search
ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 14:38
MENU CLOSE

Μπα; Είναι και αυτό πολιτισμός;

21.12.2009 05:04

Κάν’ το όπως η Μελίνα

Κάν’ το όπως η Μελίνα

Απλώνεται στον πλανήτη η πυρκαγιά που άναψε το αίτημα για την επιστροφή των λεηλατημένων πολιτιστικών θησαυρών στους τόπους όπου γεννήθηκαν 

Ο αλήστου μνήμης Αδόλφος Χίτλερ έβαζε τους υποτακτικούς του να του συγκεντρώνουν σε μεγάλα αριθμημένα ντοσιέ γκραβούρες και φωτογραφίες από αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης. Είχε τον ευγενή στόχο κάποτε να τα… αρπάξει και να τα βάλει σε ένα ναζιστικό μουσείο «Αρίου» πολιτισμού στο Βερολίνο. Ο Κόκκινος Στρατός πρόλαβε και μπήκε θριαμβικά στο μπούνκερ τού ήδη αυτόχειρα Φύρερ τον Μάιο του 1945, ματαιώνοντας και αυτό το σχέδιο. Άλλο ένα τέτοιο ντοσιέ εντοπίσθηκε πρόσφατα. Βέβαια, το ότι οι «πολιτισμένοι» δυτικοί λεηλατούν την κληρονομιά λαμπρών αρχαίων πολιτισμών από τους δήθεν «απολίτιστους» κληρονόμους –Έλληνες, Αιγύπτιους, Ιρακινούς, Κινέζους, Καμποτζιανούς, Ινδούς, Ιάπωνες– δεν είναι ναζιστικό φαινόμενο. Ούτε περιορίζεται στα «μεγάλα», περνάει και στα «μικρά»: Η ταπεινή οικογενειακή μας παράδοση λέει ότι οι γερμανοί αξιωματικοί που στην Κατοχή κατέλαβαν στο Ηράκλειο της Κρήτης το σπίτι του εκ μητρός παππού μου, δικηγόρου Εμμανουήλ Σπινθουράκη, τη μια στιγμή τραγουδούσαν συγκινημένοι αποσπάσματα από κλασικά λίντερ και την άλλη πλιατσικολογούσαν ξεδιάντροπα τα κοσμήματα, τα γραμματόσημα, τα σερβίτσια και ό,τι άλλο τους γυάλιζε στο «καλλιεργημένο» τους μάτι. Τώρα πια η ανοχή απέναντι σε αυτές τις πρακτικές καταλήστευσης είναι θεωρητικώς μηδενική. Λέω θεωρητικώς, γιατί δεν απέχει και πολύ το 2003, τότε που το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βαγδάτης, όπως επίσης το μουσείο και η βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου της Μοσούλης στο Ιράκ, λεηλατήθηκαν (και μάλιστα, όπως όλα δείχνουν, «κατά παραγγελίαν») από αρχαιοκάπηλους, οι οποίοι χάρηκαν στην αναμπουμπούλα που προκάλεσε η αμερικανική εισβολή για την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν. Μόλις την περασμένη εβδομάδα ταξίδεψε στο Λονδίνο ο Ζάχι Χαουάς, επικεφαλής του Ανωτάτου Συμβουλίου Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, και έκανε μεγάλη φασαρία απαιτώντας από το Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει την περίφημη Στήλη της Ροζέτας, μνημείο-κλειδί, με βάση το οποίο αποκρυπτογραφήθηκαν τα ιερογλυφικά. «Δεν δέχομαι καμία άρνηση. Πρόκειται για μια εικόνα της αιγυπτιακής ταυτότητας!», είπε οργισμένος ο διάσημος αιγύπτιος αρχαιολόγος. Ο ίδιος, μόλις τον περασμένο Οκτώβριο «χάλασε» –και πολύ καλά έκανε– τα εγκαίνια του ανακαινισμένου Neues Museum του Βερολίνου, αποκαλύπτοντας ότι οι Γερμανοί κρύβουν ακόμη και σήμερα έγγραφο ντοκουμέντο το οποίο αποδεικνύει ότι η περίφημη προτομή της Νεφερτίτης, το κορυφαίο έκθεμα του Νέου Μουσείου, βγήκε από την Αίγυπτο το 1913 με δόλια τεχνάσματα γερμανών αρχαιολόγων. Κάν’ το όπως η Μελίνα. Στον χορό που άνοιξε η γλυκιά και πεισματάρα ηθοποιός και πολιτικός έχουν πλέον μπει για τα καλά Αφρικανοί και Ασιάτες, Αμερικανοί και Αυστραλοί. Γι’ αυτό ήταν σημαντική, έστω σε επίπεδο συμβολικό, «ψυχολογικό» και ασφαλώς ηθικό, η υιοθέτηση του Σχεδίου Ψηφίσματος που υπέβαλε προ ημερών η Ελλάδα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με το οποίο προκρίνει «την επιστροφή και αποκατάσταση πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους». Το αποδέχτηκαν 85 κράτη-μέλη και υιοθετήθηκε συναινετικά, χωρίς ψηφοφορία. «Στον Παρθενώνα αρκετοί πολιτισμοί, αν όχι ο κόσμος στο σύνολό του, αναγνωρίζουν ένα σύμβολο ανθρωπισμού», τόνισε μιλώντας στη Νέα Υόρκη ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος. Και έκανε ένα βήμα μπροστά, κατέστησε σαφές πως η Ελλάδα διατίθεται να συνεργαστεί «με άλλα μουσεία, ώστε να βρούμε τρόπους για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα, τα οποία θα εμπλουτίσουν αντί να καταστήσουν φτωχότερες τις εξαιρετικές τους συλλογές». Να το πούμε αλλιώς; Αν μας τα στείλουν, θα τους στείλουμε κι εμείς άλλα. Οι διαδικασίες θα βρεθούν: προσωρινή ανταλλαγή, δανεισμός, ίδρυση παραρτημάτων ελληνικών μουσείων στο εξωτερικό ή ξένων μουσείων στην Ελλάδα, μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις κ.λπ. Ρεαλιστική αντίληψη σε μια εποχή που μουσεία-κολοσσοί, όπως το Λούβρο και το Γκούγκενχαϊμ, ετοιμάζονται να ανοίξουν «υποκαταστήματα» στο Αμπού Ντάμπι και αλλού, κάνοντας πράξη μία επιθετική και οικονομικά προσοδοφόρο πολιτιστική πολιτική. Και μάλιστα με «ξένα κόλλυβα», δηλαδή με θησαυρούς απαλλοτριωμένους από εποχές αποικιοκρατίας και πολέμων. Τελευταίο αλλά όχι έσχατο: ακριβώς στην ίδια μοίρα που βρισκόμασταν εμείς κάποτε βρίσκονται σήμερα ανυπεράσπιστοι κληρονόμοι λαμπρών πολιτισμών. Αν για τις αιγυπτιακές, ελληνικές, ελληνιστικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες υπάρχουν πλέον κατάλογοι και νομικό καθεστώς που δυσκολεύει τους κλεπταποδόχους (όπως η διαβόητη Μάριον Τρου, πρώην έφορος του μουσείου Γκετί στο Λος Άντζελες) να κινηθούν, στη Λατινική Αμερική, στην υποσαχάρια Αφρική, στη Μέση και στην Άπω Ανατολή διεξάγεται, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, ένα χυδαιότατο «πάρτι αρχαιοκαπηλίας», εις βάρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Γιώργος Ι. Αλλαμανής [[email protected]]

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 28.03.2024 14:36