search
ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 15:49
MENU CLOSE

Έκθεση: Περισσότερος Τσαρούχης από ποτέ

14.12.2009 08:16

Στην πρώτη αναδρομική έκθεση του μεγάλου ζωγράφου, που εστιάζει στις δύο σημαντικότερες προσφορές του, στην ελληνική ζωγραφική του 20ού αιώνα και στην καθοριστική του συμβολή στο νεοελληνικό θέατρο, θα εκτεθούν 670 έργα, εκ των οποίων τα 420 είναι ζωγραφικά

Στην πρώτη αναδρομική έκθεση του μεγάλου ζωγράφου, που εστιάζει στις δύο σημαντικότερες προσφορές του, στην ελληνική ζωγραφική του 20ού αιώνα και στην καθοριστική του συμβολή στο νεοελληνικό θέατρο, θα εκτεθούν 670 έργα, εκ των οποίων τα 420 είναι ζωγραφικά

Στην αρχή δεν το πιστεύεις. Έχουν περάσει 20 χρόνια από τον θάνατο του Γιάννη Τσαρούχη και μέχρι σήμερα δεν είχε διοργανωθεί ποτέ αναδρομική έκθεση του μεγάλου αυτού Έλληνα. Η προ εννέα ετών παραγωγή στο Φιξ δεν είχε αναδρομικό χαρακτήρα, κάτι που θα συμβεί στη μεγάλη έκθεση που εγκαινιάζεται στις 19 Δεκεμβρίου στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τσαρούχη και το Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου. Προετοιμαστείτε για την πρώτη ολοκληρωμένη παρουσίαση του έργου του Γιάννη Τσαρούχη, που θα περιλαμβάνει 670 περίπου έργα, εκ των οποίων τα 420 ζωγραφικά. Την έκθεση συμπληρώνει ένας μεγάλος αριθμός από σκηνογραφικές μακέτες από τις συνεργασίες του σε παραστάσεις, κυρίως αρχαίου δράματος, με τον Κάρολο Κουν, τον Μάνο Χατζιδάκι στη μουσική και τη Ζουζού Νικολούδη, τη Δώρα Στράτου ή τη Ραλλού Μάνου στη χορογραφία. Ως εκ τούτου η έκθεση θα εστιάσει στις δύο σημαντικότερες προσφορές του Γιάννη Τσαρούχη, στην ελληνική ζωγραφική του 20ού αιώνα και στην καθοριστική του συμβολή στο νεοελληνικό θέατρο. Για να πάρετε μια ιδέα της έκτασης της έκθεσης, τα έργα θα καταλάβουν, ούτε λίγο ούτε πολύ, 1.800 τετραγωνικά μέτρα, τους δύο ορόφους του Μουσείου – στο ισόγειο η ζωγραφική και στον πρώτο όροφο η θεατρική καλλιτεχνική δημιουργία, μέσα από μακέτες σκηνικών και κοστούμια (σχεδιασμός έκθεσης: Λίλη Πεζανού). Το όνομα του Γιάννη Τσαρούχη διαπέρασε τον 20ό μας αιώνα, αφήνοντας πίσω του τα αναγνωρίσιμα ίχνη μιας στοχαστικής ελληνικότητας, φιλτραρισμένης από έναν αβίαστο κοσμοπολιτισμό. Το γράφει πολύ ωραία η ιστορικός τέχνης Ειρήνη Φλώρου στο Λεξικό Εικαστικών Καλλιτεχνών της Μέλισσας: «Το διπλό νήμα κοσμοπολιτισμού και παράδοσης διαπερνά και χαρακτηρίζει ολόκληρο το έργο του, που διαμορφώνεται από μια εκλεκτική σύνθεση στοιχείων ελληνικών και ευρωπαϊκών, παραδοσιακών και μοντέρνων, υφασμένων γύρω από μιαν αντρική, κυρίως, λαϊκή ανθρωπότητα, η οποία διασχίζει το ζωγραφικό χώρο και τον ιστορικό χρόνο μέσα από διάφορους τρόπους αναπαράστασης». Και πιο κάτω: «Ενώ θαυμάζει και θέλει να ζωγραφίσει σαν τον G. Courbet και τον T. Gericault –τους μεγάλους του 19ου αιώνα, όπως τους αποκαλεί–, υπακούοντας στο κέλευσμα της εποχής “το μοντέρνο μέσα από την παράδοση”, στρέφεται προς τον Ματίς, ιδωμένο μέσα από την τέχνη του Καραγκιόζη. Και αυτό, γιατί Ματίς και Καραγκιόζης έχουν ως κοινές ανατολίτικες ρίζες –κυρίως περσικές– την αραβουργηματική γραμμή που περικλείει φιγούρες με καθαρά και λαμπερά χρώματα, την τρισδιάστατη ερμηνεία του χώρου και την έλλειψη όγκου στις φιγούρες». Ο ίδιος έλεγε: «Δύο είναι οι βασικές αναζητήσεις μου, παρ’ όλες τις χίλιες διαφορές που παρουσιάζουν τα έργα μου μεταξύ τους. Η μία αναζήτηση είναι ούτως ειπείν νεοκλασική και αφομοίωσε το αρχαίο κλασικό ιδεώδες, όπως το εξέφρασε για όλο τον κόσμο στα νεότερα χρόνια η Αναγέννηση και το Μπαρόκ. Η άλλη μου τάση είναι να εκφράσω όλες τις αντιρρήσεις μου για το ίδιο το ιδανικό μου, βοηθούμενος από μεγάλους αντιρρησίες της εποχής μας, αλλά και από πρότυπα παλιά ελληνικά, που είναι συχνά μαρτυρίες και στηρίγματα των αντιρρήσεων. Σύμφωνα με αυτό το διαχωρισμό μπορούμε να ορίσουμε τις διαδοχές χρονολογικά των δύο τάσεων». Κι αυτό που για κάποιον άλλο καλλιτέχνη θα μπορούσε να είναι πηγή προβλημάτων, σύγχυσης ή αποπροσανατολισμού, για τον Γιάννη Τσαρούχη ήταν δύναμη και ωριμότητα. Ο εγγενής κοσμοπολιτισμός του πήγαινε χέρι χέρι με μια τόσο προσωπική πρόσληψη της ελληνικότητας, η παράδοση με το μοντέρνο και ο ρεαλισμός με τον ιδεαλισμό.

Το Μουσείο Τσαρούχη

Στους συνδιοργανωτές της έκθεσης περιλαμβάνεται και το Ίδρυμα Τσαρούχη, ένας αθόρυβος θεματοφύλακας του έργου και των αξιών που πρέσβευε ο μεγάλος δάσκαλος. Το Ίδρυμα διαχειρίζεται το Μουσείο Τσαρούχη που στεγάζεται στην οδό Πλουτάρχου στο Μαρούσι, στο σπίτι στο οποίο δούλεψε κι έζησε ο έλληνας ζωγράφος. Ψυχή του Μουσείου είναι η ανιψιά του ζωγράφου Ανδρονίκη Γρυπάρη-Τσαρούχη, η οποία επιμελήθηκε την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη και είναι η πρόεδρος του Ιδρύματος Τσαρούχη. Με σπουδές γραφικών τεχνών και λιθογραφίας, η κ. Γρυπάρη υπήρξε για χρόνια βοηθός του θείου της. Το Μουσείο δημιουργήθηκε το 1982 από τον ίδιο τον ζωγράφο και στεγάζει πίνακες και σκηνογραφικά έργα του. Ανάμεσά τους, το πρώτο έργο του Τσαρούχη, «Τα καράβια στο ηλιοβασίλεμα», φιλοτεχνημένο στην ηλικία των 8 ετών, αλλά και η «Στέλλα Βιολάντη», έργο που ζωγράφισε το 1989 λίγο πριν πεθάνει. Στη συλλογή του Μουσείου έχουν καταγραφεί 4.000 έργα που δεν είναι όλα τα Τσαρούχη (αλλά διαφορετικών καλλιτεχνών που συνδέθηκαν στενά μαζί ή με το έργο του, της Λίλα ντε Νόμπιλι, της Καραβία, του Μαυροΐδη, του Ξενάκη, του Καλιγιάννη, του Θεόφιλου, αφίσες του Σωτήρη Σπαθάρη, του Δεδούσαρου) και τα οποία φυσικά δεν είναι δυνατόν να παρουσιαστούν στους περιορισμένους χώρους του μικρού αυτού Μουσείου. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο κάθε χρόνο αλλάζει η δομή της έκθεσης, έτσι ώστε να βλέπουν οι επισκέπτες όσο το δυνατόν περισσότερα έργα. Αυτές τις ημέρες, που η μεγάλη έκθεση του Μουσείου Μπενάκη φέρνει το όνομα του Τσαρούχη στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας, είναι ίσως μια καλή ευκαιρία να βάλουμε στο πρόγραμμά μας αυτόν τον καλά κρυμμένο θησαυρό της Αθήνας.

Δημήτρης Ρηγόπουλος

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 15:49