Έναν μήνα περίπου πριν από το τουρκικό δημοψήφισμα οι δημοσκοπήσεις άλλοτε κλείνουν υπέρ του «Ναι» και άλλοτε υπέρ του «Όχι», με αποτέλεσμα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να βρίσκεται σε σύγχυση και να καταφεύγει όλο και πιο συχνά σε ακραία εθνικιστική ρητορική, ώστε να προσελκύσει το εκλογικό σώμα στο στρατόπεδο του «Ναι». 

Κατά γενική ομολογία, όσο φτάνουμε πιο κοντά στην 16η Απριλίου τόσο αυξάνεται η απήχηση του «Όχι» στους ψηφοφόρους. Αυτό είναι αρκετό από μόνο του ώστε να προκαλέσει ανησυχία και πανικό στον Ερντογάν, έναν άνθρωπο που περισσότερο από δυο δεκαετίες έχει αποδείξει πως είναι «ειδικός» στο να κερδίζει κάθε τύπου εκλογές: δημοτικές, κοινοβουλευτικές, προεδρικές. Κι επειδή ακριβώς ο Ερντογάν είναι ένας άνθρωπος που έχει μάθει μόνο να κερδίζει, έχει πάρει τα κατάλληλα «μέτρα» ώστε να διαφυλάξει ότι το «Ναι» θα συγκεντρώσει το 50% των ψηφοφόρων. 

 

Τα δείγματα πολιτικής που το αποδεικνύουν, είναι πολλά: 

 Διώκει περισσότερα από 110.000 άτομα στο πλαίσιο της αποτυχημένης προσπάθειας πραξικοπήματος.

 Φυλακίζει τους ηγέτες του φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών.

 Διώκει τα ΜΜΕ και κάθε δημοσιογράφο που μπορεί να θεωρηθεί αντιφρονών.

 Βαφτίζει «προδότες», «εχθρούς» και «τρομοκράτες» όλους όσοι τολμούν να στηρίξουν την επιλογή του «Όχι» στο δημοψήφισμα. 

 

Αυτή η πολιτική πέραν του ότι τον διευκολύνει να εξοβελίσει κάθε είδους αντιπολίτευση από το εσωτερικό της χώρας, τον βοηθάει να απευθυνθεί σε όλους εκείνους που πιστεύουν πως η Τουρκία βάλλεται έξωθεν. Παράλληλα, σε επίπεδο ρητορικής ο Ερντογάν αναφέρεται στους «κακούς Δυτικούς», οι οποίοι έχουν στόχο να «καταστρέψουν την Τουρκική Δημοκρατία». Μια δημοκρατία την οποία προσπαθεί να… διασώσει (sic!) συμμαχώντας με το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί και τους «Γκρίζους Λύκους». 

 

Την ίδια στιγμή η στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας στη Συρία έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε «βάλτο» με αποτέλεσμα να επικρατεί προβληματισμός στο στράτευμα. Ωστόσο υπάρχει ένα μέτωπο το οποίο πάντα αποδίδει «καρπούς» για εσωτερική κατανάλωση. Ένα μέτωπο που «σιγοκαίει» όλα αυτά τα χρόνια και τώρα ενόψει του δημοψηφίσματος είναι η καλύτερη περίοδος να το εκμεταλλευτεί ψηφοθηρικά ο Ερντογάν.

 

Ο λόγος για το Αιγαίο και την πολιτική έντασης που ακολουθεί εδώ και καιρό η Άγκυρα. «Οι Έλληνες χρειάζονται μάθημα Ιστορίας. Πρέπει να τους θυμίσει κάποιος τι έγινε το 1922» είπε ο Μπαχτσελί απευθυνόμενος στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΜΗΡ, με την Ελλάδα και την Τουρκία να επιδίδονται σε «πόλεμο» δηλώσεων γύρω από τα Ίμια και τις στρατιωτικές ικανότητες κάθε χώρας. Είναι ακριβώς αυτή η περιοχή όπου ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να μεταφέρει την εσωτερική κρίση και την αβεβαιότητα, ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει γεγονότα τα οποία θα του προσφέρουν μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων υπέρ του «ναι». 

 

Αυτήν τη φορά το ζήτημα ξεπερνά τις παραβάσεις – παραβιάσεις στο Αιγαίο. Τώρα το θέμα είναι πως υψηλόβαθμα στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης καταφεύγουν σε εθνικιστική ρητορική και φτάνουν κοντά στο να προκαλέσουν «θερμό επεισόδιο», ακριβώς για να μπορέσουν να «πουλήσουν» στο εσωτερικό της χώρας πως ο Ερντογάν είναι εκείνος που κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να προασπιστεί και να ανακτήσει «εθνικά εδάφη». 

 

Αξίζει να σημειωθεί πως μπορεί να είμαστε έναν περίπου μήνα μακριά από το δημοψήφισμα, αλλά ήδη κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα σχόλια περί ακύρωσής του από τον Ερντογάν αν τα πράγματα δεν πάνε όπως ακριβώς τα υπολογίζει. Ο λόγος θα βρεθεί ή πολύ απλά θα… κατασκευαστεί. 

 

Σε κάθε περίπτωση, η υποψία και μόνο ακύρωσης του δημοψηφίσματος έχει αρχίσει να δημιουργεί αστάθεια στην περιοχή. Κι αν όχι αστάθεια, σίγουρα δεν αντιμετωπίζεται θετικά, καθότι θεωρείται πως μια ακύρωση του δημοψηφίσματος θα αναγκάσει τον Ερντογάν να στρέψει αλλού το βλέμμα ώστε να αποπροσανατολίσει την τουρκική κοινή γνώμη.

 

Η στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, ο πόλεμος κατά των Κούρδων και το Αιγαίο είναι ορισμένα από τα πεδία που θα μπορούσαν να επηρεαστούν άμεσα. Η Άγκυρα συνηθίζει να εξάγει κρίσεις και, αν το δημοψήφισμα ακυρωθεί, δύσκολα θα ακολουθήσει διαφορετική πολιτική. 

 

Υπ’ αυτό το πρίσμα ίσως να μην ήταν παράτολμο να υποστηριχθεί πως την Ελλάδα, σε αυτήν τη φάση, τη βολεύει να επικρατήσει το «Ναι» στο δημοψήφισμα. Αν επικρατήσει το «Ναι», τότε το μεγαλύτερο πολιτικό όνειρο του Ερντογάν – η δημιουργία προεδρικού συστήματος στην Τουρκία με εκείνον… σουλτάνο – θα έχει πραγματοποιηθεί. Αυτό ενδεχομένως να τον ηρεμήσει και να τον κάνει – για… ένα διάστημα – να αντιδρά λιγότερο σπασμωδικά. Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις η επικράτηση του «Ναι» θα μπορούσε να επαναφέρει ορισμένη από τη χαμένη σταθερότητα στην πολιτική της Τουρκίας. 

 

Από την άλλη, το «Όχι» θα εντείνει την παράνοια του προέδρου της Τουρκίας να βλέπει παντού «εχθρούς». Αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα πιο επιθετικό προφίλ στο Αιγαίο, ώστε, εφόσον ο Ερντογάν αποφασίσει να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές μετά την αρνητική απάντηση στο δημοψήφισμα, να μπορέσει να προσελκύσει περισσότερους ψηφοφόρους. 

Οι περισσότερες ψήφοι μεταφράζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό και άρα στο ενδεχόμενο να αποκτήσει τις… σουλτανικές του εξουσίες χωρίς να χρειαστεί νέο δημοψήφισμα.