Πρόκειται για μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις αλλά και ιδιαιτέρα σημαντικές ανακατατάξεις, που άλλαξαν ολοκληρωτικά την εικόνα της Ελλάδας. Η χώρα αλλάζει πρόσωπο σε αυτήν την περίοδο και τίποτα πλέον δεν θυμίζει την παλαιά Ελλάδα, την πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους.

Και πράγματι, με βάση την απογραφή του 1907, ο πληθυσμός της χώρας έφτανε τα 2.631.952 κατοίκους, η δε έκταση της ελληνικής επικράτειας κάλυπτε μόλις τα 63.211 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Σε μια αντίστοιχη απογραφή το 1920,
δηλαδή μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους και πριν από τη μικρασιατική καταστροφή, ο πληθυσμός έχει διπλασιαστεί και ανέρχεται στα 5.531.474 κατοίκους. Ταυτόχρονα, τα σύνορα της χώρας μεγάλωσαν εντυπωσιακά φτάνοντας
τα 149.150 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Διαφορετική εικόνα έχει πάλι η χώρα οκτώ χρόνια αργότερα, στην απογραφή του 1928, όταν ο πληθυσμός της αυξάνεται στα 6.204.684 κατοίκους, ωστόσο η έκτασή της μειώνεται στα 129.281 
τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Η θεσμική αφομοίωση των νέων πληθυσμών 

Αυτές οι εντυπωσιακές αλλαγές δημιούργησαν, όπως είναι φυσικό, μια σειρά σοβαρών δεδομένων που έπρεπε το κράτος να αντιμετωπίσει άμεσα και με αποτελεσματικότητα. Έτσι, σε αυτήν την περίοδο προέκυψαν ζητήματα διοικητικής ενσωμάτωσης των νέων περιοχών ταυτόχρονα με τη θεσμική αφομοίωση των πληθυσμών τους. Υποθέσεις δύσκολες, που απαιτούσαν πολύπλοκους χειρισμούς. Η επίλυση ανάλογων υποθέσεων απαιτούσε ωστόσο γραφειοκρατικές δυνατότητες που στην πραγματικότητα δεν διέθετε η χώρα σ’ εκείνες συνθήκες, πράγμα που επιδείνωνε την κατάσταση λόγω της ιδιομορφίας και της σοβαρότητας των ζητημάτων που έπρεπε να αντιμετωπιστούν. Από την άλλη, οι πολεμικές συγκρούσεις της περιόδου στάθηκαν τεράστιο εμπόδιο στην αφομοίωση των πληθυσμών στο διοικητικό καθεστώς της χώρας. Βέβαια, αυτό το πρόβλημα δεν τελείωνε στη διοικητική του διευθέτηση, αλλά έπρεπε να αντιμετωπισθούν οι εχθρικές συμπεριφορές απέναντι στους νέους πληθυσμούς που θεωρούντο παρακατιανοί, αν όχι ξένο σώμα, και τύγχαναν ανάλογης γραφειοκρατικής «εξυπηρέτησης» και «αβρότητας» από τους υπαλλήλους, που στη συντριπτική τους πλειονότητα προέρχονταν από την παλαιά Ελλάδα.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι διοικητικές ανάγκες των Νέων Χωρών καλύφθηκαν από υπαλλήλους που ήταν σε δυσμένεια και τους έστελναν εκεί με τιμωρητικές διαθέσεις αλλά
και από υπαλλήλους που δεν είχαν περιθώρια σταδιοδρομίας στην παλιά τους θέση. Γενικά, στάλθηκε στις Νέες Χώρες υπαλληλικό προσωπικό που προερχόταν από τις μεσαίες και κατώτερες βαθμίδες και βασικά δεν διακρινόταν για τις αποδόσεις του…

Οι εθνοτικές ιδιαιτερότητας των Νέων Χωρών 

Για πρώτη φορά στην Ιστορία του, το ελληνικό κράτος στη δεκαετία του ’20 βρέθηκε αντιμέτωπο με ζητήματα εθνικών και άλλων μειονοτήτων. Για την ακρίβεια, μέχρι τότε η μόνη άξια λόγου μειονότητα ήταν οι καθολικοί των
Κυκλάδων, οι οποίοι δεν ήταν σε θέση να επηρεάσουν τις κρατικές πολιτικές. Μετά την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας και Τουρκίας και παρά το γεγονός ότι δεν άλλαζαν δραματικά την πληθυσμιακή ομοιογένεια, αυτοί εξελίχθηκαν σε μια σημαντική μεταβλητή για την άσκηση της κρατικής πολιτικής. Βέβαια, στην περίπτωσή τους έπαιξε ρόλο ένας βασικός παράγοντας καθώς ορισμένοι από αυτούς τοποθετήθηκαν στα σύνορα της χώρας με αποτέλεσμα να αποτελούν έναν διαρκή πονοκέφαλο καθώς η παρουσία τους εκεί δημιουργούσε προϋποθέσεις για εδαφικές διεκδικήσεις σε βάρος της χώρας. Έτσι, όλες οι κυβερνήσεις είχαν επωμιστεί την υποχρέωση να αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα.
 

Μουσουλμάνοι της Θράκης
Τη σημαντικότερη αριθμητικά μειονότητα τη συγκροτούσαν οι μουσουλμάνοι της Θράκης, που είχαν εξαιρεθεί, όπως και οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της
Τενέδου, από την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών, όπως όριζε η Συνθήκη της Λωζάνης. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονταν και οι Πομάκοι, διακριτή ομάδα που κατοικεί στα βουνά
της Ροδόπης και είναι βουλγαρόφωνοι. Αρχικά, εκείνη την εποχή η πλειονότητα των μουσουλμάνων της Θράκης ανήκε στους παλαιομουσουλμάνους, οι οποίοι δεν ήταν φιλικοί απέναντι στο καθεστώς του Κεμάλ. Αυτή η στάση
τούς κρατούσε αποκομμένους από την Τουρκία, με αποτέλεσμα να μην αποτελούν απειλή για τα ελληνικά συμφέροντα. Βέβαια, μετά το 1930 και τις εξελίξεις που ακολούθησαν, οι πληθυσμοί αυτοί άρχισαν σιγά-σιγά να ταυτίζονται με την Τουρκία και θα αρχίσουν να αποτελούν πρόβλημα για την Ελλάδα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι σχέσεις των δύο κρατών θα επιδεινωθούν.

Εβραίοι της Θεσσαλονίκης 
Μια σημαντική επίσης μειονότητα που επλήγη στην ουσία στη διάρκεια του Μεσοπολέμου στη χώρα μας υπήρξε αυτή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Η εβραϊκή κοινότητα πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή της Θεσσαλονίκης, πράγμα που άλλαξε ωστόσο στα χρόνια που ακολούθησαν, κυρίως μετά την προσάρτηση της πόλης στο ελληνικό κράτος το 1912. Η άφιξη των προσφύγων και η ενασχόλησή τους με το εμπόριο
δημιούργησε συνθήκες ανταγωνισμού, στον οποίο η εβραϊκή κοινότητα αντέδρασε… με μια πολιτική απομόνωσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αποδυναμωθεί ως κοινότητα, να μειωθεί πληθυσμιακά και να γίνει εύκολος στόχος
στον αντισημιτισμό που προωθούσαν οι πρόσφυγες και οι βενιζελικοί.
 

Σλαβομακεδόνες
Ξεχωριστή θέση στην επίμαχη περίοδο είχαν οι Σλαβομακεδόνες. Σε ορισμένες περιοχές της Β. Ελλάδας, μάλιστα, η παρουσία τους υπήρξε αισθητή. Με βάση την εκούσια ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας και Βουλγαρίας, ένα μέρος
της μειονότητας μετανάστευσε. Σλαβομακεδονικές μειονότητες κατοικούσαν κυρίως στον Νομό Φλώρινας. Στις απόγραφες του Μεσοπολέμου, όσοι προσδιορίστηκαν ως Σλαβομακεδόνες ανήκαν στους εξαρχικούς
(βουλγαρική Εξαρχία), αν και ταυτόχρονα τους πληθυσμούς αυτούς τους διεκδικούσαν για τους δικούς τους λόγους τόσο οι Βούλγαροι όσο και οι Γιουγκοσλάβοι. Οι πληθυσμοί αυτοί αποτέλεσαν ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο της εξωτε-
ρικής πολιτικής της χώρας και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά δέχτηκαν πιέσεις προκειμένου να εξελληνιστούν.

Τσάμηδες και Αρμένιοι
Στους μειονοτικούς πληθυσμούς του Μεσοπολέμου συναντάμε τους Τσάμηδες της Θεσπρωτίας, τους βλάχικους πληθυσμούς της
Πίνδου, ακόμα και τους παλαιοημερολογίτες που διασπάστηκαν από την Εκκλησία με την επιβολή του Γρηγοριανού Ημερολογίου και, τέλος, τους Αρμένιους που ακολούθησαν τους
προσφυγικούς μικρασιατικούς πληθυσμούς, ωστόσο σύντομα εγκατέλειψαν την Ελλάδα προκειμένου να καταλήξουν σε άλλες χώρες.

Βενιζελικοί πρόσφυγες, αντιβενιζελικοί μειονοτικοί 

Σε γενικές γραμμές, οι μειονότητες του Μεσοπολέμου έπαιξαν τον ρόλο τους στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής του ελληνικού
κράτους, ταυτόχρονα όμως συνδέονται και με την εσωτερική πολιτική στον βαθμό που επηρέαζαν τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων. Στην πλειονότητά τους, οι μειονοτικές κοινότητες συμπαρατάσσονταν με τους αντιβενιζελικούς ενώ οι πρόσφυγες με τον Βενιζέλο!