Του Βασίλη Γιαννακόπουλου,

γεωστρατηγικού αναλυτή

www.geostrategy.gr

[email protected]

 

Οι ρωσικές υπηρεσίες ασφάλειας εκτιμούν ότι ο ένας (από τους δύο;) βομβιστής αυτοκτονίας στην Αγία Πετρούπολη, όπου έχασαν τη ζωή τους 14 άτομα και τραυματίστηκαν 49, ήταν ένας 23χρονος από το Κιργιστάν, που διατηρούσε στενούς δεσμούς με ακραίους ισλαμιστές.

Αν και μέχρι στιγμής καμία τρομοκρατική οργάνω­ση δεν έχει αναλάβει την ι ευθύνη για τη βομβιστική επίθεση, εντούτοις τόσο οι Τσετσένοι αυτονομιστές όσο και το Ισλαμικό Κράτος διαθέτουν το κίνητρο και την επιχειρησιακή δυνατότητα για τη διεξαγωγή τής εν λόγω τρομοκρατικής ενέργειας.

Η Ρωσία έχει μια μακρά ιστορία «υ­ποδοχής» τρομοκρατικών επιθέσεων, με στόχους τα μέσα μαζικής μεταφο­ράς. Ωστόσο, τα τελευταία έξι χρόνια δεν έχει βιώσει κάποια τρομοκρατική ενέργεια υψηλού προφίλ, σε καμία ρωσική μεγαλούπολη. Αν και είναι αρ­κετοί οι λόγοι για την προσωρινή δι­ακοπή των επιθέσεων στη Ρωσία, οι πλήρως κατανοητοί, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια χιλιάδες ξένοι μαχητές από τις πρώ­ην σοβιετικές δημοκρατίες ταξίδεψαν στη Συρία και το Ιράκ, προκειμένου να ενταχθούν στις εκεί τζιχαντιστικές οργανώσεις και κυρίως στο Ισλαμικό Κράτος.

Ισλαμικό… άρωμα

Μάλιστα, τον Οκτώβριο του 2015, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε δημοσίως ότι ο συνολικός αριθμός των ξένων μαχητών από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες ανερ­χόταν σε 5.000 έως 7.000. Βέβαια, πέ­ρα από τους επίδοξους τζιχαντιστές που ταξίδεψαν στη Συρία και το Ιράκ, δεν είναι απίθανο εξτρεμιστές ισλαμι­στές, που παρέμειναν στη Ρωσία και σε άλλες χώρες της Κεντρικής Ασίας, να έχουν δυσαρεστηθεί από τη δρά­ση των ρωσικών δυνάμεων στη Συρία και να ευθύνονται για την τρομοκρα­τική επίθεση στο μετρό της Αγίας Πε­τρούπολης.

Στις 4 Απριλίου, κυβερνητικοί αξιωματούχοι του Κιργιστάν ανακοίνωσαν ότι ο ύποπτος βομβιστής αυτοκτονί­ας ήταν ο Ακμπαρτζόν Τζαλιλόφ, α­πό την πόλη Ος του Κιργιστάν, ο οποί­ος τα τελευταία έξι χρόνια ζούσε στην Αγία Πετρούπολη, ως Ρώσος πολίτης. Όμως, προς το παρόν, δεν διαθέτουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τα πιθανά κίνητρα ή τις διασυνδέσεις του με συγκεκριμένες τρομοκρατικές ορ­γανώσεις. Από την πλευρά του, ο ρα­διοφωνικός σταθμός του Ισλαμικού Κράτους, στις 4 Απριλίου, δεν έκανε καμία αναφορά στην επίθεση, αλλά δεν θεωρείται ασυνήθιστο για την ορ­γάνωση του Μπαγκντάντι να περιμέ­νει ένα ή περισσότερα 24ωρα, πριν αναλάβει την ευθύνη μιας τρομοκρατι­κής επίθεσης.

Όπως και από άλλες πρώην σοβιετι­κές δημοκρατίες, έτσι και από το Κιργιστάν ένας σημαντικός αριθμός μου­σουλμάνων πολιτών αποφάσισε να ε­νταχθεί στο Ισλαμικό Κράτος, κατά τη διάρκεια των πέντε τελευταίων ετών. Υπολογίζεται ότι, μέχρι τα τέλη του 2015, τουλάχιστον 500 άτομα από το Κιργιστάν είχαν ταξιδέψει στη Συρία, προκειμένου να ενταχθούν στο Ισλα­μικό Κράτος. Το καθεστώς της ελεύ­θερης μετάβασης (visa free travel), μεταξύ της Ρωσίας και των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών, φαίνεται ό­τι έχει αυξήσει την τρομοκρατική α­πειλή για τη Ρωσία, καθώς οι επίδοξοι τρομοκράτες έχουν τη δυνατότητα να κινούνται σχετικά ελεύθερα στο εσω­τερικό της Ρωσίας και να στοχοποιούν εύκολα τους Ρώσους πολίτες.

Οι υποστηρικτές του Ισλαμικού Κράτους έχουν επανειλημμένα επισημάνει ότι «η ανάπτυξη των Ρώσων στρατιωτών στη Συρία, για την υπο­στήριξη του καθεστώτος Άσαντ, συνιστά κύρια αιτία για τη διεξαγωγή τρο­μοκρατικών επιθέσεων κα­τά της Ρωσίας». Ειδικά τις τελευταίες εβδο­μάδες, το Ισλαμικό Κράτος παροτρύνει τους υποστηρικτές του να ξεκινήσουν τρομοκρατικά χτυπή­ματα κατά ρωσικών στό­χων, λόγω της ανάπτυξης ταγμά­των Τσετσένων αλεξιπτωτιστών, πλη­σίον της Δαμασκού, της Χάμα και του κουρδικού θύλακα της Αφρίν στα συρο-τουρκικά σύνορα.

Διαδικτυακή προπαγάνδα

Μέχρι στιγμής, η διαδικτυακή προ­παγάνδα του Ισλαμικού Κράτους για επιθέσεις κατά στόχων ρωσικών συμ­φερόντων εντός της Ρωσίας δεν έχει επαληθευθεί. Βέβαια, η κατάρριψη του ρωσικού Αirbus Α321 στο Σινά, πτήση 79628 από το Σαρμ ελ-Σέιχ της Αιγύπτου με προορισμό την Αγία Πε­τρούπολη (31 Οκτωβρίου 2015), με απώλεια 224 ατόμων, αποδεικνύει ό­τι το Ισλαμικό Κράτος έχει την πρόθε­ση, αλλά διαθέτει και την επιχειρησια­κή δυνατότητα να στοχοποιεί Ρώσους πολίτες.

Όπως προαναφέρθηκε, εκτός α­πό την τζιχαντιστική οργάνωση του Μπαγκντάντι, οι αυτονομιστικές ορ­γανώσεις της Τσετσενίας πιθανόν να ευθύνονται για τη βομβιστική επίθε­ση στην Αγία Πετρούπολη.

Οι εν λόγω αυτονομιστικές οργα­νώσεις έχουν μια μακρά ιστορία τρο­μοκρατικών επιθέσεων κατά της Ρω­σίας. Στα τέλη του 2013, μια τσετσένικη αυτονομιστική οργάνωση, γνωστή ως «Εμιράτο του Καυκάσου», της οποίας κάποια ηγετικά στελέχη αποστάτησαν και εντάχθηκαν στο Ισλα­μικό Κράτος, ανέλαβε την ευθύνη για δύο βομβιστικές επιθέσεις στον σιδη­ροδρομικό σταθμό και σε τρόλεϊ στο Βολγκογκράντ της Ρωσίας, κατά τις ο­ποίες σκοτώθηκαν τουλάχιστον 32 ά­τομα. Το 2010, σε μια διπλή βομβιστι­κή επίθεση αυτοκτονίας σε δύο σταθ­μούς του μετρό της Μόσχας, σκοτώ­θηκαν 40 άτομα.

Επίσης, θα πρέπει να αναφερθεί ό­τι δόθηκε πολύ λίγη δημοσιότητα, ό­ταν, στις 24 Μαρτίου 2017, μια ομάδα ένοπλων ισλαμιστών επιτέθηκε σε μια βάση της ρωσικής Εθνικής Φρουράς στη Νότια Τσετσενία, κατά την οποία έξι Ρώσοι στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους.

Τόσο οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους όσο και οι αυτονομιστές της Τσετσενίας έχουν αποδείξει ότι έχουν την πρόθεση και την ικανότητα να δι­εξάγουν επιθέσεις κατά των ρωσικών υποδομών μαζικής μεταφοράς. Ει­δικά το Ισλαμικό Κράτος, που εξακο­λουθεί να αντιμετωπίζει διαρκή απει­λή από τα ρωσικά στρατεύματα στη Συρία, είναι πιθανό να επιδιώξει στο προ­σεχές μέλλον μια συστηματική επίθεση κατά στόχων ρωσι­κών συμφερόντων, μακριά από το συριακό θέατρο επιχειρήσεων.