Η συμφωνία της Μάλ­τας για τα έτη 2018, 2019 και 2020 έλαβε την έγκριση της πλειοψηφίας στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ το περασμένο Σαββα­τοκύριακο, ωστόσο έ­δωσε περαιτέρω ώθη­ση σε υπαρκτές εδώ και καιρό δι­εργασίες στο ε­σωτερικό του κόμματος που αφορούν τη ρευ­στοποίηση και τον μετασχηματισμό της γεωγραφίας των «τάσεων».

Σε κάθε περίπτωση, παρά τις εσωτερικές διαφοροποιήσεις, που σε ορισμένες περιπτώσεις εντείνονται και σε άλλες ξεθωριάζουν, το κόμμα δείχνει να πορεύεται συντε­ταγμένο προς την ψήφιση των μέ­τρων.

Η συμφωνία, έτσι όπως διαμορφώ­θηκε στο Eurogroup της 7ης Απριλί­ου, έλαβε την έγκριση της μεγάλης πλειοψηφίας του οργάνου, ενώ 23 μέλη (σε σύνολο 150) δεν στήριξαν τη σχετική Πολιτική Απόφαση (113 υπέρ, 11 κατά και 12 λευκά).

Σύμφωνα με πληροφορίες, σε εκεί­νους που καταψήφισαν, περιλαμβά­νονται ο πρώην υπουργός Παιδείας και βουλευτής Α Αθήνας Νίκος Φί­λης, η Α αντιπρόεδρος της Βουλής και πρώην υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασία Χριστοδουλοπούλου και ο Θοδωρής Δρίτσας, πρώην υπουργός Ναυτιλίας, ενώ στους 23 φέρεται να ανήκουν και οι υπόλοιποι 10 (13 συνολικά μαζί με τους προαναφερθέντες) εξ όσων υ­πέγραψαν κείμενο κριτικής για τη διαπραγμάτευση και τη διακυβέρνη­ση (Χάρης Γολέμης, Θοδωρής Δρί­τσας, Πέτρος Καλκανδής, Ιφιγέ­νεια Καμτσίδου, Μαρία Κανελλοπούλου, Κατερίνα Κνήτου, Παύλος Κλαυδιανός, Ερμίνα Κυπριανίδου, Πάνος Λάμπρου, Χριστόφορος Παπαδόπουλος, Νίκος Φίλης, Τασία Χριστοδουλοπούλου, Μιχάλης Υ­δραίος).

Το κόμμα uber alles

Η μεγαλύτερη μερίδα των στελε­χών αυτών προέρχεται από τους «53», πλην του Νίκου Φίλη (ο οποίος μαζί με τους έχοντες θεσμικό ρόλο Βούτση και Σκουρλέτη θεωρείται ότι συγκροτούν την «κεντρώα» τάση του ΣΥΡΙΖΑ) και της Ιφιγένειας Καμτσίδου, η οποία κινείται στον χώρο της Πλατφόρμας 2010 (Μπαλάφας).

Όπως προκύπτει από την κυριακά­τικη συνεδρίαση της Κ.Ε., διαφωνίες μεν καταγράφονται, ωστόσο υπάρχει επιλογή όλων των στελεχών για δια­τήρηση της συνοχής του κόμματος και αποφυγής συγκρουσιακών τό­νων – «τα εσωκομματικά μας θα τα λύσουμε» ανέφερε χαρακτηριστικά μέλος του οργάνου.

Εξάλλου θεωρήθηκε ότι η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα σε γενικές γραμ­μές κάλυψε όλες τις πτέρυγες του κόμματος, καθώς περιέγραψε τις δυ­σκολίες που συνεπάγεται η συμφω­νία, αλλά και τις δυσκολίες της δια­πραγμάτευσης, πήρε αποστάσεις από την «ιδιοκτησία» των μέτρων (ό­πως είπε, κάποια δεν είναι αναγκαία και η κυβέρνηση δεν θα τα έπαιρνε, αν δεν υπήρχαν οι γνωστές πιέσεις) και γενικώς απέφυγε τους πανηγυ­ρικούς τόνους.

Στο μεταξύ, διακρίνονται δύο τά­σεις (διεργασίες):

1 Οι «53» δείχνουν να είναι μοιρα­σμένοι σε δύο ή περισσότερα κομμάτια, πάντως πλέον λιγότεροι είναι εκείνοι που εκφράζουν ανοιχτά διαφωνία και επιδιώκουν την κατα­γραφή της. Ένα άλλο κομμάτι τους φαίνεται να στηρίζει, λιγότερο ή πε­ρισσότερο, τις επιλογές της κυβέρ­νησης και ειδικότερα τα κυβερνητι­κά στελέχη των «53» (Τσακαλώτο, Αχτσιόγλου, Χαρίτση κ.ά.) ή έστω εκτιμά ότι υπάρχουν ακόμη περιθώ­ρια στη βελτίωση της διακυβέρνησης και θεωρεί ότι δεν είναι λύση ού­τε η «ηρωική έξοδος».

2 Το παραπάνω κομμάτι των «διαφωνούντων», το οποίο δείχνει να θέλει να εκφράζει τα παραδοσια­κά, κινηματικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ (της προ εξουσίας περιόδου του), είναι σε ανοιχτή γραμμή με το κεντρώο κομμάτι, έστω κι αν αυτό δεν φαίνεται να κινείται ενιαία αλλά σε μοιρασμένους ρόλους:

Ο Φίλης, ύστερα από τη συνολική κριτική που διατύπωσε στην προη­γούμενη Κ.Ε., προχώρησε ένα βήμα παραπάνω και υπέγραψε το κείμενο των «13», κάτι που δεν έπραξαν ο υ­πουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης και ο πρόεδρος της Βουλής Νί­κος Βούτσης, ενδεχομένως εξαιτίας του κυβερνητικού – θεσμικού ρόλου τους.

Πάντως ο Πάνος Σκουρλέτης έχει μεριμνήσει όλο το προηγούμενο δι­άστημα να καταγραφούν δημόσια οι αποστάσεις του και η «έμμεση» κρι­τική του στους κεντρικούς κυβερνη­τικούς χειρισμούς αναφορικά με τη διαπραγμάτευση, τόσο όσον αφορά την πώληση της ΔΕΗ όσο και συνο­λικά ως προς το πρόγραμμα, το ο­ποίο «δεν βγαίνει», έτσι που να βρισκόμαστε πλέον στη στιγμή που ενδεχομένως χρειάζεται ένα νέο μνημόνιο.

Παρά την παραπάνω σύμπλευ­ση, για την οποία ακόμη δεν μπορεί κανείς να πει αν έχει συγκυρι­ακό ή μόνιμο χαρακτήρα, το κομ­μάτι των «διαφωνούντων», ή εν πάση περιπτώσει όσων διατυπώνουν κρι­τική, εμφανίζεται μάλλον αποδυνα­μωμένο (ή τουλάχιστον αποσυσπειρωμένο), τουλάχιστον στο επίπεδο της Κεντρικής Επιτροπής.

Σε κάθε περίπτωση, περισσότερο εκδηλώνει μια αγωνία να καταγραφεί ως «αριστερή ψυχή» του κόμματος παρά εμφανίζει διάθεση ρήξης και σύγκρουσης. Άλλωστε, εν αναμονή της επόμενης μέρας, κανείς δεν δεί­χνει τάσεις «φυγής» και πρόθεση να «χαρίσει» το κόμμα στη σημερινή η­γετική του ομάδα.

Μηνύματα σε Τσίπρα – Τσακαλώτο

Αυτό το στοιχείο φάνηκε να εξυ­πηρετεί και το κείμενο που παρου­σιάστηκε στην Κεντρική Επιτροπή αλλά τελικά δεν κατατέθηκε για ψηφοφορία, καθώς αποφασίστηκε να συζητηθεί στις οργανώσεις πα­ράλληλα με την Πολιτική Απόφα­ση.

Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμή­σεις, με αυτήν την πρωτοβουλία το εκ των «53» ορμώμενο κομμάτι των διαφωνούντων στέλνει μήνυμα στον Τσακαλώτο ότι αναζητεί άλλη ηγετική φιγούρα, φλερτάροντας προς το παρόν με τον Νίκο Φίλη σε αυτόν τον ρόλο.

Σε κάθε περίπτωση, η κριτική που διατυπώνεται αφορά και τον Τσίπρα και τον Τσακαλώτο, στον βαθμό που πιάνει τόσο τη διαπραγμάτευ­ση και τη συμφωνία και συνολικά την υλοποίηση του μνημονίου όσο και το ύφος της διακυβέρνησης και τα αποτελέσματα αυτής σε τομείς που δεν άπτονται του μνημονίου. Στο κείμενο που παρουσιάστηκε, παγιώνεται μια κριτική που λέει:

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα:

Η ιδιοκτησία του προγράμματος ανήκει στους δανειστές, στους ο­ποίους αποδίδεται πρόθεση της «πολιτικής δολοφονίας» του ΣΥΡΙ- ΖΑ με απώτερο στόχο να καταστεί αριστερή παρένθεση, είτε διά της πτώσης του είτε διά της ιδεολογι­κοπολιτικής του απονεύρωσης ή και διολίσθησης σε νεοφιλελεύθε­ρες απόψεις και πολιτικές.

♦Οι συμφωνίες του Ιουλίου του 2015 και των αξιολογήσεων απο- τελούν προϊόντα εκβιασμού και πιέσεων από την πλευρά των δανει­στών και οι εκβιασμοί αυτοί θα συνεχιστούν.

♦Το πρόγραμμα είναι συνειδητά σχεδιασμένο έτσι ώστε να φτωχο- ποιεί και να επιβάλλει λιτότητα στα πιο αδύναμα κομμάτια του λαού: «Το πρόγραμμά τους δεν βγαίνει καθώς έχει υφεσιακή και αντικοι­νωνική διάσταση και με αυτήν την έννοια πρέπει να ανατραπεί».

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη συμ­φωνία της Μάλτας επισημαίνεται ότι «τα όσα κατάφερε να κερδίσει ή να κατοχυρώσει η διαπραγματευτι­κή ομάδα (τα αντίμετρα που αντιμε­τωπίζουν υπαρκτά κοινωνικά προ­βλήματα των μεσαίων και κατώτε­ρων στρωμάτων, τα εργασιακά, οι συλλογικές συμβάσεις) έχουν θετι­κό πρόσημο».

Από την άλλη, για τα ίδια αυτά α­ντίμετρα, αναφέρεται ότι «η εφαρ­μογή τους παραμένει ασαφής» και εκτιμάται ότι «δεν είναι σε θέση να αντισταθμίσουν τις απώλειες για συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγο­ρίες και δεν αποτρέπουν τις αρνητικές κοινω νικές επιπτώσεις που θα έχουν τα μέτρα».

Αναφορικά με τη στρατηγική συμ- μαχιών στην Ευρώπη ασκείται έμμεση κριτική για τη συνεργασία με την ευρωπαϊκή σο­σιαλδημοκρατία και υπογραμμίζε­ται η ανάγκη η στρατηγική αυτή να στοχεύσει στη συνεργασία με τις αριστερές πτέρυγες των αντίστοιχων κομμάτων.

Παραμένει το αίτημα της ανάδειξης της αριστερής ατζέντας στην άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής (προσφυγικό, δικαιώμα­τα, Δικαιοσύνη, Αστυνομία, σχέ­σεις κράτους – Εκκλησίας, Υγεία, Παιδεία, προστασία φτωχών και α­νέργων).

Ταυτόχρονα ασκείται κριτική για λάθος επιλογές σε ορισμένα από αυτά τα πεδία και ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα κέντρα κράτησης προσφύγων, τη διαδικασία ασύ­λου, τα ζητήματα Δικαιοσύνης και δικαιωμάτων, τις καταλήψεις χώ­ρων, «το αναπτυξιακό μοντέλο που ενίοτε παίρνει τη μορφή μεγάλων φαραωνικών έργων» κ.λπ.

Η κριτική αυτή στοχεύει συγκε­κριμένα πρόσωπα, όπως οι υπουρ­γοί Μουζάλας, Τόσκας, Σπίρτζης. Γενικώς, ορισμένοι (όχι μόνο οι προ­εδρικοί), προκειμένου να θέσουν τον πρωθυπουργό στο απυρόβλη­το, προτιμούν να κατευθύνουν τη συζήτηση για τις ευθύνες της δια­κυβέρνησης προς τους υπουργούς «που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους, δεν παράγουν έργο».

Σε ό,τι αφορά τέλος το αίτημα να παραμείνει στο τραπέζι ενεργή η εναλλακτική των πρόωρων εκλο­γών, αυτό φαίνεται να χαμηλώνει σε ένταση. Ειδικότερα γίνεται λό­γος για την ανάγκη να εκπονηθεί έ­να σχέδιο ενημέρωσης και ενεργο­ποίησης του λαϊκού παράγοντα, ώστε να ακυρωθεί η κυριαρχία του αντιπάλου στις διαπραγματεύσεις (η οποία, σημειώνεται, είναι δεδο­μένη, αν αυτές περιοριστούν πίσω από κλειστές πόρτες).

«Στην τελική, ο μόνος που μπορεί να αποφασίσει για τη ζωή του είναι ο ελληνικός λαός. Σε κάθε πε­ρίπτωση, είναι ο τελικός κριτής» αναφέρεται στο κείμενο, το οποίο αφήνει ανοιχτό τόσο το ενδεχόμε­νο προσφυγής στη «λαϊκή ετυμη­γορία» όσο και αυτό της συμβολής στην ενεργοποίηση του λαϊκού πα­ράγοντα στο πλευρό της κυβέρνη­σης. Πάντως, πληροφορίες θέλουν τον Νίκο Φίλη να διαβεβαίωσε στην Κεντρική Επι­τροπή ότι ό­σοι υπέγραψαν αυτό το κείμε­νο δεν ζητούν ε­κλογές.

συμφωνία της Μάλτας, με τη σύμφωνη γνώμη του ΔΝΤ στα μέτρα για το 2019 και το 2020, δηλαδή για μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος, σηματοδοτεί το «ναι» του Ταμείου στη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμ­μα, ότι αποδέχεται δηλαδή ότι με τα πρόσθετα μέτρα ύ­ψους 2% ο λογαριασμός βγαίνει κι επομένως η χώρα θα μπορεί να συνεχίσει να αποπληρώνει το χρέος.

Αρκεί να εκπληρωθεί και ο έτερος όρος που θέτει το Ταμείο, η βιωσιμότητα του χρέους, κάτι που η κυβέρ­νηση αναμένει ότι θα καταλήξει πολιτικά στο πλαίσιο της εαρινής Συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον ώστε στη συνέχεια στο Eurogroup που θα επικυρώσει το κλεί­σιμο της αξιολόγησης να συζητηθούν και τα μεσοπρό­θεσμα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους.

Υπενθυμίζεται ότι αυτό που η κυβέρνηση αναμένει εί­ναι ο προσδιορισμός των μέτρων – τουλάχιστον σύμ­φωνα με όσα είχαν αποφασιστεί στο κλείσιμο της 1ης αξιολόγησης, στο Eurogroup της 24ης Μαΐου 2016. Η εφαρμογή τους είναι ούτως ή άλλως συμφωνημένο ότι θα ξεκινήσει μετά τη λήξη του προγράμματος, δηλαδή μετά το καλοκαίρι του 2018.

Απόλυτα συναρτημένο ζήτημα με το χρέος είναι βέ­βαια και ο προσδιορισμός τους ύψους των πλεονασμά­των μετά το τέλος του προγράμματος, και για την ακρί­βεια ο ορισμός του διαστήματος που οι δανειστές απαι­τούν την επίτευξη υψηλών πλεονασμάτων 3,5%. Με βά­ση τα πλεονάσματα, εξηγούν τα κυβερνητικά στελέχη, μπορεί να υπολογιστεί και το μέγεθος της ελάφρυνσης του χρέους που απαιτείται μεσοπρόθεσμα.

Με δεδομένο ότι στην κυβέρνηση θεωρούν τα δύο αυτά θέματα δρομολογημένα, εκτιμούν ότι παραμένει ζωντανός ο στόχος της ένταξης στο ^Ε (ποσοτική χα­λάρωση της ΕΚΤ) και κατά συνέπεια διασώζεται το αφή­γημα της εξόδου από το πρόγραμμα το 2018 – ήδη από σήμερα πιάνεται ο στόχος του πλεονάσματος 3,5% το 2018, είπε ο πρωθυπουργός από το βήμα της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.

Και απλοποιούν τη συζήτηση ως εξής: τα μέτρα θα νομοθετηθούν πριν από το Ευτοςτουρ της 22ας Μαΐου όπου θα επικυρωθεί η ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγη­σης (η οποία είναι προϋπόθεση για την εκταμίευση της δόσης με την οποία θα καλυφθούν οι θερινές λήξεις ο­μολόγων ύψους πάνω από 6 δισ.). Αν το Ταμείο, το οποίο συμφώνησε καταρχήν, δεν μεταβάλει ώς τότε τη στά­ση του και παραμείνει στις συζητήσεις για το ελληνικό πρόγραμμα, θα πρέπει να λυθεί το θέμα των μεσοπρό­θεσμων μέτρων. Διότι, όπως επέμεινε χθες στην ενη­μέρωση των κυβερνητικών συντακτών ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δ. Τζανακόπουλος, «ο προσδιορισμός των μεσοπρόθεσμων μέτρων αποτελεί την αναγκαία αλλά και ικανή συνθήκη ώστε το ΔΝΤ να καταλήξει σε θετι­κή μελέτη βιωσιμότητας του χρέους και το διοικητικό του συμβούλιο να αποκτήσει τη νομική δυνατότητα να εγκρίνει τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρό­γραμμα». Την ίδια στιγμή, συμπλήρωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, «ο προσδιορισμός των μεσοπρόθεσμων μέτρων αποτελεί κατά τις δηλώσεις της ηγεσίας της Κε­ντρικής Τράπεζας και απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη της χώρας μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλά­ρωσης» (αλλά αυτό «καίει» την ελληνική κυβέρνηση και όχι το Ταμείο).

Στην αντίθετη περίπτωση που υπάρξει κάποια εμπλο­κή και δεν προχωρήσει ο προσδιορισμός των μεσοπρό­θεσμων μέτρων, για την κυβέρνηση τα πράγματα είναι απλά: τα μέτρα επιβάρυνσης, ακόμη κι αν έχουν ψηφι­στεί, δεν θα εφαρμοστούν. Το είπε ο Αλέξης Τσίπρας στην Κεντρική Επιτροπή, το εξήγησε στο μπρίφινγκ ο Δ. Τζανακόπουλος, το διευκρίνισε και ο υπουργός Ψηφια­κής Πολιτικής Νίκος Παππάς: «Αν, λοιπόν, υπάρξει μία λύση που δεν το ικανοποιεί (σ.σ.: το ΔΝΤ) και αποχωρή­σει – μιλάω για το υποθετικό σενάριο -, φεύγουν από το τραπέζι οι λόγοι που επέβαλαν την εφαρμογή των δημο­σιονομικών παρεμβάσεων το 2019 και το 2020».

Δεδομένης και της παρέμβασης από την πλευρά Σό- ιμπλε που διεμήνυσε πώς προέχουν οι μεταρρυθμίσεις της ρύθμισης του χρέους, το Μαξίμου επισημαίνει σε ό­λους τους τόνους ότι γερμανικό ΥΠΟΙΚ και ελληνική κυ­βέρνηση δεν λένε κάτι διαφορετικό και προς επίρρωσιν η Αθήνα στέκεται στο άμεσο χρονοδιάγραμμα: μετά την εαρινή Σύνοδο του ΔΝΤ, επιστρέφουν τα τεχνικά κλι­μάκια για την ολοκλήρωση της τεχνικής συμφωνίας για την αξιολόγηση, στη συνέχεια τα προαπαιτούμενα νο­μοθετούνται στη Βουλή και ακολούθως στο Ευτοςτουρ του Μαΐου επικυρώνεται το κλείσιμο της αξιολόγησης και γίνεται ο προσδιορισμός των μεσοπρόθεσμων.

Σε κάθε περίπτωση το Μαξίμου:

με το παραπάνω επιχείρημα, της υπό προϋποθέσεις εφαρμογής των μέτρων, που όπως φαίνεται καλύπτει τους βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας,

με τους τόνους στα ύψη αναφορικά με τη συμμαχία α­ξιωματικής αντιπολίτευσης και λοιπών «προθύμων» με εξωχώρια κέντρα που απεργάζονται σενάρια υπονόμευ­σης της κυβέρνησης,

θα κατεβάσει τα μέτρα για ψήφιση στη Βουλή. Η κατά «συντριπτική» πλειοψηφία έγκριση της συμφωνίας στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ άλλωστε λύνει τα χέρια και των διαφωνούντων που όμως δεσμεύονται από τις συλλογικές αποφάσεις να υπερψηφίσουν, έστω κι αν στο κομματικό όργανο την καταψήφισαν.