Η πολυαναμενόμενη για την κυβέρνηση συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ είναι ήδη παρελθόν με το πλαίσιο των κοινών δηλώσεων και των τοποθετήσεων κατά την υποδοχή να επιτρέπει μια πρώτη αποτίμηση σε συνάρτηση και με τις επιδιώξεις των δύο πλευρών.

Κατά τις κοινές δηλώσεις στον Κήπο των Ρόδων, οι οποίες προφανώς ήταν συμφωνημένες μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών , η κάθε πλευρά έκανε τη δική της ιεράρχηση στην ατζέντα.

Ο Ντόναλντ Τραμπ ανέδειξε τη συνεργασία στους τομείς της Άμυνας και της Ενέργειας με ιδιαίτερη έμφαση στη στρατιωτική – αμυντική συμφωνία για την αναβάθμιση του στόλου των F-16 την οποία μετέφρασε και σε δημιουργία θέσεων εργασίας εντός των ΗΠΑ (λίγο έλλειψε να εμφανιστεί η Ελλάδα ως επενδύτρια χώρα στις ΗΠΑ!).

Ο Αλέξης Τσίπρας εστίασε στις αναπτυξιακές και φιλοεπενδυτικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, τις οποίες παρουσίασε ως «κλειδί» στη διατήρηση του ρόλου της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή, ρόλος προσφιλής σε αυτή τη συγκυρία για τα αμερικανικά συμφέροντα.

Άμυνα και ενέργεια έναντι επενδύσεων

Τα κεντρικά μηνύματα που εξέπεμψαν οι δύο πλευρές είναι ενδεικτικά για το διπλωματικό παζάρι που προηγήθηκε στη συνάντηση και κυρίως κατά την προετοιμασία του ταξιδιού:

–Το μήνυμα που εξέπεμψε ο αμερικανός πρόεδρος ήταν ότι  μια δήλωση στήριξης  στην Αθήνα αναφορικά με το χρέος και τις επενδύσεις ισοδυναμεί με διευκόλυνση ή ικανοποίηση των αμερικανικών στρατηγικών επιδιώξεων στην περιοχή, μέσα από την επέκταση της στρατιωτικής – αμυντικής συνεργασίας και της συνεργασίας στον τομέα της Ενέργειας.

–Το μήνυμα της Αθήνας ήταν ότι εφόσον οι ΗΠΑ επιθυμούν η Ελλάδα να αναδειχθεί σε πυλώνα γεωπολιτικής σταθερότητας και ασφάλειας σε μια ευαίσθητη και αποσταθεροποιημένη περιοχή οφείλουν  να συμβάλουν στην πολιτική και οικονομική της σταθερότητα αλλά και την στρατιωτική της ασφάλεια.

Εξετάζοντας με μια πρώτη ματιά το ελληνοαμερικανικό «δούναι και λαβείν», η ελληνική πλευρά έλαβε κατά κανόνα τις υποστηρικτικές δηλώσεις  του Λευκού Οίκου για την οικονομία, τις επενδύσεις  και τον γεωστρατηγικό ρόλο της, που σε κάθε περίπτωση ισοδυναμούν με ένα ισχυρό σήμα στήριξης ενώπιον του διεθνούς κοινού . Η αμερικανική πλευρά φαίνεται να απέσπασε πιο χειροπιαστά πράγματα στο εξοπλιστικό – αμυντικό  – στρατιωτικό κομμάτι (Σούδα, F-16)αν και το πιθανότερο είναι ότι κάποιες πτυχές της συμφωνίας επί των ανταλλαγμάτων που παρείχε η ελληνική πλευρά θα έρθουν στο φως σταδιακά, είτε τις επόμενες μέρες είτε αργότερα. Ειδικότερα:

Τι πήρε ο Τσίπρας

1.Αναγνώριση της ελληνικής προσπάθειας για ανάκαμψη και της θετικής προοπτικής της ελληνικής οικονομίας – η Ελλάδα «αφήνει πίσω της τα προβλήματα» διαβεβαίωσε το διεθνές κοινό ο αμερικανός πρόεδρος. Με άλλα λόγια πολιτική στήριξη στην ελληνική οικονομία και κατ’ επέκταση στη δυνατότητα σύντομα να προσφέρει επενδυτικές ευκαιρίες, να αναδειχθεί σε επενδυτικό προορισμό κατά την έκφραση που χρησιμοποίησε και ο Αλέξης Τσίπρας.

Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν πως η στήριξη αυτή δεν είναι μόνο πολιτική αλλά και έμπρακτη στο βαθμό που «συμφωνήθηκε ως follow up της συνάντησης, η σύσταση ομάδας εργασίας μεταξύ των δύο υπουργών Οικονομίας των δύο χωρών, προκειμένου να εξετάσουν και να προωθήσουν την οικονομική συνεργασία στους τομείς του εμπορίου, των επενδύσεων και καινοτομίας». Στο πλαίσιο αυτό, λένε οι ίδιες πηγές «το προσεχές διάστημα θα ακολουθήσει επιχειρηματική αποστολή από τις ΗΠΑ για εμπόριο και μεταποίηση».

2. Στήριξη στο θέμα του χρέους – το οποίο βέβαια όπως όλοι οι ηγέτες και αξιωματούχοι συνέδεσε με την ανάγκη υλοποίησης μεταρρυθμίσεων: «Ενθάρρυνα τον Έλληνα πρωθυπουργό να συνεχίσει την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και των μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων και επανέλαβα την αμέριστη υποστήριξή μας για ένα υπεύθυνο σχέδιο ελάφρυνσης χρέους» είπε ο αμερικανός πρόεδρος. Και πρόσθεσε: «Μία ισχυρή και ακμάζουσα Ελλάδα παρέχει τεράστιες ευκαιρίες για το αμερικανικό εμπόριο και τις επενδύσεις  καθώς και τη δημιουργία θέσεων εργασίας».

3. Ανάδειξη του ρόλου της Ελλάδας στο γεωστρατηγικό επίπεδο και γενικότερα ανάδειξη της χώρας σε στρατηγικής σημασίας σύμμαχο εντός του ΝΑΤΟ: ο Πρόεδρος Τραμπ είπε ότι η Ελλάδα παίζει σημαντικό ρόλο για τη σταθερότητα στην περιοχή και στρατιωτικά και με οποιοδήποτε άλλο τρόπο κάτι που οι ΗΠΑ αξιολογούν ως πολύ σημαντικό, ενώ τόνισε ότι η ελλάδα θα συνεχίσει να είναι σύμμαχος για πολύ καιρό ακόμη. Ο Τσίπρας πήγε ένα βήμα παραπέρα λέγοντας ότι η Ελλάδα δεν είναι ένας απλός σύμμαχος στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ αλλά ένας «χρήσιμος σύμμαχος» για τις ΗΠΑ γιατί συνομιλεί με τον αραβικό κόσμο και με άλλες χώρες στην Ανατολή.

4. Ανάδειξη της χώρας μας ως σημαντικού  ενεργειακού κόμβου με ρόλο στην «ενεργειακή ασφάλεια» της Ευρώπης – με οικονομικές προεκτάσεις για τα αμερικανικά συμφέροντα. «Εκτιμούμε» είπε ο Ντόναλντ Τραμπ «την ελληνική συνεισφορά στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια, με τη στήριξή της στον Δι-Αδριατικό αγωγό, αλλά και τον Ελληνοβουλγαρικό αγωγό φυσικού και υγροποιημένου αερίου(IGB) που έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων πιθανών αμερικανικών εξαγωγών υγροποιημένου αερίου στο μέλλον, μία επιχειρηματική δραστηριότητα που όπως γνωρίζετε  αποκτά όλο και μεγαλύτερες προοπτικές».

Τι πήρε ο Τραμπ

1.Συμφωνία για την αναβάθμιση του ελληνικού στόλου των F-16 από την αμερικανική Boeing ύψους 2,4δις όπως ανέφερε ο ίδιος ο Τραμπ, με τον υπουργό Άμυνας Πάνο Καμμένο  να διευκρινίζει μετά το πέρας των δηλώσεων μέσω twitter ότι «η οροφή για την αναβάθμιση των F-16 από τον προϋπολογισμό είναι 1,1δις ευρώ, τα υπόλοιπα αφορούν σε προγράμματα βοήθειας και αντισταθμιστικά».

2.Επέκταση της συμφωνίας για τη Σούδα  – για την οποία οι ΗΠΑ δεν έχουν κρύψει το έντονο ενδιαφέρον τους – την οποία παραδέχτηκε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας. Όπως είπε ο έλληνας πρωθυπουργός «σε ό,τι αφορά τη Σούδα, είναι γνωστό ότι έχει ιδιαίτερη γεωστρατηγική σημασία την οποία αξιολογήσαμε από κοινού και πιστεύω ότι γίνεται μια πολύ σημαντική δουλειά εκεί η οποία νομίζω ότι πρέπει και μπορεί να αναβαθμιστεί». Θεωρείται ότι η κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις έχει εκ των πραγμάτων αναβαθμίσει τη σημασία και τον ρόλο της βάσης της Σούδας και η επέκταση της συμφωνίας χρονικά και ως προς τις δυνατότητες χρήσης έχει ιεραρχηθεί στην κορυφή της αμερικανικής ατζέντας όλο το προηγούμενο διάστημα.

3. Την διέλευση αμερικανικών εξαγωγών σχιστολιθικού αερίου μέσω Αλεξανδρούπολης και συγκεκριμένα μέσω του πλωτού σταθμού επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG, στην οποία αναφέρθηκαν και οι δύο ηγέτες. Προοπτική που έχει και γεωπολιτική σημασία για τις ΗΠΑ, πέρα από το άνοιγμα στην αμερικανική αγορά φυσικού αερίου, καθώς φράζει το δρόμο στα ρωσικά συμφέροντα στον τομέα της ενέργειας.

Με ερωτηματικό

Επίσης ο πρόεδρος Τραμπ φαίνεται να υπονόησε ευρύτερη στρατιωτική συνεργασία – πέραν της Σούδας δηλαδή: έκανε λόγο για την εμπιστοσύνη των ΗΠΑ στις ελληνικές ενέργειες στο στρατιωτικό σκέλος, και επικαλέστηκε τη γνώση «φοβερών» πλάνων  («We have great confidence in what they’re doing relative to their military, because I know they have plans to do some terrific things»). Σημείωσε δε ότι η Ελλάδα είναι ένας αξιόπιστος σύμμαχος και αυτό θα συνεχίσει να ισχύει για πολλά χρόνια ακόμη.

Και ακόμα, μίλησε για «πώληση επιπλέον αεροσκαφών από την Boeing», πέραν της αναβάθμισης του στόλου της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζει σε τι αφορά («Βοηθάμε, όπως γνωρίζετε, σε μια μεγάλη αναβάθμιση του στόλου της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας, αλλά και άλλα αεροπλάνα σε γενικότερο επίπεδο προορίζονται για την Ελλάδα. Ενδιαφέρονται να αγοράσουν επιπλέον αεροσκάφη από την Boeing» ).

Αστοχίες

Σε ό,τι αφορά το κλίμα των δηλώσεων, αξίζει να σημειωθεί :

–Καταρχάς η αμήχανη στιγμή του έλληνα πρωθυπουργού όταν ρωτήθηκε από αμερικανό δημοσιογράφο για παλαιότερες δηλώσεις του όπου απευχόταν την εκλογή του «κακού» Τραμπ, για την οποία ο Αλέξης Τσίπρας δεν έδειξε προετοιμασμένος, προβαίνοντας σε μια άστοχη διπλωματικά δήλωση περί του «διαβολικού τρόπου» προσέγγισης των ζητημάτων εκ μέρους του αμερικανού προέδρου, την οποία πάντως ο Τραμπ προσπέρασε.

–Το γενικότερο στοιχείο χαλαρότητας και φιλικότητας που επιχείρησε να προσδώσει στην παρουσία του ο Αλέξης Τσίπρας σε μια προσπάθεια να υπογραμμιστεί το θετικό κλίμα, μειώνοντας πέραν του δέοντος τις αποστάσεις που επιτάσσει η διπλωματία. Σε αυτό το πλαίσιο και σε μια λογική να υποδηλωθεί η ρήξη με τα μέχρι πρότινος αντιαμερικανικά αντανακλαστικά του «αριστερού» ΣΥΡΙΖΑ, ο πρωθυπουργός, ως μη όφειλε, κατέληξε να υπερθεματίζει σε φιλοαμερικανικά αισθήματα με τη δήλωση «οι Έλληνες λατρεύουν την Αμερική».