Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους, το 60% των οποίων είναι γυναίκες και παιδιά, βρίσκονται κλεισμένοι σε «ανοιχτές φυλακές», όπως έχουν μετατραπεί ουσιαστικά οι περιβόητες δομές φιλοξενίας εδώ και περισσότερα από δύο χρόνια. Την περασμένη εβδομάδα στο hotspot της Μόριας σημειώθηκαν νέα άγρια επεισόδια, με αφορμή την τελεσίδικη απόρριψη της αίτησης ασύλου που είχαν υποβάλει δύο μετανάστες από την Αϊτή, οι οποίοι και θα έπρεπε να συλληφθούν από τις ελληνικές αρχές, προκειμένου να απελαθούν άμεσα!

 

Αυτό, όμως, προκάλεσε την «έκρηξη» των υπόλοιπων προσφύγων και μεταναστών, οι οποίοι ανεξάρτητα από το αν δικαιούνται ή όχι άσυλο ζουν καθημερινά με την αγωνία μιας πιθανής επαναπροώθησης στην Τουρκία.

Όπως είχε συμβεί σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις, τα επεισόδια έληξαν, έπειτα από την επέμβαση των ΜΑΤ, με χημικά δακρυγόνα και συλλήψεις. 

Η εξαθλίωση και η απελπισία, όμως, όχι μόνο παραμένουν αλλά ημέρα με την ημέρα αυξάνονται, μαζί με τον αριθμό των ανθρώπων που εξακολουθούν να έρχονται με δουλεμπορικά από τα τουρκικά παράλια. 

 

Από τα τέλη του 2014, οπότε και άρχισαν να αυξάνονται κατακόρυφα οι ροές προσφύγων από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική προς τη Μεσόγειο, η Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη κρίση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με έναν πρωτοφανή ερασιτεχνισμό και αμφίσημα χαρακτηριστικά, δίχως οργάνωση, βούληση και, κυρίως, ειλικρινή στάση πρώτα απέναντι στον εαυτό της κι έπειτα απέναντι στα εκατομμύρια εξαθλιωμένων και ταλαιπωρημένων ανθρώπων.

Μάλιστα, με μια απόφαση που αποτελεί προάγγελο πολύ άσχημων εξελίξεων, αφού για ακόμα μια φορά πάρθηκε βεβιασμένα και δίχως να έχει υπάρξει μια στοιχειώδης οργάνωση και προετοιμασία, η πλειονότητα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης που δίδεται άμεσα στις ΜΚΟ που παρέχουν υπηρεσίες σε πρόσφυγες και μετανάστες στα ελληνικά νησιά θα τερματιστεί. 

 

Αυτό σημαίνει πως έως και τις 31 Ιουλίου, οι ΜΚΟ οι οποίες παρέχουν βοήθεια σε περίπου 14.000 αιτούντες διεθνή προστασία που παραμένουν στα νησιά θα πρέπει να αποχωρήσουν, με την εποπτεία και παροχή υπηρεσιών υγείας και σίτισης να περνά αποκλειστικά στις υπηρεσίες του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και τους συναρμόδιους κρατικούς φορείς. 

 

«Οι αλλαγές στον τρόπο χρηματοδότησης θα επιφέρουν επιπρόσθετη ταλαιπωρία στους χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι παραμένουν εγκλωβισμένοι στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Και αυτό γιατί τόσο η ελληνική πολιτεία όσο και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την προσφυγική κρίση χωρίς απολύτως κανένα σχέδιο και κανέναν προγραμματισμό και, κυρίως, χωρίς τη στοιχειώδη αξιοπρέπεια απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους» υποστήριξε μιλώντας στο «Ποντίκι» ο Απόστολος Βεΐζης, διευθυντής Προγραμμάτων του ελληνικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

 

Πρόσφατα μάλιστα, οι ΓΧΣ, οι οποίοι παραμένουν με ιατρικά – υγειονομικά κλιμάκια για την περίθαλψη και φροντίδα προσφύγων και μεταναστών στη Λέσβο και τη Σάμο, ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων (θύματα βασανιστηρίων, σεξουαλικής κακοποίησης, χρόνιων παθολογικών και ψυχικών παθήσεων, ασυνόδευτα ανήλικα), απέστειλαν επιστολή – «σήμα κινδύνου» προς τις ελληνικές αρχές τονίζοντας τη διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση στα κέντρα πρώτης υποδοχής και καταγραφής (hotspots).

 

Στην ανακοίνωση, μεταξύ άλλων, γίνεται μια καταγραφή των σημαντικότερων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι πρόσφυγες και το προσωπικό στις δομές.

Το 80% των αξιολογήσεων των ασθενών ψυχικής υγείας πληρούσε τα κριτήρια σοβαρότητας ώστε να παραπεμφθεί για περίθαλψη στην οργάνωση.

Τα δύο τρίτα των ασθενών ψυχικής υγείας ανέφεραν ότι έπεσαν θύματα βίας πριν από την άφιξή τους στην Ελλάδα και το ένα πέμπτο δήλωσε ότι έχει υποστεί βασανιστήρια.

Περίπου οι μισές γυναίκες που προσήλθαν στην κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για γυναικολογική εξέταση είχαν πέσει θύματα σεξουαλικής βίας.

Όχι απλώς δεν παρατηρείται υπέρ του δέοντος αναγνώριση του καθεστώτος ευαλωτότητας, αλλά αντίθετα, οι ευάλωτοι άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με τα κενά της προβλεπόμενης διαδικασίας και δεν αναγνωρίζονται σωστά, με συνέπεια να μην τους παρέχεται επαρκής περίθαλψη: 

Το 70% των ανθρώπων που παραπέμφθηκαν στον κοινωνικό λειτουργό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ανήκαν στους εξαιρετικά ευάλωτους ασθενείς (θύματα βασανιστηρίων, σεξουαλικής βίας, κ.λπ.), που όμως δεν είχαν αναγνωρισθεί ως τέτοιες περιπτώσεις.

Λιγότερο από το 15% των ασθενών ψυχικής υγείας της οργάνωσης με σοβαρές παθήσεις έχουν αναγνωρισθεί ως ευάλωτα άτομα.

Λιγότερο από το 30% των ασθενών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που είναι θύματα βασανιστηρίων είχαν αναγνωρισθεί ως ευάλωτα άτομα.

Καθώς ο αριθμός των ανθρώπων που έφτασαν στα νησιά σχεδόν τετραπλασιάστηκε από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο του 2017 και η δυνατότητα των υπεύθυνων φορέων για την παροχή ιατρικής περίθαλψης και τον εντοπισμό των ευάλωτων ατόμων μειώθηκε κατά το ήμισυ, η κατάσταση για τα ευάλωτα άτομα στη Λέσβο πήγε από το κακό στο χειρότερο:

Οι άνθρωποι που έφθασαν στο νησί στα μέσα Ιουνίου παρέμειναν για ημέρες σε σκιασμένο υπαίθριο χώρο και μέσα σε σκηνές, χωρίς κανένα διαχωρισμό μεταξύ ανδρών, γυναικών και παιδιών.

Αυτή τη στιγμή διακυβεύεται η υγεία και η αξιοπρεπής διαβίωση χιλιάδων ευάλωτων ανδρών, γυναικών και παιδιών. Κατά συνέπεια, είναι καθοριστικής σημασίας:

Να ενισχυθεί άμεσα το δυναμικό των ανθρωπιστικών οργανώσεων και των φορέων παροχής προστασίας.

Να ενισχυθεί η διαδικασία αναγνώρισης των ευάλωτων ατόμων.

Να αναπτυχθούν πολιτικές για την ενίσχυση και όχι για την αποδυνάμωση και υπονόμευση ζωτικής σημασίας μέτρων προστασίας για τα ευάλωτα άτομα στην Ελλάδα.

Να ενισχυθούν οι δυνατότητες θεραπείας και περίθαλψης για τα ευάλωτα άτομα στην ηπειρωτική χώρα.