«Ζήσε τον μύθο σου στην Ελλάδα». Οι ομιλίες του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ολοκληρώθηκαν, και οι Έλληνες πολίτες έμειναν με την εντύπωση ότι – όποιος και αν είναι ο νικητής των επόμενων εκλογών, όποτε και αν αυτές πραγματοποιηθούν – οι καλύτερες ημέρες και οι χαμηλότεροι φόροι είναι κάτι περισσότερο από δεδομένες εξελίξεις. 

Το ερώτημα εύλογο: «Τους δανειστές τους ρωτήσαμε;». Διότι, αν κάποιος κάνει τον κόπο να θυμηθεί τις νέες δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα, θα… θυμηθεί ότι έχουμε δεσμευτεί με παραγωγή υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ, μέχρι και το 2022. 

 

 Η κυβέρνηση δεν το ξεχνάει, διότι το υπέγραψε. Πιστεύει όμως ότι θα κατορθώσει να στείλει το πρωτογενές πλεόνασμα εκεί που δεν το έφτασε ποτέ Έλληνας υπουργός Οικονομικών: στο 4,2%, κάτι που σημαίνει ότι θα προκύψει δημοσιονομικός χώρος 3,5 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο θα διατεθεί για τη μείωση φορολογικών συντελεστών. 

 

 Η αξιωματική αντιπολίτευση, από την άλλη, θεωρεί δεδομένο ότι οι… αγαθές προθέσεις της και η προσήλωση στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων θα πείσουν τους δανειστές να κατεβάσουν τον πήχη των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 3,5% του ΑΕΠ, πετώντας στον κάλαθο των αχρήστων όλη τη διαπραγμάτευση που έγινε στο πλαίσιο της δεύτερης αξιολόγησης. 

 

Με λίγα λόγια, αν δεν ανήκετε στους αθεράπευτα αισιόδοξους, ετοιμαστείτε από τώρα: εκτός συνταρακτικού απροόπτου στα επίπεδα του… θαύματος, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές δεν θα μειωθούν μέχρι το 2022. Μετά… βλέπουμε.

 

Τόσο το στόρι του πρωθυπουργού όσο και το αντίστοιχο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχουν… δράκο. Οι αόριστες υποσχέσεις που δόθηκαν και από τις δύο πλευρές όσον αφορά τους μελλοντικούς συντελεστές φορολόγησης προϋποθέτουν ένα «θαύμα».

 

 

Στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίσει να κυβερνά τη χώρα και μετά το 2019, ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να βρει τρόπο να παραγάγει τα πρωτογενή πλεονάσματα που προβλέπει το μεσοπρόθεσμο το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή. Ιδού λοιπόν ποιες είναι οι υποχρεώσεις μας και ποια είναι τα… όνειρα της ελληνικής πλευράς:

 

1 Για το 2018 δεν τίθεται κανένα θέμα. Ακόμη και με βάση τις προβλέψεις της ελληνικής πλευράς, ο προϋπολογισμός θα εκτελεστεί οριακά. Το πρωτογενές πλεόνασμα, με βάση τον ορισμό του μνημονίου, αναμένεται να διαμορφωθεί στο 3,53%, δηλαδή μόλις 54 εκατ. ευρώ πάνω από τον μνημονιακό στόχο του 3,5% του ΑΕΠ. 

 

Ο στόχος που έχει τεθεί για την επόμενη χρονιά, όπως προκύπτει από τη σύμβαση χρηματοδοτικής διευκόλυνσης, είναι το πρωτογενές πλεόνασμα να εκτιναχθεί στα 6,571 δισ. ευρώ από 3,171 δισ. ευρώ το 2017. Προφανώς, μειώσεις φόρων το 2018 δεν πρόκειται να υπάρξουν. 

 

Το αντίθετο: Αν από τη διαπραγμάτευση που θα γίνει στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης προκύψει δημοσιονομικό κενό, αυτό θα πρέπει να καλυφθεί με πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα ή με πρόωρη μείωση του αφορολογήτου, το οποίο κανονικά θα πρέπει να ψαλιδιστεί από την 1.1.2020. 

 

2 Για το 2019 η κυβέρνηση «βλέπει» έναν δημοσιονομικό χώρο της τάξεως των 983 εκατ. ευρώ. 

 

Εκτιμά ότι, τη χρονιά που θα μειωθούν οι συντάξεις σε περισσότερους από 1,8 εκατομμύρια συνταξιούχους, η ανάπτυξη της οικονομίας θα είναι τόσο ισχυρή και η αύξηση των εισοδημάτων των υπολοίπων τόσο μεγάλη, ώστε το πρωτογενές πλεόνασμα να εκτιναχθεί – παρά την προφανή μείωση της αγοραστικής δύναμης και της φοροδοτικής ικανότητας των συνταξιούχων – στα 7,8 δισ. ευρώ από 6,8 δισ. ευρώ που θα είναι ο στόχος για τη συγκεκριμένη χρονιά. 

Το εντυπωσιακό είναι ότι, με βάση την κυβερνητική πρόβλεψη, αυτός ο δημοσιονομικός χώρος θα προκύψει παρά το γεγονός ότι θα χρηματοδοτηθεί και το «καλό πακέτο» της συγκεκριμένης χρονιάς, το οποίο προβλέπει την καταβολή μιας σειράς επιδομάτων (επίδομα στέγασης, μηδενισμός συμμετοχής στα φάρμακα για σειρά πολιτών κ.λπ.).

 

Εννοείται ότι οι δανειστές, και ειδικά το ΔΝΤ, έχουν από τώρα εκφράσει τις αντιρρήσεις τους σχετικά με την ικανότητα της Ελλάδας όχι μόνο να παραγάγει το υπερπλεόνασμα που προαναφέρθηκε, αλλά ακόμη και να επιτύχει τον στόχο του 3,5%. 

Αν ρωτήσει κάποιος στελέχη του ΔΝΤ, η απάντηση που θα πάρει είναι ότι το πιο πιθανό σενάριο είναι το καλό πακέτο του 2019 να μεταφερθεί ακόμη και για το… 2023, όταν ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα θα πέσει στο 2%.

 

3 Κάτι αντίστοιχο θα ισχύσει και για το 2020. Το μνημόνιο προβλέπει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα φτάσει τα 7,11 δισ. ευρώ, αλλά η κυβέρνηση ανεβάζει ακόμη περισσότερο τον πήχη στα 8,154 δισ. ευρώ και το πρωτογενές πλεόνασμα στο 4,01% αντί για 3,5%. 

Έτσι περισσεύουν και πάλι 1,044 δισ. ευρώ, παρά την ενεργοποίηση του δεύτερου καλού πακέτου το οποίο προβλέπει τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 220 εκατ. ευρώ, τη μείωση του πρώτου συντελεστή στην κλίμακα των φυσικών προσώπων από το 22% στο 20% και τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων από το 29% που είναι σήμερα στο 26%.

 

Για το 2020 ισχύει ό,τι για το 2019. Οι δανειστές δεν βλέπουν τόσο υψηλό πρωτογενές πλεόνασμα και στέλνουν την εφαρμογή του καλού πακέτου της συγκεκριμένης χρονιάς στο 2023. 

Υπενθυμίζεται ότι το 2020 – και αυτό στην καλύτερη περίπτωση που δεν θα γίνει νωρίτερα – μας περιμένει η μείωση του αφορολογήτου από τα 1.900 στα 1.250 ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι όλοι οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι θα έχουμε απώλειες εισοδήματος, της τάξεως των 650 ευρώ ετησίως.

 

 

Αν η Νέα Δημοκρατία είναι αυτή που θα κυβερνά τη χώρα μετά το 2019, τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα πρέπει να πείσει τους δανειστές ότι δεν πρέπει να επιμείνουν στον στόχο για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ.

 

Ουσιαστικά ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας ισχυρίστηκε ότι το πλούσιο πακέτο φορολογικών ελαφρύνσεων που εξήγγειλε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και οι – δημοσιονομικά – πανάκριβες μειώσεις συντελεστών θα στηριχθούν στο ότι ο τότε υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας και οι άλλοι Ευρωπαίοι ομόλογοί του όχι μόνο θα δεχτούν να ενεργοποιηθούν νέα μέτρα για τη διευθέτηση του χρέους μετά τη λήξη του τρίτου μνημονίου, αλλά επιπλέον θα συμφωνήσουν στην περαιτέρω μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 3,5% στο 2%. 

 

Πρακτικά ο Μητσοτάκης υπαινίχθηκε μια νέα διαπραγμάτευση, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει. Προφανώς κανείς δεν μπορεί να πιστέψει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα δεχθούν ξαφνικά το αίτημα για μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, ακόμη κι αν αυτό αποτελεί πρόταση και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ή είναι σύμφωνο με την οικονομική λογική.

 

Τα χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα σημαίνουν ότι η Ελλάδα δεν θα παράγει το απαιτούμενο ποσό για να πληρώσει τους τόκους με τους οποίους βαρύνεται κάθε χρόνο λόγω του δημοσίου χρέους. Άρα το ποσό που δεν θα καλύπτεται με τα πρωτογενή πλεονάσματα θα πρέπει να καλύπτεται με τα δάνεια. 

 

Συνεπώς το «μοντέλο Μητσοτάκη» προβλέπει ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα δεχτούν να δώσουν εγγυήσεις ώστε η Ελλάδα να βγει στις αγορές και να δανειστεί περισσότερα από όσα προγραμματίζονται αυτή τη στιγμή, μόνο και μόνο για να τύχουν οι Έλληνες φορολογούμενοι ευνοϊκότερης φορολογικής μεταχείρισης. 

Όσον αφορά τους φορολογικούς συντελεστές που θα μειώσει, ο κ. Μητσοτάκης έγινε συγκεκριμένος:

 

1 Θέλει να μειώσει τον ΕΝΦΙΑ μεσοσταθμικά κατά 30% μέσα στη διετία (20% τον πρώτο χρόνο και 10% τον δεύτερο).

2 Θέλει να μειώσει τον φορολογικό συντελεστή στα επιχειρηματικά κέρδη από το 29% στο 20%, επίσης εντός δύο ετών.

3 Θέλει να θεσπίσει εισαγωγικό φορολογικό συντελεστή 9% στην κλίμακα φορολόγησης των φυσικών προσώπων.

 

 

Είναι προφανές ότι, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των επόμενων βουλευτικών εκλογών, όποιος κι αν θα είναι αυτός που θα καθίσει στην καρέκλα του πρωθυπουργού, πολύ δύσκολα θα έχει τον «δημοσιονομικό χώρο» που απαιτείται προκειμένου να προχωρήσει σε μειώσεις φορολογικών συντελεστών. 

Το υφιστάμενο φορολογικό πλαίσιο θα παραμείνει ενεργό – τουλάχιστον στον βασικό κορμό του – για τουλάχιστον μέχρι το 2022, ενώ η όποια παρέμβαση θα οδηγεί αυτόματα στην ανάγκη διαπραγμάτευσης για εξεύρεση ισοδύναμων μέτρων. 

 

Η Ελλάδα, έχει δεσμευτεί να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μέχρι και το 2022, ποσοστό εξαιρετικά υψηλό για τα δεδομένα όχι μόνο της ελληνικής οικονομίας, αλλά και οποιασδήποτε οικονομίας διεθνώς. Ελάχιστα είναι τα παραδείγματα χωρών που κατάφεραν να εμφανίσουν τέτοιες δημοσιονομικές επιδόσεις επί σειρά ετών και αυτές που τα κατάφεραν είχαν κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, το οποίο δεν διαθέτει η Ελλάδα (π.χ. τα πετρέλαια της Νορβηγίας).

 

Μοναδική περίπτωση να δημιουργηθεί ο δημοσιονομικός χώρος που θα επιτρέψει τις μειώσεις των φορολογικών συντελεστών, είναι να καταγραφούν τεράστιοι ρυθμοί ανάπτυξης που θα φέρουν περισσότερα έσοδα στα κρατικά ταμεία μέσα από την αύξηση της έμμεσης φορολογίας. 

 

Δηλαδή χρειαζόμαστε και ανάπτυξη παρά τους υψηλούς φόρους – οι οποίοι ως γνωστόν πυροβολούν την ανάπτυξη – αλλά και μειωμένη φοροδιαφυγή παρά την εξαντλητική φορολογία, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Είναι αυτό πιθανό;