Παρά τα μηνύματα συναδέλφωσης και συμβιβασμού που προηγήθηκαν της επίσκεψης του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ στην Τουρκία, οι δύο χώρες οδηγήθηκαν σε ρήξη αναφορικά με το καθεστώς των επισκέψεων των Γερμανών βουλευτών στη στρατιωτική βάση του Ιντσιρλίκ, η οποία είναι η μεγαλύτερη αποθήκη οπλικών συστημάτων του ΝΑΤΟ στην περιοχή.

Ώρες πριν από τη συνάντηση του Γκάμπριελ με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου η γερμανική πλευρά προσπάθησε να ρίξει τους τόνους λέγοντας πως το πιθανότερο σενάριο είναι η Γερμανία να καταρτίσει μια λίστα με ονόματα βουλευτών που θέλουν να επισκεφτούν τη βάση και η Άγκυρα να εγκρίνει ή να απορρίψει ονόματα από τη λίστα. Μάλιστα, λίγο πριν ο Γκάμπριελ αναχωρήσει για την Τουρκία, δήλωσε πως το Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν (ΡΚΚ) είναι τρομοκρατική οργάνωση που έχει εγκληματική δράση και στη Γερμανία και θα πρέπει να καταπολεμηθεί. 

 

«Προς το παρόν είναι δυνατόν (σ.σ.: οι Γερμανοί) να επισκεφθούν τη βάση του ΝΑΤΟ στο Ικόνιο, όμως όχι στο Ιντσιρλίκ», δήλωσε ο Τσαβούσογλου κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου. «Η φίλη μας η Γερμανία δεν πρέπει να είναι κέντρο παροχής ασύλου στους εχθρούς μας», τόνισε σε άλλο σημείο αφήνοντας αιχμές για την απόφαση του Βερολίνου να παραχωρήσει άσυλο σε 40 αξιωματικούς του ΝΑΤΟ, οι οποίοι καταζητούνται από την Άγκυρα για τις εικαζόμενες σχέσεις τους με τον Φετουλάχ Γκιουλέν.

 

Από την πλευρά του ο Γκάμπριελ, αφού εξήγησε πως τα γερμανικά στρατεύματα ελέγχονται από το κοινοβούλιο της χώρας και άρα οι βουλευτές θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αυτά ανά πάσα στιγμή, ανακοίνωσε πως η Γερμανία δεν έχει άλλη επιλογή από το να μετακινήσει τα στρατεύματά της από το Ιντσιρλίκ.

 

Λίγο μετά την ανακοίνωση ακολούθησε η ακύρωση της συνάντησής του με τον Μπιναλί Γιλντιρίμ λόγω… βεβαρημένου προγράμματος του Τούρκου πρωθυπουργού. Είναι, όμως, προφανές πως οι τουρκογερμανικές σχέσεις έχουν αρχίσει να μπαίνουν στον «πάγο». 

 

Ο διπλωματικός «χειμώνας» έχει αρχίσει από την άνοιξη του 2016, όταν η Μπούντεσταγκ αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων. Τότε η Τουρκία πρώτη φορά απαγόρευσε την πρόσβαση Γερμανών βουλευτών στο Ιντσιρλίκ και η απαγόρευση ήρθη μόνο όταν η Μέρκελ δεν αποδέχθηκε το ψήφισμα του γερμανικού κοινοβουλίου για τη γενοκτονία. Ωστόσο, αυτή τη φορά φαίνεται πως οι Γερμανοί δεν είναι διατεθειμένοι να υποκύψουν στον τουρκικό εκβιασμό. 

 

Εδώ και αρκετούς μήνες εξετάζουν το ενδεχόμενο μεταφοράς του προσωπικού τους από την Τουρκία είτε στην Ιορδανία είτε στην Κύπρο είτε στο Κουβέιτ, ενώ ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στα μαχητικά AWACS που χρησιμοποιούνται στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), τα οποία δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου θέλουν να μεταφέρονται στη στρατιωτική βάση του Ακτίου. Πάντα παραμένει ανοικτό το ενδεχόμενο της στρατιωτικής βάσης της Σούδας στα Χανιά, ειδικά αν αναλογιστούμε πως οι ΗΠΑ έχουν ήδη αρχίσει εργασίες για την αναβάθμιση της παρουσίας τους στο νησί. 

 

Η ρήξη με τη Γερμανία έρχεται σε μια περίοδο εξαιρετικά δύσκολη για την Τουρκία όσον αφορά τις σχέσεις με τους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους της. 

 Η συνάντηση του Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ δεν πήγε όπως θα επιθυμούσε ο Τούρκος πρόεδρος. 

 Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ζητεί μετ’ επιτάσεως από τον Ερντογάν να απελευθερώσει τον Γάλλο φωτορεπόρτερ που κρατείται στην Τουρκία.

 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η είδηση από τη συνάντηση των αρχηγών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες στις 24 Μαΐου. Όπως έγινε γνωστό, οι χώρες της Συμμαχίας, με επικεφαλής τη Γερμανία, εναντιώθηκαν στο ενδεχόμενο διεξαγωγής συνόδου του ΝΑΤΟ στην Τουρκία το 2018. Ήδη από το 2016 η Άγκυρα ζητάει τη διεξαγωγή συνόδου του ΝΑΤΟ εκεί, αλλά αυτή τη στιγμή οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατανοούν πως μια σύνοδος στην Τουρκία θα σήμαινε πως θα επιδοκίμαζαν το καθεστώς και την πολιτική του Ερντογάν. 

 

Τα τελευταία χρόνια είναι πολλές οι φωνές που σε διεθνές επίπεδο ζητούν την αποπομπή της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ. Οι φωνές αυτές ενισχύθηκαν όταν η Τουρκία, μαζί με το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, άρχισε να εξοπλίζει τους τζιχαντιστές της Al Nusra στη Συρία, αλλά και του ISIS. 

 

Η πολιτική αναγκαιότητα, όμως, να παραμείνει κοντά στη Συμμαχία η Τουρκία είναι ισχυρότερη από τη διάθεση για αποπομπή της. Η Γερμανία χρειάζεται την Τουρκία καθότι αποτελεί το ανάχωμα για τους πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή, ενώ το μεγαλύτερο κομμάτι του τουριστικού τομέα της Τουρκίας είναι γερμανικών συμφερόντων.

 

Αυτό, όμως, δεν αναιρεί το ότι οι ισχυροί «παίκτες» του ΝΑΤΟ έχουν αρχίσει να διαμαρτύρονται κατά του… σουλτάνου. Ίσως αυτή να είναι η στιγμή που Ελλάδα και Κύπρος θα μπορούσαν – και μάλλον θα έπρεπε – να αποκομίσουν οφέλη σε άλλον τομέα ως «αντάλλαγμα» για τη σταθερότητα και την ασφάλεια που μπορούν να προσφέρουν στους συμμάχους στην περιοχή της Μεσογείου. 

 

Σίγουρα η πολιτική αστάθεια και μη προβλεψιμότητα του Ερντογάν είναι δύο στοιχεία που θα πρέπει να αξιοποιηθούν από την ελληνική πλευρά, η οποία πρέπει να κάνει μελετημένες κινήσεις ώστε και να διατηρήσει τις καλές σχέσεις που έχει με τα αραβικά κράτη της Μέσης Ανατολής και να αναβαθμίσει τον ρόλο της στο ΝΑΤΟ.