχνική συμφωνία) εδώ και καιρό εκπέμπεται το μήνυ­μα ότι οι διαφορές είναι «γεφυρώσιμες», ωστόσο τα ζητήματα στα οποία υπάρχουν αυτές οι διαφορές – εργασιακά, δημοσιονομικά, ενερ­γειακά – παραμένουν ανοιχτά.

♦  Να κλείσει το ζήτημα που αφο­ρά το «δημοσιονομικό μονοπάτι» της χώρας μετά το 2018 (δηλαδή να συμφωνηθεί για πόσα έτη η χώρα θα πρέπει να διατηρήσει υψηλά πλεο­νάσματα της τάξης του 3,5%, καθώς ο μεσοπρόθεσμος ορίζοντας που ε­πικαλείται η απόφαση του τελευ­ταίου Eurogroup ερμηνεύεται κατά το δοκούν ως τριετής, πενταετής ή δεκαετής, ανάλογα με την πλευ­ρά). Εδώ βεβαίως εμπίπτει και το να κλείσει το ζήτημα αναφορικά με τη συμμετοχή του ΔΝΤ και των απαι­τήσεων που αυτό θέτει για να συμ­μετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα.

Η κυβέρνηση δείχνει ως κύριο «ένο­χο» της εμπλοκής στην αξιολόγηση το ΔΝΤ και υπογραμμίζει σε όλους τους τόνους ότι το ζήτημα είναι πο­λιτικής φύσης και όχι τεχνικό, επο­μένως και η λύση που αναζητείται είναι πολιτική. Υπενθυμίζεται ότι το ΔΝΤ βλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% το 2018 και για να καλυφθεί η απόσταση ώς το 3,5% που προβλέ­πει η συμφωνία ζητά από την ελληνική κυβέρνηση μέτρα 4,2 – 4,5 δισ. και μάλιστα ζητά εκ των προτέρων νομοθέτηση και ονομαστικοποίηση / ποσοτικοποίηση.

•  Αν η συμφωνία στα πρωτογενή πλεονάσματα είναι προϋπόθεση για να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση, ό­ρο για την ένταξη στην ποσοτική χα­λάρωση αποτελεί ο προσδιορισμός των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος – και τον όρο αυτόν τον βά­ζει η ΕΚΤ.

Εδώ το ήδη μπλεγμένο κουβάρι περιπλέκεται από την παράμετρο Σόιμπλε, ο οποίος

• αναφορικά με τα μεσοπρόθεσμα είναι με ερωτηματικό αν δέχεται να υπάρξει μια λύση άμεσα – μέχρι στιγμής οι προθέσεις εκ Γερμανίας είναι τα μεσοπρόθεσμα να συζητη­θούν το 2018,

• τάραξε τα νερά με το σκληρό δί­λημμα που έθεσε αναφορικά με το ΔΝΤ: είτε συμμετέχει στο ελλη­νικό πρόγραμμα και η κυβέρνηση ικανοποιεί τις απαιτήσεις του είτε αποχωρεί και το τρίτο μνημόνιο ε­πανασχεδιάζεται μπαίνοντας σε διαδικασία επανέγκρισης από τα ευρωπαϊκά Κοινοβούλια, μετά τις γερμανικές εκλογές.

Το πρώτο αποτελεί αντικείμενο πα­ρασκηνιακών συζητήσεων μεταξύ των δανειστών και μένει να φανεί πώς θα εξελιχθεί και αν θα έχει αίσια κατάληξη.

Ως προς το δεύτερο, η κυβέρνη­ση καθησυχάζει ότι μια τέτοια εξέ­λιξη, αν έρθει, είναι θετική και περι­ορίζεται σε τροποποιήσεις τεχνικού χαρακτήρα, χωρίς να επηρεάζονται βασικοί τομείς του τρίτου προγράμ­ματος, όπως η χρονική διάρκεια, οι στόχοι και τα μέτρα.

Μία από τις ερμηνείες που δίνε­ται από το κυβερνητικό στρατόπε­δο ως προς το τι κρύβεται πίσω από την παρέμβαση Σόιμπλε είναι ότι εν­δεχομένως προετοιμάζει το έδαφος στο εσωτερικό της Γερμανίας γιατί εκτιμά ή πληροφορείται ότι το Τα­μείο ετοιμάζεται για αποχώρηση ή έστω παραμονή σε ρόλο τεχνικού συμβούλου, όταν η συμφωνία προ­βλέπει ρόλο χρηματοδότη.

Ωστόσο και οι μετέπειτα παρεμ­βάσεις του (πχ. η αναφορά ότι το πρόγραμμα θα είναι «παρωχημένο» αν αποχωρήσει το ΔΝΤ) δείχνουν ό­τι η Γερμανία πιέζει την Ελλάδα να αποδεχτεί το ΔΝΤ και τα περί αποχώ­ρησης και αντικατάστασης από τον ESM δεν είναι παρά απειλή με στό­χο την πίεση για αποδοχή των όρων του Ταμείου. Άλλωστε ο Σόιμπλε περιέγραψε τη διαδικασία μετάβασης από το Ταμείο στον υπό γερμανικό έλεγχο ESM με τους μελανότερους όρους…