Εν μέσω κορύφωσης της από­γνωσης της κοινωνίας, η οποία βουλιάζει κάτω από το βάρος των μέτρων κοινωνι­κής κι εθνικής κατεδάφισης – προάγ­γελων βέβαιης χρεοκοπίας – που ανα­κοινώνονται σχεδόν κάθε μέρα, εντεί­νονται τις τελευταίες μέρες οι διεργα­σίες στην Αριστερά, κοινοβουλευτική κι εξωκοινοβουλευτική.

Εν μέσω κορύφωσης της από­γνωσης της κοινωνίας, η οποία βουλιάζει κάτω από το βάρος των μέτρων κοινωνι­κής κι εθνικής κατεδάφισης – προάγ­γελων βέβαιης χρεοκοπίας – που ανα­κοινώνονται σχεδόν κάθε μέρα, εντεί­νονται τις τελευταίες μέρες οι διεργα­σίες στην Αριστερά, κοινοβουλευτική κι εξωκοινοβουλευτική.

Οι διεργασίες σε ανώτατο επίπεδο αφορούν τις δυνατότητες οικοδόμη­σης μετώπων πολιτικών και κοινωνι­κών δυνάμεων με διακηρυγμένο στό­χο την ανατροπή της πολιτικής του ξε­πουλήματος που, όπως γίνεται πλέον ευρέως αποδεκτό, φαίνεται η κυβέρ­νηση να έχει συμφωνήσει με τους δι­εθνείς πιστωτές της χώρας.

Κι ενώ το ΚΚΕ ακολουθεί διακριτό δρόμο, μιλώντας για αποδέσμευση όχι απλώς από το ευρώ, αλλά από την Ε.Ε., με όρους λαϊκής εξουσίας, στην εκείθεν Αριστερά δύο κυρίαρχες τάσεις αναδεικνύονται, με πολλά ερωτήματα για το αν μπορούν να συγκεραστούν και να παράξουν συνθέσεις, όπως διεκδικεί η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ.

♦ Έτσι από τη μία υπάρχει η έκκληση για τη συγκρότηση ενός αριστερού, «αντινεοφιλελεύθερου» αντιμνημονιακού μετώπου που απευθύνει εδώ και πολύ καιρό η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, με στόχο το μεγαλύτερο δυνατό εύρος κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων.

♦  Από την άλλη διαμορφώνεται ένα δεύτερο «μέτωπο» που θέτει ως όρο πολιτικής συνεργασίας και συγκρότη­σης λαϊκού μετώπου το πολιτικό πρόταγμα για στάση πληρωμών, έξοδο από το ευρώ και υιοθέτηση εθνικής νομισματικής πολιτικής ως στοιχειώδη όρο για τη διέξοδο από την κρίση και για την επιβίωση της χώρας.

Οι «αντιμνημονιακοί»

Προς το παρόν είναι άγνωστο ποια θα «επικρατήσει», ποια θα καταστεί η πιο ισχυρή που θα ενσωματώσει την άλλη. Η «μάχη» προς το παρόν είναι ακόμη ανοιχτή με την ισχυρή κοινωνι­κή πίεση να αποτρέπει καταλυτικές κι­νήσεις που μπορεί να αποβούν περαι­τέρω διαιρετικές. Όσον αφορά λοιπόν τον προοδευτι­κό «αντιμνημονιακό» πόλο με κεντρι­κό άξονα τον ΣΥΡΙΖΑ (τουλάχιστον την πλειονότητά του), αυτός, σύμφωνα με τον βασικό φορέα εκφώνησής του, την ηγεσία του σχήματος, αναφέρε­ται στη συμπόρευση ή σύγκλιση δυνά­μεων που φτάνει έως και την εκλογι­κή συνεργασία για την ανατροπή της κυβέρνησης όλων των δυνάμεων στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή του ΚΚΕ, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, των Οικολόγων Πράσι­νων της Δημοκρατικής Αριστεράς, στε­λεχών και λοιπών δυνάμεων που έχουν απομακρυνθεί από το ΠΑΣΟΚ.

Το πρωταρχικό ζητούμενο είναι η «ενότητα» όλων αυτών των δυνάμεων που φτάνει ως την εκλογική σύμπρα­ξη στη βάση της κοινής επιδίωξης της απαλλαγής από το μνημόνιο και την τρόικα και της εναλλακτικής διεξόδου από την κρίση για τη χώρα. Ζητήματα πολιτικών διαφωνιών που ήδη υπάρχουν μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζο­νται ως δευτερεύοντα μπροστά στις ιστορικές απαιτήσεις της συγκυρίας, εγείροντας μεταξύ άλλων ενστάσεις για «εκλογικίστικη» κατεύθυνση του «αντιμνημονιακού» μετώπου.

Οι βασικοί άξονες του εναλλακτικού προγράμματος διεξόδου που προτεί­νει ο Τσίπρας συμπυκνώνονται στην «επιθετική επαναδιαπραγμάτευση» του χρέους με διαγραφή μεγάλου μέ­ρους του με όρους του δανειζόμενου και στη συνέχεια τη δημιουργία ενός δημόσιου τραπεζικού πυλώνα που θα στηρίξει την υλοποίηση ενός μεγάλου αναπτυξιακού προγράμματος με στό­χο εκτεταμένη αναδιανομή του εισο­δήματος υπέρ των εργαζομένων και φορολόγηση του πλούτου.

Από τη ΔΕΘ και μετά, δηλώσεις και συναντήσεις μαρτυρούν μια κινητικό­τητα η οποία συντηρεί ένα κλίμα δεδο­μένης και αυξανόμενης έντασης του αιτήματος από τον συγκεκριμένο χώ­ρο για εκλογές. Την ίδια ώρα, και ενώ τα προβλήματα της κοινωνίας έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο, ανεβαίνουν οι τόνοι για την ενότητα της Αριστε­ράς και τη συγκρότηση όχι απλώς μι­ας νέας ΕΔΑ, σύμφωνα με παλιότερες αναφορές του Τσίπρα, αλλά ενός νέου ΕΑΜ. Μάλιστα η συγκεκριμένη αναφο­ρά καθώς και οι δηλώσεις του για το «λάθος» της Βάρκιζας, πυροδότησαν νέα κόντρα μεταξύ ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ με τον Παναγιώτη Μεντρέκα, εκπρόσωπο Τύπου του ΚΚΕ, να δηλώνει σε έντονο ύφος ότι «το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ δεν έγι­ναν για να υπερασπιστούν ‘^‘αρχές και αξίες^’’ τύπου Μάαστριχτ, ΟΝΕ και ευ­ρώ».

Στο μεταξύ οι επαφές με πρόσωπα, όπως οι ανεξάρτητοι βουλευτές και διαγραμμένοι του ΠΑΣΟΚ Παναγιώτης Κουρουμπλής, Βαγγέλης Παπαχρήστος, Σοφία Σακοράφα, ο επικεφαλής του Άρματος Πολιτών Γιάννη Δημαράς (από το οποίο αποχωρεί ο Βασίλης Οι­κονόμου με κατεύθυνση προς τη Δη­μοκρατική Αριστερά), οι καθηγητές Νί­κος Κοτζιάς, Αλέξης Μητρόπουλος και Νότης Μαριάς κ.ά., φαίνεται να έχουν πυκνώσει.

Τις παραπάνω διεργασίες επιβεβαι­ώνουν, μέσα από συνεντεύξεις τους στην «Κυριακάτικη Αυγή», ο Παναγιώ­της Κουρουμπλής και ο Γιάννης Δημα­ράς. Ο πρώτος καλεί τις «αντιμνημονιακές» δυνάμεις να απαλλαγούν από παραδοσιακές εμμονές και «να υπο­τάξουν το υπερτροφικό εγώ σε ένα κεντροαριστερό, πολιτικό, συλλογικό εμείς», ενώ ο ίδιος δηλώνει ότι θα εργαστεί για «μια μεγάλη κυβερνητική Αριστερά είτε μέσα από ένα ιδρυτικό συνέδριο είτε μέσα από μια προγραμ­ματική συνεργασία». Ο δεύτερος μιλά για μια «ευρύτερη συμμαχία με το κά­θε κόμμα να διατηρεί την αυτονομία του».

Πάντως, επίσημα τουλάχιστον, δεν επιβεβαιώνεται κάποια συγκεκριμέ­νη κατάληξη, υπάρχουν όμως κοινές πρωτοβουλίες, εκδηλώσεις κ.λπ. Την ίδια ώρα η ηγεσία του ΣΥΝ είναι σε επι­κοινωνία και με τον Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος σε συνέντευξή του στην «Αυ­γή» αφήνει μεν αιχμές για τις ευθύ­νες της Αριστεράς στην καθίζηση της κοινωνίας, μιλά δε για τη συγκρότη­ση ενός Εθνικού Παλλαϊκού Μετώπου Σωτηρίας. Σε κάθε περίπτωση, αν και αρμοδίως διευκρινίζεται ότι με τον με­γάλο συνθέτη δεν υπάρχει συζήτηση εκλογικού περιεχομένου, εν τούτοις η επικοινωνία εντάσσεται στη λογική του εν λόγω ευρύτερου μετώπου.

Σε γενικές γραμμές το αντιμνημο­νιακό μέτωπο τείνει να έχει χαρακτη­ριστικά εκλογικής συνεργασίας στη βάση του αθροίσματος ενδεχομένως ετερόκλητων πολιτικών δυνάμεων, όπως του καταλογίζουν όσοι διαφω­νούν μαζί του.

Ο Τσίπρας πριν από λίγες εβδομά­δες σημείωνε – επικαλούμενος τα στοιχεία δημοσκοπήσεων – ότι οι δυνάμεις στις οποίες απευθύνει την πρόταση για συνεργασία και οι οποί­ες βρίσκονται, σύμφωνα με τον ίδιο, «στα αριστερά του πολιτικού φάσμα­τος» αθροίζουν περί το 30% με προο­πτική αυξητικής δυναμικής, αν μια τέ­τοια συνεργασία ευοδωθεί.

Την ίδια ώρα δεν είναι μόνο το ΚΚΕ που αρνείται την προοπτική της συνεργασίας αλλά και η Δημοκρατική Αριστερά, η οποία, αν και μέχρι πρότινος μιλούσε για αυτόνομη κάθοδο σε προσεχείς εκλογές, και με κάθε ευκαιρία επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ, πλέ­ον έχει διακηρύξει ότι επιδιώκει την ανασυγκρότηση του δημοκρατικού σοσιαλιστικού χώρου. Στο πλαίσιο αυ­τό βρίσκονται σε εξέλιξη επαφές με στελέχη από την ίδια «δεξαμενή» δυ­νάμεων, δηλαδή τον χώρο των «πασοκογενών».

Σε κάθε περίπτωση, όμως διαφωνεί με τη λογική του «αντιμνημονιακού» και δεν θέλει να συμπράξει με δυνά­μεις που τις θεωρεί «παλαιοκομμουνιστικές» και «αριστερίστικες».

Λύση για το χρέος

Στον αντίποδα της λογικής του αντι­μνημονιακού μετώπου συγκροτείται η «τάση» της στάσης πληρωμών και της εξόδου από το ευρώ με βασικούς πρω­ταγωνιστές τον Παναγιώτη Λαφαζάνη και το Αριστερό Ρεύμα (τη μειοψηφούσα τάση του ΣΥΝ), την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, καθώς και το Μέτωπο Ανατροπής και Αλληλεγγύης και στελέχη και συνιστώ­σες του ΣΥΡΙΖΑ.

Ειδικότερα, από την πλευρά του Παναγιώτη Λαφαζάνη και του Αριστε­ρού Ρεύματος υποστηρίζεται ότι με­ταξύ μνημονιακής λεηλασίας και στά­σης πληρωμών κι εξόδου από το ευρώ «τρίτος δρόμος δεν υπάρχει». Περαι­τέρω υπογραμμίζεται, αντικρούοντας επικρίσεις για «ιδεολογικές εμμονές», ότι η στάση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ, η οποία μπορεί να φτά­σει ως τη ρήξη με την Ε.Ε., δεν αποτε­λούν παρά στοιχειώδεις όρους επιβί­ωσης της χώρας, ακόμα και με δυσκο­λίες σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, και αφετηρία για μια προοδευτική διέξο­δο της χώρας από την κρίση.

Την ίδια ώρα το Αριστερό Ρεύμα παραπέμπει και στη δυναμική που έχει αυτή η θέση στην κοινωνία, παρό­λο που δεν είναι πλειοψηφι­κή, δεδομένου ότι, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, το ποσοστό της πλέον ανέρχεται γύρω στο 34%, κάτι που αξιολογείται ως πο­λύ σημαντική ένδειξη για τις δυνατό­τητες μιας πλατιάς συμπαράταξης των αριστερών δυνάμεων στη βάση του αι­τήματος αυτού.

Την ίδια ώρα η λογική του αντιμνη­μονιακού μετώπου επικρίνεται (βλέ­πε σχετικό άρθρο της ιστοσελίδας του Αριστερού Ρεύματος Iskra) ως «ρητορεία», η οποία «κινδυνεύει να εκφυλλιστεί σε κενό γράμμα ή και ευτελή δημαγωγία, σαν αυτή που διεξάγουν δυνάμεις της Δεξιάς, χωρίς αυθεντι­κή εναλλακτική απάντηση στο χρέος και χωρίς προοδευτικό, αναπτυξιακό, παραγωγικό και κοινωνικό προσανα­τολισμό».

Στις δυνάμεις πλέον αυτές συγκατα­λέγεται και το Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής του Αλέκου Αλαβάνου, ο οποίος από την αρχή της συγκρότη­σης του σχήματος αυτού δήλωνε ότι «το ευρώ δεν είναι ταμπού». Πλέον μιλάει πιο ανοιχτά για παύση πληρω­μών και έξοδο από το ευρώ, όχι χωρίς ταλαντεύσεις μέχρι σήμερα και με την αγωνία να μην παρερμηνευ­θεί η θέση του ως «αντιευ­ρωπαϊκή».  Ταυτόχρονα  και με δεδομένο ότι είναι από τους πρώτους που μίλησαν για την ανάγκη της συγκρό­τησης ενός νέου ΕΑΜ ήδη από τις αρχές του 2010, καλεί για τη δημιουργία μιας «λα­ϊκής κυβέρνησης από ένα νέο  ΕΑΜ»,  εγκαλώντας τη θεσμική Αριστερά για «την πεισματική παραμονή σε μια Βουλή της ντροπής». Στο μεταξύ ο χώρος του Μετώπου βρίσκεται σε διαρκή επικοι­νωνία το τελευταίο διάστημα με τις δυ­νάμεις της ΑΝΤΑΡΣΥΑ καθώς και άλλες δυνάμεις από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τον Νέο Αγωνιστή (πρωτοβουλία μελών του ΠΑΣΟΚ) κ.ά.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο μεταξύ, η οποία οδεύει στην πρώτη της Πανελλαδι­κή Συνδιάσκεψη στο τέλος του μήνα, εξαρχής μιλάει για στάση πληρωμών κι έξοδο από το ευρώ και την Ε.Ε. και αν και βρίσκεται σε ένα κλίμα σύμπνοιας κι επαφών με τον Αλαβάνο και το Αρι­στερό Ρεύμα, δεν παραλείπει να ασκή­σει κριτική στις συγκεκριμένες δυνά­μεις για τη μη σαφή τοποθέτησή τους υπέρ της εξόδου και από την Ε.Ε. Η ίδια μιλάει για «αντικαπιταλιστική διεθνιστι­κή αποδέσμευση από την Ε.Ε.».

Το αγωνιώδες ερώτημα ωστόσο από την πλευρά της κοινωνίας – και με δεδομένο ότι ο πολιτικός χρόνος έχει εξα­ντληθεί προ πολλού – είναι πού θα βρί­σκεται η ίδια όταν κατασταλάξουν όλες αυτές οι ζυμώσεις και διεργασίες…