Τέσσερις σπουδαίοι ευρωπαίοι συνθέτες κλασικής μουσικής που έχασαν τη ζωή τους στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έδωσαν την ιδέα στον σημαντικό Έλληνα μαέστρο Βύρωνα Φιδετζή, να συνθέσει ένα πρόγραμμα, που θα παρουσιάσει  με την Ορχήστρα της ΕΡΤ, την Τετάρτη 25  Ιανουαρίου, στις 8.30 μ. μ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

«Η ιδέα μου ήρθε όταν ασχολήθηκα με τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο και με τους συνθέτες που σκοτώθηκαν σ’ αυτόν», λέει ο Βύρων Φιδετζής.  «Σκέφτηκα ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα θα αποτύπωνε με τον πιο έμπρακτο κι άμεσο τρόπο την ευρωπαϊκή τραγωδία ενός πολέμου που στάθηκε η μήτρα όλων των δεινών της ηπείρου μας στον φοβερό 20ο αιώνα.  Σήμερα που ποικίλοι πολιτικοί αγύρτες προπαγανδίζουν σ’ ολόκληρη την Ευρώπη απομονωτισμούς και φράκτες στα σύνορα, με απρόβλεπτες συνέπειες στο μέλλον, θαρρώ πως οι αδικοχαμένοι αυτοί συνθέτες μέσω των έργων τους, μας καλούν να μην ξανακάνουμε τα  ολέθρια λάθη ενός πολύ πρόσφατου παρελθόντος».

Δύο λόγια για τα έργα που θα παρουσιαστούν στη συναυλία:

-Το πρώτο κομμάτι είναι του σπουδαίου Ισπανού συνθέτη Enrique Granadοs, το “Ιντερμέτζο” απ’ την όπερα Goyescas. Για την πρεμιέρα αυτής της όπερας ο Granadοs βρέθηκε με τη γυναίκα του στη Νέα Υόρκη το 1916. Κατά το ταξίδι της επιστροφής το υπερωκυάνιο τορπιλίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο με τραγικό αποτέλεσμα τον πνιγμό και των δυο τους.

-Το δεύτερο είναι του Άγγλου συνθέτη George Butterworth με τίτλο “A Shropshire Lad” (“Το παλικάρι του Σροπσάιρ”, σε πολύ ελεύθερη μετάφραση ). Ο συνθέτης, μεγάλη ελπίδα της αγγλικής μουσικής, σκοτώθηκε από ελεύθερό σκοπευτή στην πολύνεκρη μάχη του Some.

-Ακολουθεί το έργο “Μουσική για βιολί και ορχήστρα” του Γερμανού συνθέτη Rudi Stephan. Και τούτος χαρακτηρίστηκε μεγάλη ελπίδα της γερμανικής Μουσικής, δυστυχώς όμως σκοτώθηκε στο μέτωπο της Γαλικίας. Ελάχιστα έργα του τυπώθηκαν και η τραγωδία της ζωής και της δημιουργίας του ολοκληρώθηκε όταν το πατρικό του σπίτι στην πόλη Worms καταστράφηκε μαζί με όλα τα κατάλοιπα του σε βομβαρδισμούς του Β’ παγκοσμίου πολέμου.

-Τέλος, το τέταρτο έργο είναι η Συμφωνία αρ. 3 του Γάλλου συνθέτη Alberic Magnard. Αυτός μη θέλοντας να κάνει την παραμικρή παραχώρηση στην ποιότητα της μουσικής του, τύπωνε τα έργα του εξόδοις του, μιας και είχε οικογενειακή οικονομική άνεση ( ο πατέρας του υπήρξε διευθυντής της εφημερίδας «Figaro»). Με την κήρυξη του πολέμου ο συνθέτης έστειλε απ’ το αγρόκτημα του στη Βόρεια Γαλλία  όπου ζούσε και συνέθετε, την γυναίκα του και τις κόρες του στο Παρίσι. Όταν κάποια μέρα εμφανίστηκαν μπροστά στο κτήμα Γερμανοί στρατιώτες ο Magnard πήρε ένα όπλο και άρχισε να τους χτυπά. Πιθανότατα να σκότωσε και κάποιον. Αποτέλεσμα, ένα γερμανικό τεθωρακισμένο να εξαφανίσει σε λίγο το σπίτι,  τον άνθρωπο και όλα τα χειρόγραφα των έργων…

«Το σημαντικό είναι ωστόσο, πέραν των τραγικών αυτών ανθρωπίνων πεπρωμένων»,  καταλήγει ο μαέστρος, «η πραγματικά μεγάλη μουσική αξία των έργων που θα παρουσιαστούν και η συνακόλουθη πικρή αίσθηση της απώλειας μιας Δημιουργίας που η βία δεν επέτρεψε  να ολοκληρωθεί».

*Σολίστας, είναι ο βιολιστής Αντώνης Σουσάμογλου