Οι πιέσεις ΔΝΤ για τις τράπεζες ταράζουν τα νερά της αξιολόγησης

Μια πρώτη εικόνα για το πώς εξελίσσονται οι διεργασίες σχετικά με τη νέα αρχιτεκτονική της Ευρώπης μετά τις γερμανικές εκλογές θα δοθεί στη Σύνοδο Κορυφής στο Ταλίν της Εσθονίας σήμερα και αύριο.

Στόχος της Αθήνας να καταγράψει διεργασίες, ζυμώσεις και προθέσεις, και όπου μπορεί να παρέμβει, τόσο αναφορικά με την επικείμενη τρίτη αξιολόγηση όσο και με τις διαπραγματεύσεις για την έξοδο από το πρόγραμμα τον Αύγουστο του 2018.

Ο Αλέξης Τσίπρας, έχοντας νωπές τις διαβεβαιώσεις του Γερούν Ντάισελμπλουμ ότι κανείς απ’ την ευρωπαϊκή πλευρά δε θέλει καθυστερήσεις και νέα προαπαιτούμενα στην επικείμενη αξιολόγηση, θα αναζητήσει στις επαφές που αναμένεται να έχει το τρέχον διήμερο περαιτέρω διαβεβαιώσεις από ηγέτες και αξιωματούχους για το ομαλό ξετύλιγμα του οδικού χάρτη από εδώ και πέρα (αξιολόγηση, διαπραγματεύσεις για την έξοδο από το πρόγραμμα).

Προς τούτο, ο πρωθυπουργός θα επιδιώξει να έχει ένα τετ α τετ με την ίδια την Άνγκελα Μέρκελ (δεν υπάρχει εκ των προτέρων προγραμματισμένη συνάντηση πάντως), ενώ είναι πολύ πιθανό να παρέμβει και στο γεύμα με τους ηγέτες των χωρών – μελών της ΕΕ, υπέρ μιας μεταρρύθμισης που θα στοχεύει σε μια πιο δημοκρατική Ευρώπη, με αναπτυξιακό προσανατολισμό, που θα αφήνει πίσω τη λιτότητα και θα ενισχύει τη συνοχή και την ευημερία των κοινωνιών της Ευρώπης.

Σε κάθε περίπτωση από την πλευρά του ο πρωθυπουργός αναμένεται να υπενθυμίσει προς τους συνομιλητές του τις δεσμεύσεις τους, όπως αυτές αποτυπώνονται στην απόφαση του Eurogroup της 15ης Ιουνίου. Άλλωστε ο ίδιος ο επικεφαλής του Eurogroup καθησύχασε ότι οι γερμανικές εκλογές δεν θα αλλάξουν τις αποφάσεις του οργάνου.

Μέχρι στιγμής η ελληνική κυβέρνηση διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι ο βασικός της στόχος, που χωρίζεται σε δύο σκέλη, είναι:

– Να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση το συντομότερο δυνατό για να «τρέξουν» στη συνέχεια οι τεχνικές και πολιτικές διαπραγματεύσεις προς την τελική ευθεία για την έξοδο από το πρόγραμμα.

– Οι διαπραγματεύσεις για την έξοδο να κινηθούν γύρω από το βασικό σενάριο, δηλαδή αυτό της «καθαρής εξόδου», χωρίς παρατάσεις ή επεκτάσεις όπως η προληπτική πιστωτική γραμμή του ESM και, πολύ περισσότερο, χωρίς νέο πρόγραμμα.

Μάλιστα πληροφορίες από το κυβερνητικό στρατόπεδο τις προηγούμενες μέρες ανέφεραν ότι μέχρι στιγμής, δεν έχει τεθεί από κανέναν στο τραπέζι των συζητήσεων η πιθανότητα κάποιας από τις διαθέσιμες μορφές εποπτείας. Ωστόσο, ανεξαρτήτως του σε ποιο σημείο μπορεί να έχουν φτάσει οι συζητήσεις παρασκηνιακά με την κυβέρνηση, οι αναφορές Ρέγκλιγκ σε μιας μορφής εποπτεία μετά το πρόγραμμα, η οποία επιπλέον δε θα είναι αυτή που έχουμε δει σε Ιρλανδία και Πορτογαλία, δημιουργούν την αίσθηση ότι μεταξύ των θεσμών διακινούνται διάφορα σενάρια.

Stress … λόγω ΔΝΤ

Πάντως, οι δύο παράγοντες που ήρθαν να περιπλέξουν τα πράγματα στο κατώφλι της 3ης αξιολόγησης είναι η αξίωση του ΔΝΤ για ποιοτικό έλεγχο στα κεφάλαια των συστημικών τραπεζών, σε συνδυασμό με το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών.

Η αποδυνάμωση των Χριστιανοδημοκρατών – και κατά συνέπεια της Μέρκελ – και η πιθανότητα σχηματισμού κυβέρνησης με τη συμμετοχή του FDP, το οποίο διατηρεί σκληρές θέσεις αναφορικά με το ελληνικό χρέος και το ελληνικό πρόγραμμα, διαμορφώνουν ένα πλαίσιο που αν μη τι άλλο δεν παραπέμπει σε εύκολη διαπραγμάτευση. Σε αυτό το περιβάλλον η κυβέρνηση μάλλον θα δει με δυσαρέσκεια να επιβεβαιώνεται η «προφητεία» της περί αποχώρησης του Σόιμπλε από το ΥΠΟΙΚ, αν τελικά επιβεβαιωθούν τα χθεσινά δημοσιεύματα που τον έφεραν πολύ κοντά στο να δεχθεί το αξίωμα του προέδρου της γερμανικής Βουλής. Κάτι που πλέον ανοίγει εντελώς το δρόμο στο FDP το οποίο διεκδικεί το γερμανικό ΥΠΟΙΚ.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου, κατά την επίσκεψη Μακρόν, ο Έλληνας πρωθυπουργός αλλά και ο Γάλλος πρόεδρος είχαν στείλει το μήνυμα περί εξόδου του ΔΝΤ από την Ευρώπη, και περί ανάγκης να κινηθεί σε χαμηλές στροφές η αξιολόγηση, χωρίς καθυστερήσεις και νέα προαπαιτούμενα. Άλλωστε η πρόθεση εκδίωξης του ΔΝΤ από την Ευρώπη δεν είναι μόνο έμπνευση του Μακρόν αλλά, κυρίως, συναντάται στο σχέδιο Σόιμπλε για ένα ευρωπαϊκό Ταμείο, που θα προκύψει από την μετεξέλιξη του ESM.

Όμως πλέον είναι υπό πολλά ερωτηματικά η δυνατότητα των Ευρωπαίων να βάλουν φραγμούς στις απαιτήσεις του Ταμείου – ήδη οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Μέρκελ, δεχόμενη πίεση από τα δεξιά και τα … ακροδεξιά της, θα σκληρύνει τη στάση της ακόμη και κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία, διάστημα όπου παράλληλα θα τρέχει η τρίτη αξιολόγηση.

Ήδη πολλοί βλέπουν μια πρώτη υπαναχώρηση στην πίεση του ΔΝΤ, στην ανακοίνωση Ντράγκι για μετάθεση των stress test στις αρχές του 2018, νωρίτερα από τον προγραμματισμένο χρόνο και πριν την έξοδο από το μνημόνιο. Το ερώτημα είναι αν η διαφαινόμενη αστάθεια στη Γερμανία θα οδηγήσει σε μεγαλύτερες πιέσεις προς την ίδια τη Μέρκελ (τόσο από το εσωτερικό όσο και απ’ έξω) και πώς θα τις διαχειριστεί.

Η κυβέρνηση προς το παρόν τηρεί στάση αναμονής και παρακολουθεί με προβληματισμό και ανησυχία τις εξελίξεις, μετά τα πρώτα σημάδια αναστάτωσης στην αγορά (κλυδωνισμοί στο Χρηματιστήριο Αθηνών, πίεση στα ελληνικά ομόλογα), που ήρθαν ως αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών και της ανακοίνωσης Ντράγκι για τα stress test. Η παρουσία Ντάισελμπλουμ στην Αθήνα, παρά τα μηνύματα περί του απολύτως θετικού περιεχομένου της που εξέπεμψε η κυβέρνηση, φαίνεται πως δεν αντιρρόπησε τις ανησυχίες των αγορών, αντιθέτως σκιάστηκε από αυτές.

Το βασικό «χαρτί» στο οποίο ποντάρει λοιπόν το Μαξίμου για γρήγορη αξιολόγηση αλλά και έγκαιρη και καθαρή έξοδο απ’ το πρόγραμμα, είναι ότι οι περισσότεροι παίκτες από το στρατόπεδο των δανειστών – δηλαδή οι Ευρωπαίοι – επιθυμούν να βγει από τον χάρτη το ελληνικό ζήτημα και μάλιστα με τρόπο που να θεωρείται τυπικά επιτυχημένος, προκειμένου η Ευρώπη να ασχοληθεί με τα μείζονα που την ταλανίζουν. Ενδεικτική ως προς το ελληνικό αίτημα ήταν η πρόσφατη αναφορά του πρωθυπουργού, ο οποίος μίλησε για success story που δε θα είναι της Ελλάδας ή της κυβέρνησης, αλλά της Ευρώπης.

Πλέον το ενδιαφέρον της κυβέρνησης στρέφεται στη φθινοπωρινή Σύνοδο του ΔΝΤ στα μέσα Οκτωβρίου, καθώς έχει την προσδοκία ότι εκεί μπορεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφορικά με τη διελκυστίνδα Ευρώπης – ΔΝΤ.

Το αν η διαφαινόμενη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ θα δώσει κάποια περαιτέρω ώθηση στα πράγματα ή δεν θα έχει κάποια σημαντική θετική επίπτωση, μένει να φανεί, Η συνάντηση πάντως φαίνεται να έχει κλειδώσει και απομένουν οι επίσημες ανακοινώσεις από τον Λευκό Οίκο, εφόσον προσδιοριστεί και η ακριβής ημερομηνία.

Συσπείρωση κόντρα στις αρρυθμίες

Με δεδομένα τα παραπάνω, το πρωθυπουργικό επιτελείο επιθυμεί να εξαλείψει κάθε περισπασμό και αρρυθμία από τα εσωτερικά προβλήματα της διακυβέρνησης που αναδείχθηκαν το τελευταίο διάστημα, κυρίως με την πετρελαιοκηλίδα στον Σαρωνικό και τις αντιδράσεις για τον υπουργό Ναυτιλίας αλλά και με τα ζητήματα γύρω από τον κυβερνητικό εταίρο Πάνο Καμμένο.

Με την τοποθέτησή του στη Βουλή στο πλαίσιο της συζήτησης επί της πρότασης Εξεταστικής για τον Πάνο Καμμένο, ο πρωθυπουργός κάλυψε και τον κυβερνητικό εταίρο για την υπόθεση του Νοοr1 και την επίσκεψη στο Καζίνο, αλλά και τον Παναγιώτη Κουρουμπλή, ανοίγοντας ταυτόχρονα κατά μέτωπο επίθεση προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον οποίο συνέδεσε ευθέως με τα συμφέροντα του επιχειρηματία Βαγγέλη Μαρινάκη.

Με αυτό τον τρόπο επιχείρησε να συσπειρώσει την κυβερνητική πλειοψηφία παρά τις όποιες γκρίνιες υπήρξαν στο εσωτερικό της τις τελευταίες εβδομάδες, υποδεικνύοντας για ακόμη μια φορά τον βασικό αντίπαλο στο πρόσωπο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ακολούθως επιδίωξε έναν παρασκηνιακό συμβιβασμό στα επικείμενα νομοθετικά επίδικα για την αναγνώριση της «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης» και για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, διασφαλίζοντας την ψήφισή του και από τους Ανεξάρτητους Έλληνες που, για ιδεολογικούς και πολιτικούς λόγους, είχαν εναντιωθεί.

Το ερώτημα βέβαια αν η εκεχειρία μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛΛ θα διατηρηθεί επί μακρόν ή στην πορεία θα διαταραχθεί ξανά είναι ανοικτό. Πάντως, με την κίνησή του αυτή ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε και στα σενάρια για ανασχηματισμό. Για την ακρίβεια τα απομάκρυνε καθώς, εν μέσω της προσπάθειας να ενισχυθεί το αφήγημα της εξόδου απ’ τα μνημόνια, κάθε άλλο παρά επιθυμεί να δώσει την εικόνα ενός πρωθυπουργού αδύναμου που υποχωρεί στις πιέσεις της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πάντως, παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός υπερασπίστηκε για την ώρα τον Π. Κουρουμπλή, δε σημαίνει ότι δεν έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τον υπουργό Ναυτιλίας, ο οποίος με καθημερινές δηλώσεις του στα κανάλια επιδείνωσε συνολικά την εικόνα της κυβέρνησης και εξόργισε το Μαξίμου.

Στο μεταξύ, φαίνεται ότι δεν περνούν όλα από το χέρι της κυβέρνησης. Αναφορικά με το ζήτημα του Ελληνικού, το οποίο συγκαταλέγεται στην ατζέντα της αξιολόγησης με τους θεσμούς να πιέζουν να ξεκολλήσει προκειμένου να καταγραφούν αποτελέσματα στο πεδίο των επενδύσεων, τα πράγματα εξελίσσονται σε θρίλερ. Χθες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο παρέπεμψε την απόφαση σχετικά με την ανακήρυξη αρχαιολογικού χώρου για την επόμενη εβδομάδα, απόφαση που ελήφθη κατά πλειοψηφία.

Άμεση ήταν η αντίδραση του Μαξίμου που εκδήλωσε δυσαρέσκεια και έκανε λόγο για «κωλυσιεργία». Πιο συγκεκριμένα, λίγο αφότου έγινε γνωστή η εξέλιξη στο ΚΑΣ, κυβερνητικές πηγές σημείωναν ότι «η ελληνική κυβέρνηση δίνει τον απαραίτητο χρόνο και χώρο στους θεσμούς και τη δημόσια διοίκηση να λειτουργήσουν με βάση τον νόμο σε όλες τις περιπτώσεις». Από την άλλη, συνέχιζαν οι ίδιες πηγές, «αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποδεχθεί σκόπιμες κωλυσιεργίες που θα έθεταν σε αμφισβήτηση τη δεδηλωμένη βούλησή της και την αποφασιστικότητά της για την ολοκλήρωση της επένδυσης στο Ελληνικό».

Την ίδια ώρα, στο πλευρό των αρχαιολόγων που πραγματοποίησαν διαμαρτυρία έξω από το χώρο της συνεδρίασης του ΚΑΣ βρέθηκε και ο πρώην υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης. Κάτι που δείχνει ότι ο έλεγχος των εσωτερικών αρρυθμιών δεν είναι εύκολη υπόθεση για το Μαξίμου…