Υπήρξε Νέο Κύμα, βαλκανικό ροκ, ποιητής, σχολιαστής της επικαιρότητας, υπέρμαχος αισθητικών αξιών και πολλά ακόμα… O Διονύσης Σαββόπουλος εχρίσθη ο τελετάρχης σειράς εκδηλώσεων που αναβιώνουν τη «χρυσή» δεκαετία

Υπήρξε Νέο Κύμα, βαλκανικό ροκ, ποιητής, σχολιαστής της επικαιρότητας, υπέρμαχος αισθητικών αξιών και πολλά ακόμα… O Διονύσης Σαββόπουλος εχρίσθη ο τελετάρχης σειράς εκδηλώσεων που αναβιώνουν τη «χρυσή» δεκαετία

Φέτος τις γιορτές, όλη η Αθήνα επιστρέφει στη δεκαετία του ’60. Όλη; Η Αθήνα των ξεχασμένων μπροστά στην τηλεόραση γερόντων, των οπαδών της καριέρας εν μέσω κρίσης, των κακοποιημένων γυναικών, των άνεργων νέων των δυτικών συνοικιών, της χρυσής νεολαίας του Κολωνακίου και των παράνομων μεταναστών θα παραμείνει, όπως όλα δείχνουν, στη θέση της. Όμως στο κέντρο της πρωτεύουσας κάτι μπορεί να αλλάξει. Ο… χρόνος, θα πείτε ευλόγως. Σύμφωνοι, αλλά δεν θα μετακινηθεί μόνο προς το μέλλον, προς το έτος 2010, αλλά και προς το παρελθόν, προς τη δεκαετία του 1960, εποχή φωτεινή και λυτρωτική (και) στην Ελλάδα, τουλάχιστον μέχρι που ξημέρωσε εκείνη η αποφράδα 21η Απριλίου 1967 και οι χειρότεροι μετεμφυλιακοί εφιάλτες πήραν σάρκα και οστά. Τελετάρχης των σχετικών εκδηλώσεων εχρίσθη ο Διονύσης Σαββόπουλος, διάγων πλέον τα μέσα της δικής του (ηλικιακής) δεκαετίας των εξήντα. Διότι περί τελετουργικού πρόκειται και μάλιστα άκρως φιλόδοξου: από τα μέσα Δεκεμβρίου (μόλις ήρθανε…) έως τα μέσα Ιανουαρίου μία σειρά από συναυλίες, εκθέσεις, προβολές, ομιλίες, παραστάσεις για παιδιά και happenings θα επιχειρήσουν να «αναβιώσουν» κάτι από το πνεύμα των sixties in Greece. Την «αιγίδα» προσφέρει ο Δήμος Αθηναίων. Καλό αυτό, ας κάνει και κάτι άλλο ο Νικήτας Κακλαμάνης από το να κόβει αιωνόβια δέντρα σε παρκάκια και να στηρίζει τον λάθος υποψήφιο για την προεδρία της Νέας Δημοκρατίας. Ακολουθούν οι φορείς που «σέρνουν το κάρο»: το Μουσείο Μπενάκη και το ΕΛΙΑ – ΜΙΕΤ, δηλαδή το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο και το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, τα οποία συγχωνεύτηκαν «δύο σε ένα» μόλις τον περασμένο Οκτώβριο. Στην παρέλαση όσων κινούν τις εκδηλώσεις με γενικό τίτλο «Σαββόπουλος και φίλοι – Το περιβόλι του τρελού» προστίθεται μια στρατιά από διανοητές και δημιουργούς. Άραγε, θα τους ακολουθήσει το κοινό; Πιθανότατα ναι. Πρώτον, γιατί το πρόγραμμα μοιάζει με χρωματικά ισορροπημένη βεντάλια. Και, δεύτερον, γιατί το ζόρικο παρόν σπρώχνει πολλούς στο καταφύγιο της νοσταλγίας, ακόμη και νεότερους που απλώς αγόρασαν το μύθο χωρίς να τον ζήσουν. Δικαίως ο κ. Σαββόπουλος –το «Νιόνιος» πέθανε με τον αλήστου μνήμης δίσκο «Κούρεμα», το 1989– ηγείται της εορταστικής πομπής των Αθηνών. Από τα είκοσί του χρόνια εκπέμπει σε μία συχνότητα τόσο προσωπική που αποκαλύπτει και μας αφορά όλους, επιβεβαιώνοντας αυτό το μέγα παράδοξο της τέχνης. Υπήρξε Νέο Κύμα, βαλκανικό ροκ, ποιητής, σχολιαστής της επικαιρότητας, υπέρμαχος αισθητικών αξιών, απολογητής μιας κακοχωνεμένης νεοορθοδοξίας, υποστηρικτής του Μητσοτάκη τότε, του Γιώργου Παπανδρέου σήμερα. Και λοιπόν; Ως άνθρωπος ο δημιουργός είναι πάντοτε υποδεέστερος του έργου του. Και το έργο του Διονύση Σαββόπουλου είναι μοναδικό, φυλαχτό για κάθε ακροατή. Ή, μάλλον, ήταν. «Ο συνθέτης πέθανε μέσα μου», έχει δηλώσει με παρρησία εδώ και μερικά χρόνια. Τώρα, αν «καθάρισε» με τα μέσα του ένας Θεός το ξέρει. Δεν «καθάρισε» όμως με το κοινό, με τους Συνέλληνες, με τον καθένα από «εμάς» ξεχωριστά. Τα πιο πολύτιμα πετράδια της διαδρομής του τα μάζεψε τότε, στη δεκαετία του ’60 και τα κατεργάζεται ακόμα. Δίκοπο μαχαίρι η αναβίωση. Φέρνει δίπλα δίπλα τα δάκρυα της αληθινής συγκίνησης με τους μορφασμούς που προκαλεί η επικίνδυνη γραφικότητα, το déjà vu μιας αναπαράστασης χωρίς προοπτική. Όμως εδώ μιλάμε για το ένα από τα δύο μεγάλα κεφαλόβρυσα του περασμένου αιώνα. Τόσο τα sixties, όσο και η εξίσου επιδραστική και (αν δεν είναι… ποινικώς κολάσιμη η έκφραση) ελευθεριακή για την τέχνη και τον δυτικό πολιτισμό δεκαετία του 1910, ξεδίψασαν γενεές επί γενεών. Σήμερα το ότι οι αστροναύτες της NASA πάτησαν το φεγγάρι δεν λέει και πολλά πράγματα. Η εναλλακτικότητα, η λοξή ματιά, η καλλιτεχνική δράση, το πάθος, η ατομική διαδρομή, οι συλλογικότητες, πρώτα περνούν από τις ατραπούς του Διαδικτύου και κατόπιν οδηγούν, αν οδηγήσουν ποτέ, στη συνάντηση των αληθινών βλεμμάτων. Δεν είναι κακό. Είναι διαφορετικό. Μέχρι αυτό το διαφορετικό να χτίσει το δικό του λεξιλόγιο, να κατανοήσει το δικό του συντακτικό, η δεκαετία του ’60 παραμένει η τελευταία κορυφή που κατέκτησε μεταπολεμικά η ανθρωπότητα στον σισύφειο αγώνα της προς την ειρηνική συνύπαρξη, τη διαπολιτισμικότητα (να μια λέξη που δεν υπήρχε τότε), τη διάχυση του ενός μέσα στον «άλλο». Με τη μισαλλοδοξία να καραδοκεί. Τα sixties «ήταν μια δεκαετία που είχες τη βεβαιότητα ότι τα πάντα είναι δυνατά κι ότι τα πάντα μπορούν να ειπωθούν», επισημαίνει ο Διονύσης Σαββόπουλος σε πρόσφατη συνέντευξή του στη φίλη μου τη Ναταλί, στην «Ελευθεροτυπία». Και εξηγεί την αφορμή των εκδηλώσεων της Αθήνας καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο: «Ήταν μια μαγική δεκαετία απ’ την αυλαία της οποίας, το 1969, συμπληρώνεται φέτος μια 40ετία. Για έναν περίεργο λόγο, που αξίζει κάποτε να τον διερευνήσει κανείς, οι ζωντανές συζητήσεις πάνω σε μεγάλα κοινωνικά και ιστορικά θέματα κρατούν 40 χρόνια. Μετά η υπόθεση μπαίνει στο αρχείο και αφορά μόνο ειδικούς. Τελευταία στιγμή, ό,τι προλάβουμε, θελήσαμε με συνεργάτες και φίλους να καταθέσουμε και τη δική μας άποψη γι’ αυτή τη δεκαετία». Εύγε λοιπόν, εν τέλει. Επί του πρακτέου, πόδια μου βοηθάτε με. Αφήστε τα αυτοκίνητα, πάρτε από το χέρι φίλους και πιτσιρίκια, μπείτε στο μετρό και βγείτε στον κόσμο των «Εκδρομέων του ’60».

ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

* Στο Παλλάς από τις 18 Δεκεμβρίου ξεκινούν συναυλίες του Διονύση Σαββόπουλου. Στο Μικρό Παλλάς ιστορίες για παιδιά και Καραγκιόζης με τον κορυφαίο νεότερο καραγκιοζοπαίκτη, τον Άθω Δανέλλη.

* Καθώς πλησιάζουν τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά θα διοργανωθούν πέντε υπαίθριες συναυλίες με τη συμμετοχή, μεταξύ άλλων, της Δήμητρας Γαλάνη, του Λουκιανού Κηλαηδόνη, του Γιώργου Μαργαρίτη, του Ορφέα Περίδη, της Αρλέτας, του Πάνου Μουζουράκη κ.ά.  

* Στην Παλιά Βουλή, με ελεύθερη είσοδο, έως τις 13 Ιανουαρίου, διοργανώνονται ομιλίες με αφορμή το σινεμά, τη λογοτεχνία, τα εικαστικά, την τεχνολογία, την αρχιτεκτονική και άλλες πλευρές των επιτευγμάτων της εποχής. Συμμετέχουν (ενδεικτικά) οι: Παύλος Τσίμας, Κωνσταντίνος Τζούμας, Πέτρος Μάρκαρης, Πλάτων Ριβέλλης, Βασίλης Παπαβασιλείου, Γιώργος Χρονάς, Σώτη Τριανταφύλλου, Κώστας Τσόκλης, Παντελής Βούλγαρης, Λάμπρος Λιάβας, Γιώργος Κοντογιάννης, Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης και άλλοι.

* Επίσης, στο σινεμά Τριανόν, από τις 17 έως τις 23 Δεκεμβρίου θα γίνουν προβολές κλασικών ταινιών των Τριφό, Μπέργκμαν, Τατί, Αλέξη Δαμιανού και άλλων.

* Τέλος, θα στηθούν δύο εκθέσεις: μία μεγάλη με τίτλο «Του ’60 οι εκδρομείς» στο Μουσείο Μπενάκη (επιμελητής: Τάσος Σακελλαρόπουλος) και μία μικρότερη με τίτλο «Κομμάτια κι αποσπάσματα», για τον νεανικό Τύπο των sixties στο Εκθεσιακό Κέντρο της Βουλής των Ελλήνων (επιστημονικός υπεύθυνος: Ηλίας Νικολακόπουλος, επιμέλεια: Ευρυδίκη Αμπατζή – εγκαίνια 19 Δεκεμβρίου).

Γιώργος Ι. Αλλαμανής