Στην πιο κρίσιμη κατάσταση πυρηνικού κινδύνου από την εποχή της κρίσης των πυραύλων της Κούβας βρίσκεται ο κόσμος. Η εύθραυστη κορεατική χερσόνησος είναι μόλις έναν λάθος υπολογισμό μακριά από το χάος. 

Από την εκλογή του, ο Ντόναλντ Τραμπ και η ομάδα του επί των διεθνών σχέσεων έχουν κλιμακώσει τη ρητορική για τη Β. Κορέα, επιμένοντας ότι η υπομονή για το πυρηνικό και πυραυλικό πρόγραμμά της έχει τελειώσει. Στις 20.4, ως «απάντηση», η Πιονγιάνγκ απείλησε ότι θα προχωρήσει σε ένα «τεράστιας ισχύος χτύπημα εναντίον των ΗΠΑ». Η ανησυχία των ΗΠΑ για τη Β. Κορέα κορυφώθηκε για δύο βασικούς λόγους:

 Πρώτον, για την εντατικοποίηση των επιθετικών πυραυλικών δοκιμών στην οποία προχώρησε η Πιονγιάνγκ υπό τον Κιμ Γιονγκ Ουν. Στη διάρκεια των τεσσάρων ετών που ηγείται του καθεστώτος, η Β. Κορέα έχει ήδη πραγματοποιήσει 66 πυραυλικές δοκιμές, δηλαδή πάνω από τις διπλάσιες που είχε κάνει ο πατέρας του, Κιμ Γιονγκ Ιλ, στα 17 χρόνια της δικής του ηγεσίας.

  Δεύτερον, για τις προσπάθειες που κάνει η Β. Κορέα να προσαρμόσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο ώστε οι 10-16 βόμβες της να «χωρούν» σε μια πυρηνική κεφαλή. Σύμφωνα με τον ναύαρχο Τζέιμς Σταυρίδη, αυτός ακριβώς ο συνδυασμός, δηλαδή η εμβέλεια και η σμίκρυνση του πυρηνικού οπλοστασίου, είναι εξαιρετικά επικίνδυνος.

 

Ο επικεφαλής της NORAD ναύαρχος Μπιλ Γκόρτνι ανέφερε πριν από δύο χρόνια στο Κογκρέσο ότι η Β. Κορέα μπορεί να καταφέρει πυρηνικό πλήγμα σε Ν. Κορέα και Ιαπωνία. Οι στρατιωτικές υπηρεσίες των ΗΠΑ εκτιμούν ότι είναι ζήτημα 18-36 μηνών προτού η Β. Κορέα είναι σε θέση να χτυπήσει με πύραυλο, που θα φέρει πυρηνικά, το Λος Άντζελες. Τον Νοέμβριο ο πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Κορέα στρατηγός Γουόλτερ Σαρπ είπε ότι αν η Β. Κορέα αποφασίσει να εκτοξεύσει πύραυλο μεγάλης απόστασης και οι ΗΠΑ δεν γνωρίζουν τι φορτίο θα φέρει αυτός ο πύραυλος, τότε θα πρέπει η Ουάσιγκτον να δώσει την εντολή για προληπτικό χτύπημα και να τον καταστρέψει.

 

Το πρόβλημα είναι ότι ένα προληπτικό χτύπημα (pre-emptive strike) εναντίον πυραύλου ή πυρηνικών εγκαταστάσεων της Β. Κορέας θα σημάνει, στην πράξη, πόλεμο. Έτσι, αν έρθει η μέρα που ο Τραμπ θα θεωρήσει ότι πρέπει να δώσει εντολή για τέτοιου είδους επίθεση σε στόχους της Β. Κορέας, ώστε να εξαλείψει μια άμεση απειλή, οι ΗΠΑ δεν θα είναι σε θέση να καταστρέψουν μονομιάς όλα τα όπλα που διαθέτει η Β. Κορέα κοντά στα σύνορα με τη Νότια.

 

Όπως αναφέρει στο «Newsweek» αξιωματούχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας: «Δεν θα ήταν δυνατό να ‘‘ξεκάνουμε’’ το οπλοστάσιο της Β. Κορέας στα σύνορα, χωρίς τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων». Κάτι δηλαδή που οι ΗΠΑ δεν θα εξέταζαν ποτέ, δεδομένου ότι η Σεούλ των 24 εκατ. κατοίκων βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 40 μιλίων από τις θέσεις των βορειοκορεατικών πυροβολαρχιών. Ακόμα, όμως, κι ένα συμβατικό χτύπημα των ΗΠΑ θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν δεύτερο κορεατικό πόλεμο.

 

Στη διάρκεια του πολέμου της Κορέας, που διήρκεσε από το 1950 έως το 1953, σκοτώθηκαν 2,7 εκατομμύρια Κορεάτες, 33.000 Αμερικανοί και 800.000 Κινέζοι. Σε ένα τωρινό σενάριο προληπτικής επίθεσης οι ΗΠΑ θα προσπαθούσαν να κρατήσουν το χτύπημα περιορισμένο σε συγκεκριμένο στόχο και ταυτόχρονα να στείλουν το σήμα, πιθανώς μέσω της Κίνας, στην Πιονγιάνγκ ότι δεν επιθυμούν έναν ευρείας κλίμακας πόλεμο.

 

Τα τελευταία δύο χρόνια ΗΠΑ και Ν. Κορέα κάνουν ασκήσεις προληπτικών επιθέσεων. Το 2015 υιοθέτησαν ένα καινούργιο σχέδιο πολέμου, το OPLAN 5015. Αυτό περιλαμβάνει επιθέσεις σε πυρηνικές και πυραυλικές εγκαταστάσεις της Β. Κορέας, αλλά και στρατηγικές επιθέσεις εναντίον του Κιμ Γιονγκ Ουν και της υπόλοιπης βορειοκορεατικής ηγεσίας.

 

Η Ν. Κορέα έχει αναπτύξει το δικό της σχέδιο προληπτικών χτυπημάτων: Ένα εξελιγμένο αμυντικό σύστημα και τις δυνατότητες να πλήξει κάποια από τα όπλα μαζικής καταστροφής της Βόρειας. Οι ΗΠΑ θέλουν να αποφύγουν οποιοδήποτε προληπτικό χτύπημα και θεωρούν ότι κάτι τέτοιο θα εξαρτηθεί από το πώς θα αντιδράσει το καθεστώς της Β. Κορέας στις πιέσεις της Δύσης.

 

Εκτός από το πρόγραμμα πυραυλικών δοκιμών, ο Κιμ Γιονγκ Ουν έχει κι ένα νέο πολεμικό σχέδιο: Την εισβολή στη Ν. Κορέα σε διάστημα μιας εβδομάδας χρησιμοποιώντας τακτικές ασύμμετρου πολέμου, συμπεριλαμβανομένων πυρηνικών όπλων και πυραύλων.

 

Μπορεί η ενοποίηση Βόρειας και Νότιας Κορέας υπό την ηγεσία της Πιονγιάνγκ να φαίνεται γελοία ως πιθανότητα στον υπόλοιπο κόσμο, όμως υπήρξε ο πρωταρχικός στόχος κυρίως του πατέρα του. Για ένα διάστημα τη δεκαετία του 1990, λόγω του λιμού που σκότωσε δεκάδες χιλιάδες Βορειοκορεάτες και της αμείλικτης φτώχειας που ακολούθησε, οι στρατηγικοί αναλυτές άρχισαν να αποκλείουν κάθε τέτοια πιθανότητα, θεωρώντας την απλώς κενή ρητορική προπαγάνδας για εσωτερική κατανάλωση.

 

Όμως, ενώ η οικονομική πραγματικότητα για τους κατοίκους στη Β. Κορέα δεν έχει αλλάξει σημαντικά, άλλαξε δραματικά το οπλοστάσιο της χώρας, το πολεμικό της πλάνο αλλά και η ρητορική του Κιμ Γιονγκ Ουν, που στις ομιλίες του αναφέρει διαρκώς την ενοποίηση.

 

Αναλυτές της CIA εκτιμούν ότι χωρίς καν να κουνήσει ούτε έναν στρατιώτη από τον, μεγέθους σχεδόν ενός εκατομμυρίου, στρατό της, η Β. Κορέα είναι σε θέση να καταφέρει μια καταστροφική επίθεση στη Σεούλ. Ανώτατος Βορειοκορεάτης στρατιωτικός που αυτομόλησε έχει δηλώσει ότι υπό τον καινούργιο πολεμικό σχεδιασμό του Κιμ, ο Βορράς θα επιχειρήσει να καταλάβει τον Νότο προτού προλάβουν να φτάσουν σημαντικές ενισχύσεις από ΗΠΑ, Ιαπωνία. Αυτή η εισβολή θα άρχιζε «παραλύοντας» τον πληθυσμό της Ν. Κορέας με χημικά όπλα. 

 Ένα οπλοστάσιο 600 πυραύλων Σκουντ με χημικά θα εξαπολυόταν στα αεροδρόμια, τα λιμάνια και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Ν. Κορέας, καθιστώντας αδύνατο στον κόσμο να ξεφύγει με οποιονδήποτε τρόπο. Θα δημιουργούνταν ένα τοξικό περιβάλλον ασφυξίας με 5.000 μετρικούς τόνους χημικών. 

 Η Σεούλ θα δεχόταν βαρύτατα πλήγματα σε έναν πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ και Β. Κορέας. 

 Η Β. Κορέα θα μπορούσε επίσης να επιτεθεί στην Ιαπωνία με πυραύλους μέσης εμβέλειας εξοπλισμένους με χημικές κεφαλές, καθυστερώντας έτσι τη ροή των ενισχύσεων.

 

Οι ΗΠΑ έχουν μόλις 28.000 στρατιώτες στη Ν. Κορέα και ο στρατός της Νότιας, αν και καλύτερα εξοπλισμένος και εκπαιδευμένος από αυτόν της Βόρειας, αποτελείται από 660.000, ενώ της Β. Κορέας από τουλάχιστον 960.000. Οι Αμερικανοί στρατιωτικοί υπεύθυνοι για τους πολεμικούς σχεδιασμούς πιστεύουν ότι οι δυνάμεις της Β. Κορέας θα προσπαθήσουν να καταβάλουν τις άμυνες της Σεούλ με σκοπό να φτάσουν εκεί προτού ΗΠΑ και Ν. Κορέα προλάβουν να απαντήσουν με συντριπτικό τρόπο.

 

Η πρώτη αντίδραση των ΗΠΑ σε κάτι τέτοιο θα είναι να στείλουν άμεσα τέσσερα με έξι επίγεια τμήματα μάχης, των 20.000 στρατιωτών το καθένα, 200 μαχητικά και τέσσερα με πέντε αεροπλανοφόρα. Πέρα από τις αρχικές εφιαλτικές επιθέσεις της Β. Κορέας και τις τεράστιες απώλειες αμάχων της Νότιας, δεν υπάρχει αμφιβολία, για τους πολεμικούς σχεδιαστές, για το ποιος τελικά θα επικρατούσε σε έναν δεύτερο κορεατικό πόλεμο. ΗΠΑ και Ν. Κορέα διαθέτουν πολύ μεγαλύτερη στρατιωτική ισχύ και αν ο Κιμ Γιονγκ Ουν αποφάσιζε να ξεκινήσει πόλεμο, αυτό θα ήταν και το τέλος του καθεστώτος του.

 

Όμως αυτός ο πόλεμος δεν θα ήταν γρήγορος, ούτε εύκολος. Το Πεντάγωνο εκτιμά ότι θα ήταν μια σύρραξη που θα διαρκούσε τέσσερις με έξι μήνες, με μεγάλο αριθμό νεκρών.

Το 1994 ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον είχε ζυγίσει τη χρήση στρατιωτικής δύναμης για να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα της Β. Κορέας. Ο τότε διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στη Ν. Κορέα Γκάρι Λακ, όμως, τον ενημέρωσε ότι ένας πόλεμος στην κορεατική χερσόνησο θα είχε ως αποτέλεσμα 1 εκατ. νεκρούς και 1 τρισ. δολάρια οικονομική ζημιά. Σήμερα θεωρείται ότι τα αποτελέσματα θα ήταν ακόμη χειρότερα δεδομένου ότι οι ΗΠΑ πιστεύουν πως η Πιονγιάνγκ διαθέτει 10-16 πυρηνικά όπλα.

 

Προς το παρόν οι ΗΠΑ επιχειρούν να προκαλέσουν έναν βαθμό πανικού στην Κίνα ώστε να την «οδηγήσουν» να χρησιμοποιήσει το οικονομικό «χαρτί» για να πιέσει αναίμακτα την Πιονγιάνγκ. Το 85% του εμπορίου της Β. Κορέας, άλλωστε, με τον έξω κόσμο είναι με την Κίνα. 

 

Πολλές φωνές στο Πεντάγωνο τονίζουν τις τελευταίες ημέρες ότι όλες αυτές οι συζητήσεις περί προληπτικών χτυπημάτων και οι δηλώσεις ότι «κάθε επιλογή είναι στο τραπέζι» πρέπει να σταματήσουν. Διότι αυτή τη στιγμή το σκηνικό είναι τόσο εύφλεκτο, που με ευκολία μπορεί η κάθε πλευρά να παρερμηνεύσει τις προθέσεις της άλλης. Ακόμη και ένα τακτικό στρατιωτικό συμβάν στην κορεατική χερσόνησο μπορεί να κλιμακωθεί σε στρατηγική σύγκρουση. Η προσπάθεια που τώρα γίνεται για να μειωθεί η ένταση βασίζεται σε δύο σκέλη:

 Στην «αθόρυβη» αλλά σταθερή ανάπτυξη επιπλέον στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή.

 Στις σοβαρές διπλωματικές πιέσεις, κυρίως από την Κίνα, που πολλοί Ευρωπαίοι κι Αμερικανοί αναλυτές εκτιμούν ότι έχει αρχίσει να εξοργίζεται σοβαρά με το βορειοκορεατικό καθεστώς.

 

Με το τελευταίο σκέλος, αυτό της διπλωματικής – οικονομικής πίεσης στη Β. Κορέα, ασχολείται στο Foreign Affairs ο Τζόσουα Στάντον. Πρόκειται για τον ειδικό νομικό που συνέταξε το νομοσχέδιο για τις κυρώσεις στη Β. Κορέα το 2016. Ο Στάντον εκτιμά ότι η ώς τώρα προσέγγιση μέσω κυρώσεων και επιδοτήσεων στη Β. Κορέα, με σκοπό να μειώσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο, απέτυχε. Μεταξύ 1991 και 2015 η Ν. Κορέα συνέβαλε με τουλάχιστον 7 δισ. δολάρια στη Β. Κορέα.

 

Οι ΗΠΑ συνεισέφεραν άλλα 1,3 δισ. δολάρια σε βοήθεια. Πολλά ακόμη δισ. συνέρρεαν από Ευρώπη και Κίνα. 

Η Πιονγιάνγκ, ενώ έπαιρνε τα χρήματα, υπαναχωρούσε σε κάθε συμφωνία και, τελικώς, επιτάχυνε το πρόγραμμα πυραυλικών και πυρηνικών δοκιμών, εξάπλωσε τα εφιαλτικά στρατόπεδα αναγκαστικής εργασίας και προέβη σε αιματηρές εκκαθαρίσεις.

 

Τώρα πια, όπως σημειώνει το Foreign Affairs, αν ο Κιμ Γιονγκ Ουν προχωρήσει σε αφοπλισμό, θα το κάνει υπό πίεση τόσο ακραία, που θα απειλεί την επιβίωση του καθεστώτος του. Η μόνη ελπίδα είναι να πειστεί ότι είτε θα αφοπλιστεί και θα αλλάξει είτε θα αφανιστεί.

 

Ποιες λύσεις προτείνονται, σε διπλωματικό επίπεδο; Τρεις ειδικοί στο ζήτημα της Β. Κορέας συμφωνούν με την τοποθέτησή τους στο Foreign Affairs:

1 Οι ΗΠΑ θα πρέπει να επιβάλουν κυρώσεις σε κινεζικές τράπεζες που παράνομα διατηρούν σχέσεις με βορειοκορεατικές τράπεζες και δεν αναφέρουν ύποπτες βορειοκορεατικές συναλλαγές στις αμερικανικές και διεθνείς αρχές.

2 Θα πρέπει να απαιτηθεί από τις τράπεζες να αναφέρουν όλα τα off shore περιουσιακά στοιχεία της Β. Κορέας.

3 ΗΠΑ και Ν. Κορέα θα πρέπει να διευκολύνουν την αυτομόληση υψηλόβαθμων Βορειοκορεατών διπλωματών, όπως συνέβη πέρυσι, όταν με αυτόν τον τρόπο αποκαλύφθηκε δίκτυο ξεπλύματος χρήματος της Πιονγιάνγκ.

4 ΗΠΑ και Ν. Κορέα θα πρέπει να πείσουν τις ελίτ της Πιονγιάνγκ ότι θα έχουν ένα μέλλον στη Ν. Κορέα, αλλά και ότι σε περίπτωση επιθέσεων σε αμάχους στη Ν. Κορέα οι ΗΠΑ θα τους θεωρήσουν υπόλογους.

5 ΗΠΑ και Ν. Κορέα πρέπει να απειλήσουν με διώξεις όλους όσοι αναμειγνύονται στα εγκλήματα της Πιονγιάνγκ κατά του λαού της Β. Κορέας, αλλά και να υποσχεθούν επιείκεια σε όσους μετριάσουν το εγκληματικό τους έργο.

6 Ηνωμένα Έθνη και ΗΠΑ θα πρέπει στο εξής να επιτρέπουν στην Πιονγιάνγκ να αγοράζει και να εισάγει μόνο τρόφιμα, φάρμακα και ό,τι άλλο απαραίτητο για τις ανθρωπιστικές ανάγκες του πληθυσμού της Β. Κορέας. Όσο η Β. Κορέα παραμένει μια κλειστή κοινωνία οι έξωθεν επιθεωρητές δεν θα είναι δυνατό να επικυρώσουν αν έχει πράγματι προχωρήσει σε αφοπλισμό. Μόνο ο οικονομικός εξαναγκασμός μπορεί να κάνει τη Β. Κορέα να ανοιχτεί στον υπόλοιπο κόσμο, σύμφωνα με τους τρεις αναλυτές.

 

Βέβαια, ως απάντηση σε τέτοιες σκληρές κυρώσεις στη Β. Κορέα αναμένεται ότι η Κίνα μπορεί: 

 Να επιβάλει δασμούς σε αγαθά από Ν. Κορέα, Ιαπωνία, ΗΠΑ. 

  Να ανεβάσει τους τόνους στην εσωτερική αντιαμερικανική ρητορική.

 Να προβεί σε επιθετικές στρατιωτικές κινήσεις στον Ειρηνικό.

 Και να επιχειρήσει να παρακάμψει τις κυρώσεις στέλνοντας προϊόντα στη Β. Κορέα.

 

Όμως, το Πεκίνο δεν επιθυμεί ούτε έναν εμπορικό πόλεμο ούτε μια στρατιωτική σύγκρουση. Και οι κινεζικές τράπεζες και οι μεγάλες εταιρείες θεωρούν πολυτιμότερη την πρόσβαση στην οικονομία των ΗΠΑ παρά τις δουλειές τους στη Β. Κορέα. Η Κίνα θα πιέσει διπλωματικά και οικονομικά τη Β. Κορέα μόνο όταν πιστέψει ότι αν δεν το κάνει θα ωθήσει τις ΗΠΑ να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή στα βορειοανατολικά σύνορά της. Και η Ουάσιγκτον γνωρίζει ότι θα πρέπει να απειλήσει αυτό για το οποίο το καθεστώς της Β. Κορέας ενδιαφέρεται περισσότερο από τα πυρηνικά του: την επιβίωσή του.