search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 01:17
MENU CLOSE

Η «νέα» Τουρκία του Ταγίπ

Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ

τεύχος 1986
14-09-2017
18.09.2017 03:00
tur.jpg

 

Μέσω του «βαθέος Ισλάμ» διεκδικεί το «μεγαλείο του παρελθόντος»

Κατά τις δεκαετίες του 1920 και του 1930 ο Μουσταφά Κεμάλ διαμόρφωσε την Τουρκία στα πρότυπα της ευρωπαϊκής Δύσης της εποχής. Απέκλεισε τη θρησκεία από τον δημόσιο βίο, περιορίζοντάς τη στην ιδιωτική σφαίρα, ενώ η κατάργηση της μαντίλας και η εισαγωγή του λατινικού αλφαβήτου ήταν ορισμένες από τις μεγάλες αλλαγές – μεταρρυθμίσεις του. 
 
Κατά τη διάρκεια των επόμενων έξι δεκαετιών, το στράτευμα – ως ο θεματοφύλακας των αρχών του «πατέρα των Τούρκων» – επενέβη τέσσερις φορές ώστε να επαναφέρει στον ορθό δρόμο των αξιών του Κεμάλ όλους τους πολιτικούς που είχαν… απομακρυνθεί από τις ιδρυτικές αρχές του κράτους. 
 
Ωστόσο, από τον Μάρτιο του 2003, όταν ανέλαβε την εξουσία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άρχισε, αργά και σταθερά, να αποδομεί το κοινωνικό πρότυπο που δημιούργησε ο «πατέρας των Τούρκων» και να ανοίγει διάπλατα τις πόρτες της πολιτικής, του στρατεύματος και της εκπαίδευσης στο συντηρητικό Ισλάμ. Αν και στην αρχή της διακυβέρνησής του ο Ερντογάν φάνηκε να προσεγγίζει τη Δύση, ουσιαστικά η προσέγγιση αυτή δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένα «εργαλείο» για την επαναφορά του Ισλάμ σε κάθε φάσμα του κοινωνικού βίου της Τουρκίας. 
 
Ακριβώς όπως ο Κεμάλ ανασχημάτισε την Τουρκία, ο Ερντογάν οικοδομεί μια «νέα» Τουρκία, η οποία, στο πολιτικό πεδίο, αλλά και ως κοινωνία, θα θεωρεί τον εαυτό της βαθιά ισλαμιστική και θα επιδιώκει να ανακτήσει την αίγλη του παρελθόντος. 
 
Ωστόσο η διαφορά του Ερντογάν με τον Κεμάλ είναι πως ο πρώτος, αντίθετα με τον δεύτερο, αναδείχθηκε στην εξουσία της Τουρκίας μέσα από εκλογές, γεγονός που καθιστά την παραμονή του στην εξουσία πιο… επισφαλή, ειδικά αν αναλογιστούμε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για τη συνταγματική αναθεώρηση του Απριλίου 2016, καθώς και το ότι έχουν αρχίσει να εμφανίζονται πολιτικές δυνάμεις που μπορούν να είναι πραγματική αντιπολίτευση στον Ερντογάν.
Στο δημοψήφισμα ο Ερντογάν κατάφερε να πάρει μόλις το 51% των ψήφων υπέρ του «Ναι», ενώ το «όχι» έλαβε 49%. 
 
Μια ΜΙΤ… για πάρτη του
Η τουρκική κοινωνία είναι πλέον βαθιά διχασμένη και ο Τούρκος πρόεδρος θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να παραμείνει στην εξουσία, γεγονός που τον ωθεί να γίνεται όλο και πιο αυταρχικός:
Φυλακίζει πολιτικούς αντιπάλους και δημοσιογράφους με την κατηγορία της «τρομοκρατίας», όπως ακριβώς κάνει και με τους αντιφρονούντες. 
Απολύει εκατοντάδες χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους.
Προσλαμβάνει δικούς του ανθρώπους και στην αστυνομία και στο δικαστικό σύστημα, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να δημιουργήσει έναν κρατικό μηχανισμό που θα υπακούει μόνον σε εκείνον. 
Ενισχύει τις εξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας επί της εθνικής Μυστικής Υπηρεσίας (ΜΙΤ).
 
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα προεδρικά διατάγματα που δημοσιεύτηκαν στα τέλη Αυγούστου, πλέον θα απαιτείται η άδεια του Τούρκου προέδρου προκειμένου να διενεργείται έρευνα για τον επικεφαλής της MIT ή το πρόσωπο αυτό να καταθέτει ως μάρτυρας. Επιπλέον, ο πρόεδρος θα προΐσταται της εθνικής μονάδας συντονισμού πληροφοριών και θα είναι ο πρώτος που θα ενημερώνεται για κάθε μορφής έρευνα που θα διεξάγεται από τη ΜΙΤ. 
Ταυτόχρονα, ενισχύθηκαν περαιτέρω οι αρμοδιότητες της ΜΙΤ, η οποία θα μπορεί πλέον να συγκεντρώνει πληροφορίες για τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας, καθώς και για τα μέλη τόσο του στρατεύματος όσο και του υπουργείου Άμυνας. 
Μέσα από τις νέες αρμοδιότητες που δόθηκαν στη ΜΙΤ, σε συνδυασμό με τις ήδη υπάρχουσες καθώς και το γεγονός πως, πλέον, τίθεται υπό την επίβλεψη του Ταγίπ, είναι ξεκάθαρο πως η ΜΙΤ αποτελεί για τον Τούρκο πρόεδρο το μέσο για την… παραμονή του στην εξουσία. 
 
Ελέγχοντας πλήρως τη ΜΙΤ, ο Ερντογάν θα μπορεί να διασφαλίσει την παραμονή του στην εξουσία, καθ’ ότι θα είναι ευκολότερο να εξαλείψει υπαρκτούς και δυνητικούς πολιτικούς του αντιπάλους.
 
Από μωρά… στους ιμάμηδες
Σε κοινωνικό επίπεδο, οι αλλαγές που φέρνει ο Ερντογάν αναφορικά με την επικράτηση του συντηρητικού Ισλάμ έναντι της κοσμικότητας δεν είναι λίγες.
Αφού πρώτα κατάργησε την απαγόρευση της μαντίλας στις δημόσιες υπηρεσίες και οι πρώτες γυναίκες που φέρουν μαντίλα εισήλθαν στο κοινοβούλιο τον Οκτώβριο του 2013, ο Ερντογάν, πριν από λίγο καιρό, ήρε και την αντίστοιχη απαγόρευση στις Ένοπλες Δυνάμεις. 
 
Επιπλέον, εδώ και λίγα χρόνια άλλαξε το σύστημα εκπαίδευσης της χώρας, δημιουργώντας το σύστημα που αποκαλείται 4+4+4. Βάσει του συστήματος αυτού, πλέον, θα μπορούν να φοιτήσουν στα ιμάμ χατίπ (θρησκευτικά σχολεία) τα παιδιά μόλις ολοκληρώνουν το Δημοτικό και όχι το Γυμνάσιο, ενώ οι απόφοιτοι των ιμάμ χατίπ θα μπορούν να εισέλθουν στις στρατιωτικές σχολές. 
 
Ταυτόχρονα, από τον Ιούλιο του 2014 και ιδίως ύστερα από την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, ο Ερντογάν προσπαθεί να αντικαταστήσει τη δομή του κινήματος Γκιουλέν μέσα από ένα… θρησκευτικό ίδρυμα, το οποίο ιδρύθηκε από ιμάμη που ανήκει στον στενό κύκλο του Τούρκου προέδρου και του ΑΚΡ. 
 
Πρόκειται για το Ίδρυμα Ensar, το οποίο παρέχει θρησκευτική εκπαίδευση, υποτροφίες και διαμονή σε μαθητές – όπως ακριβώς έκανε και το κίνημα Γκιουλέν – σε όλη την Τουρκία. Ήδη μεγάλο μέρος των κοιτώνων που λειτουργούσε το κίνημα Γκιουλέν έχουν μεταφερθεί στη δικαιοδοσία του ιδρύματος Ensar. 
 
Οι επέτειοι της… δόξας
«Τώρα οικοδομούμε ένα νέο κράτος. Είτε σας αρέσει είτε όχι, ο ιδρυτής αυτού του νέου κράτους είναι ο Ταγίπ Ερντογάν» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Αϊχάν Ογάν, μέλος του ΑΚΡ, στο CNN Turk, τονίζοντας ακόμη μια φορά τη ρητορική που προβάλλει όλο και πιο συχνά ο Ερντογάν μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου 2017, ότι το «πραξικόπημα» αποτέλεσε την απαρχή της «πλήρους απελευθέρωσης» της πολιτικής εξουσίας της Τουρκίας από τη στρατιωτική κηδεμονία, αλλά και από την «εξουσία του Φετουλάχ Γκιουλέν». 
 
Το ΑΚΡ έσπευσε να… μαζέψει τις δηλώσεις αυτές, ενώ και ο πρόεδρος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης Ντεβλέτ Μπαχτσελί, που εδώ και περίπου ένα χρόνο συντάσσεται με την γραμμή Ερντογάν σε κρίσιμα ζητήματα αναφορικά με το μέλλον της Τουρκίας, καταδίκασε τις δηλώσεις αυτές. Ωστόσο, οι δηλώσεις Ογάν δεν απέχουν από την πραγματικότητα. Ο Ερντογάν οικοδομεί μια «νέα» Τουρκία, όπως ο Κεμάλ οικοδόμησε μια νέα χώρα πριν από εκείνον.
Αυτή είναι η νέα τάξη πραγμάτων που φαίνεται πως εδραιώνεται όλο και πιο πολύ στη χώρα, όπου, όλα αυτά τα χρόνια, ο… νέος πατερούλης οικοδομεί εκ νέου μια ισλαμική κοινωνία και τη «μεγαλώνει», ώστε να μπορέσει να επιστρέψει στη «δόξα του παρελθόντος». 
 
Η τουρκική νεολαία, τουλάχιστον τα τελευταία 10 χρόνια, γαλουχείται με τον στόχο για την οικοδόμηση της Τουρκίας του 2023 (Hedef 2023), του 2053 (Hedef 2023) και στο βάθος του 2071 (Hedef 2023). 
Το 2023 είναι η 100ή επέτειος από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, καθώς και από την ίδρυση του τουρκικού κράτους από τον Κεμάλ, το 2053 η επέτειος των 600 χρόνων από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και, το 2071, τα 1.000 χρόνια από την μάχη του Ματζικέρτ, όταν οι Σελτζούκοι νίκησαν τους Βυζαντινούς, ξεκινώντας έτσι την παρουσία τους στη Μικρά Ασία και την επέκτασή τους στην Ευρώπη. 
 
Ευθείες προκλήσεις
Ωστόσο, το καθεστώς που έχει δημιουργήσει είναι προσωποπαγές. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως, το μεγαλύτερο πρόβλημα με τα προσωποπαγή καθεστώτα, είναι ότι εξασθενούν με τον θάνατο ή την αποχώρηση του ηγέτη γύρω από τα οποία έχουν οικοδομηθεί.
Και μπορεί οι πολιτικοί διάδοχοι του Ερντογάν μέσα από την οικογένειά του να έχουν αρχίσει ήδη να… χωρίζονται σε στρατόπεδα, ωστόσο θα χρειαστούν πολλά περισσότερα από το όνομα του Ταγίπ για να τον διαδεχθούν στην εξουσία της Τουρκίας. Ειδικά τη στιγμή που αρχίζουν να εμφανίζονται πολιτικοί αντίπαλοι που μπορούν να προκαλέσουν στα ίσα την παντοκρατορία του.
 
Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από το ποιος θα βρίσκεται στην εξουσία της Τουρκίας, θα πρέπει να καταλάβουμε πως η γενιά που θα ακολουθήσει είναι μια γενιά που «ανετράφη» από τον Ερντογάν. Το τρίπτυχο θρησκεία – εθνικισμός – συντηρητισμός της πολιτικής του, θα είναι βαθιά ριζωμένο μέσα της, ειδικά αν ο Ταγίπ – ή οι διάδοχοί του – παραμείνει στην εξουσία για αρκετά ακόμα χρόνια. 
Και αυτή τη φορά μια γενιά «ευσεβών μουσουλμάνων», που μεγάλωσε ακούγοντας για τα «σύνορα της καρδιάς» της Τουρκίας, μπορεί να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα στην Ελλάδα, τόσο στο Αιγαίο όσο και στη Θράκη. 
google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 01:15