search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 17:13
MENU CLOSE

Γιατί οι ΗΠΑ «ερωτεύτηκαν» την Ελλάδα – 2,4 ή 1,1 δισ. το κόστος για τα F16;

22.10.2017 08:55
Γιατί οι ΗΠΑ «ερωτεύτηκαν» την Ελλάδα - 2,4 ή 1,1 δισ. το κόστος για τα F16; - Media

 

Το ότι ένας ηγέτης που αυτοτοποθετείται στην Αριστερά, και δη τη ριζοσπαστική, ανακαλύπτει τα “θέλγητρα” του προέδρου των ΗΠΑ, που συμβαίνει μάλιστα να είναι ο (άλλοτε “διαβολικός” κατά Τσίπρα) Ντόναλντ Τραμπ, θα μπορούσε να θεωρηθεί αξιοπερίεργο – ή απλώς δείγμα ενός κυνισμού χωρίς αναστολές. Όμως το ότι και η υπερδύναμη πέραν του Ατλαντικού συμμετέχει από την πλευρά της σε αυτό το “τανγκό” δείχνει το μέγεθος των γεωπολιτικών ανατροπών που σημειώνονται το τελευταίο διάστημα με επίκεντρο την περιοχή μας.

Πράγματι, η Ουάσινγκτον έχει λόγους να “ανακαλύπτει” την Αθήνα. Και μάλιστα επείγοντες, αν αναλογιστεί κανείς πόσο γρήγορα ρυθμίστηκαν εντέλει τα πράγματα, ενώ όλους τους θερινούς μήνες η ελληνική διπλωματία διεκδικούσε μια συνάντηση κορυφής και η αμερικανική απαντούσε ότι το βεβαρυμένο πρόγραμμα του Ντόναλντ Τραμπ δεν θα επέτρεπε κάτι περισσότερο από μια συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον αντιπρόεδρο, Μάικ Πενς.

Αλλά, βέβαια, τίποτε δεν “χαρίζεται”, όπως φρόντισε να καταστήσει σαφές ο ίδιος ο Τραμπ, προβάλλοντας με κάθε δυνατό τρόπο, κατά τις κοινές δηλώσεις με τον Αλέξη Τσίπρα, τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργήσει στην Αμερική η συμφωνία των 2,4 δισ. δολαρίων, όπως την υπολόγισε, για την αναβάθμιση του ελληνικού στόλου μαχητικών αεροσκαφών F-16. Παράλληλα, είχε τη χαιρέκακη ικανοποίηση να παρακολουθήσει τον φιλοξενούμενό του να προβαίνει (έπειτα από ερώτηση δημοσιογράφου του Fox News) σε μια σχοινοτενή και εμφανώς αμήχανη “απολογία” για τα όσα απαξιωτικά για τον νυν πρόεδρο των ΗΠΑ είχε αναφέρει Έλληνας πρωθυπουργός πριν από τις αμερικανικές εκλογές. Για τον Τραμπ, ο οποίος έσπευσε με δηκτικό χιούμορ να παρατηρήσει ότι δεν γνώριζε αυτές τις δηλώσεις του φιλοξενούμενού του όταν τον υποδεχόταν με μια θερμή εισαγωγική τοποθέτηση, η πολιτική ορθότητα α λα ευρωπαϊκά πρέπει να πατάσσεται…

Τα δύο “ανοίγματα”

Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις προσδιορίζονται, βέβαια, από ορισμένες αμετάβλητες σταθερές – είτε αυτές αφορούν τη συμμαχική σχέση εντός του ΝΑΤΟ, είτε την επιδίωξη της Ουάσινγκτον για διαφοροποίηση της ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης, είτε την προσδοκία της Αθήνας για μια περισσότερο αποφασιστική υπερατλαντική παρέμβαση στα θέματα της Ευρωζώνης, και δη της ελάφρυνσης χρέους.

Σε αυτά, όμως, ήρθαν προσφάτως να προστεθούν νέα δεδομένα: αυτά που δημιουργεί η ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας αλλά και αυτά που, σε δεύτερο πλάνο, προκύπτουν από τον όλο και λιγότερο προβλέψιμο χαρακτήρα των σχέσεων της υπερδύναμης με τους Ευρωπαίους εταίρους, και δη τη Γερμανία. Πρόκειται για δύο “ανοίγματα” στα οποία η ελληνική πλευρά αναγνωρίζει ευκαιρίες αναβάθμισης στα μάτια της Ουάσινγκτον, καθώς η υπερδύναμη επείγεται να καλύψει τα νώτα της στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου απέναντι σε όσους (βλ. Βερολίνο) αναπτύσσουν αυτοτελείς φιλοδοξίες ή όσους (βλ. Άγκυρα) κινούνται όλο και πιο ανταγωνιστικά προς τους Δυτικούς μέχρι τούδε συμμάχους τους.

Τα συμφραζόμενα

Αρκεί και μόνο να υπενθυμίσει κανείς ότι η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στο Σικάγο και στην Ουάσινγκτον συμπίπτει με μια συγκυρία ραγδαίων και δραματικών αλλαγών στον ευρύτερο περίγυρο: η κατάληψη της Ράκα στη βόρεια Συρία από τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ αραβοκουρδικές δυνάμεις σηματοδοτεί το ουσιαστικό τέλος του Ισλαμικού Κράτους ως εδαφικής οντότητας, ενώ την ίδια στιγμή η ανακατάληψη του Κιρκούκ από τον ιρακινό κυβερνητικό στρατό και τη σιιτική πολιτοφυλακή (με τη στήριξη του Ιράν και την πιθανή συνέργεια της κουρδικής φατρίας των Ταλαμπανί) τραυματίζει θανάσιμα τα σχέδια που είχε ο ηγέτης του Ιρακινού Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, μετά το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτεμβρίου με το ερώτημα της ανεξαρτητοποίησης.

Την ίδια στιγμή, οι Ευρωπαίοι αρνούνται να ακολουθήσουν τον Ντόναλντ Τραμπ στην οδό της αντιπαράθεσης με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν ετοιμάζεται να μεταβεί στην Τεχεράνη στις αρχές Νοεμβρίου και συνομιλεί και με κάθε άλλο παίκτη της περιοχής, από τον Ερντογάν μέχρι τον Νετανιάχου και τον βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας, με κύριο δέλεαρ τις πωλήσεις συστημάτων S-400. Η ουσιαστική αποτυχία του εγχειρήματος “αλλαγής καθεστώτος” στη Δαμασκό δημιουργεί νευρικότητα στους παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ενώ η Τουρκία, ειδικότερα, προσεγγίζει ολοένα και περισσότερο τη Μόσχα και (λόγω του “κουρδικού κινδύνου”) την Τεχεράνη, προαναγγέλλει στρατιωτικές επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία και στο βόρειο Ιράκ και εμπλέκεται στον ανήκουστο μεταξύ συμμάχων “πόλεμο της βίζας” με τις ΗΠΑ.

Εκ των υστέρων η αναφορά στα κρίσιμα

Όλα αυτά εξηγούν την ανανέωση του αμερικανικού ενδιαφέροντος για τα ελληνικά πράγματα. Δεν προδιαθέτουν, όμως, απαραιτήτως για ουσιαστικά κέρδη για την ελληνική πλευρά. Οι Αμερικανοί ιθύνοντες με τους οποίους συναντήθηκε η αντιπροσωπία του πρωθυπουργού υπήρξαν, βέβαια, επαινετικοί ως προς τις προσπάθειες που καταβάλλει για την ανάκαμψή της η Ελλάδα (τονίζοντας, παράλληλα, την ανάγκη επιμονής στην οδό των μεταρρυθμίσεων), ενώ εξήραν το γεγονός ότι η χώρα μας συγκαταλέγεται στις λίγες μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ που εκπληρώνουν τον στόχο για αμυντικές δαπάνες ύψους 2% του ΑΕΠ.

Όμως, λ.χ., ο Ντόναλντ Τραμπ απέφυγε οποιαδήποτε δημόσια αναφορά σε θέματα άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος, όπως το Αιγαίο ή το Κυπριακό, ενώ δεν αξιολόγησε τον ρόλο της χώρας στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η εμφανής αυτή παράλειψη διορθώθηκε εκ των υστέρων, με την ανακοίνωση του γραφείου του αντιπροέδρου Πενς για την υποστήριξη των δύο ηγετών “στην ευρωατλαντική ενσωμάτωση της Τουρκίας και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων”, στη “συνεχιζόμενη υποστήριξη των ΗΠΑ σε μια συνολική διευθέτηση για την επανένωση της Κύπρου ως διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας” και στην ικανοποίησή του “για την αυξανόμενη συνεργασία της Ελλάδας με το Ισραήλ, την Κύπρο και την Αίγυπτο”.

Από τα F-16, στη “δεύτερη Σούδα”

Η αναβάθμιση, πιθανότατα επέκταση, καθώς και μακροχρόνια παραχώρηση της βάσης της Σούδας ήταν γνωστό, πριν καν από την άφιξη του Αλέξη Τσίπρα στην Ουάσινγκτον, ότι βρισκόταν στο επίκεντρο του αμερικανικού ενδιαφέροντος, καθώς αποτελεί προϋπόθεση αποτελεσματικής προβολής της στρατιωτικής ισχύος των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Όμως η υπόθεση δεν σταματά εκεί.

Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το αμερικανικό δίκτυο CNBC, εξετάζεται το ενδεχόμενο δημιουργίας και δεύτερης στρατιωτικής βάσης στη νότια Κρήτη (ή, κατ’ άλλους, στην Κάρπαθο). Βεβαίως, μένει να φανεί πως θα ανταποκριθεί η ελληνική πλευρά.

Σημειώνεται ότι, αν και διαψεύσθηκε επισήμως το σενάριο της μεταφοράς του αμερικανικού οπλισμού από τη βάση του Ιντσιρλίκ στην Τουρκία, είναι ισχυρό. Πρόσφατο δημοσίευμα των “New York Times” χαρακτήριζε επιβεβλημένη μια τέτοια κίνηση (μετά την ολοκλήρωση των επιχειρήσεων ανακατάληψης της Ράκα στη Συρία), λόγω των φόβων που προκαλεί ο τουρκοαμερικανικός “πόλεμος της βίζας”. Ήδη πέρσι τουρκικές δυνάμεις είχαν αποκλείσει για ένα 24ωρο το Ιντσιρλίκ, εν μέσω υποψιών ότι η βάση έπαιξε ρόλο στο αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016.

Την ίδια στιγμή, η υπόθεση της αναβάθμισης των μαχητικών F-16 (ελάχιστο βήμα υπεράσπισης των ισορροπιών στο Αιγαίο, τη στιγμή που η Τουρκία διαπραγματεύεται με τις ΗΠΑ την αγορά έως και 100 υπερσύγχρονων stealth F-35) όχι μόνο δίνει λαβή για αμφισβητήσεις και εσωτερικές κόντρες με την αντιπολίτευση, αλλά ενδεχομένως και για αυριανές τριβές με τους “θεσμούς”.

2,4 ή 1,1 δισ. το κόστος;

Ήδη η Ν.Δ. ζητά την άμεση ενημέρωση της Βουλής για όλες τις πτυχές της συμφωνίας για τα F-16, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δημήτρης Τζανακόπουλος, δήλωσε πως η αποπληρωμή θα γίνει σταδιακά στα επόμενα 10 χρόνια και χαρακτήρισε “ολίγον υπερβολική” τη “φασαρία”.Σύμφωνα με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας, Πάνο Καμμένο, το εκτιμώμενο κόστος των 2,4 δισ. δολαρίων που επικαλείται η αμερικανική πλευρά δεν αφορά μόνο την αναβάθμιση των F-16, για την οποία, κατά τον ίδιο, η οροφή στον προϋπολογισμό είναι 1,1 δισ., αλλά συμπεριλαμβάνει προγράμματα βοήθειας και αντισταθμιστικά. Μέχρι στιγμής, πάντως, η αμερικανική πλευρά έχει κάνει γνωστό ότι κάθε συμφωνία για τα αντισταθμιστικά (που αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει) θα είναι αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Ελλάδα και την ανάδοχο εταιρεία.

Σημειώνεται ότι η ευρωπαϊκή πλευρά φαίνεται να μην έχει ενημερωθεί και να αναμένει λεπτομέρειες για τους όρους και το χρονοδιάγραμμα της συμφωνίας για τα F-16. Το Μνημόνιο, πάντως, θέτει όρια στα επίπεδα των δημοσιονομικών δαπανών, συμπεριλαμβανόμενων των αμυντικών, και συνεπώς οι δανειστές θα πρέπει το επόμενο διάστημα να δώσουν τη συμφωνία τους.

Γερμανική ενόχληση

Μολονότι πρόκειται για πάγια αμερικανική θέση, η επαναβεβαίωσή της από στόματος Ντόναλντ Τραμπ δεν προκάλεσε ενθουσιασμό στο Βερολίνο. “Και εμείς στηρίζουμε, από κοινού με τους Ευρωπαίους εταίρους μας, την Ελλάδα”, δήλωσε ο Γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφεν Ζάιμπερτ, κληθείς να σχολιάσει τη συνηγορία του Αμερικανού προέδρου στην ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Ο εκπρόσωπος της καγκελαρίας ισχυρίστηκε ότι δεν γνωρίζει ολόκληρη τη δήλωση του Αμερικανού προέδρου, ανέφερε ωστόσο ότι ο ίδιος έχει επανειλημμένα τονίσει τη θέση της γερμανικής κυβέρνησης, η οποία, όπως είπε, αποτελεί και θέση του Eurogroup και δεν υπάρχει κάτι νεότερο.

Σε κάθε περίπτωση, και μόνο η υπενθύμιση από την Ουάσινγκτον του γεγονότος ότι έχει άποψη και λόγο για τα θέματα της Ευρωζώνης, την ώρα που δεν συγκαταλέγεται στους πιστωτές της Ελλάδας, αποτελεί σημαντική “ψηφίδα” στο μωσαϊκό των υπόγειων γερμανοαμερικανικών τριβών.

Σε ερώτημα σχετικά με τη συμφωνία για την αναβάθμιση των ελληνικών μαχητικών αεροσκαφών F-16, ο Στέφεν Ζάιμπερτ περιορίστηκε να αναφέρει ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει, βεβαίως, τίποτα να σχολιάσει σε ό,τι αφορά το πώς η Αθήνα λαμβάνει τις αποφάσεις της στον τομέα της αμυντικής πολιτικής.

Αργά ή γρήγορα, πάντως, η Αθήνα προορίζεται να βρεθεί αντιμέτωπη με την αντίφαση που θα δημιουργούν οι ταυτόχρονες δεσμεύσεις της απέναντι σε μια αμερικανική και μια ευρωπαϊκή πλευρά που διαρκώς θα αποκλίνουν.

Ο “πόλεμος της βίζας” με την Τουρκία συνεχίζεται

Δεν είναι απλό ατύχημα και δεν προέκυψε απλώς σε υπηρεσιακό επίπεδο. Ο “πόλεμος της βίζας” που έχει ξεσπάσει μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ αποδόθηκε από τον Ταγίπ Ερντογάν στον αποχωρούντα (λόγω μετάθεσης στην Καμπούλ) Αμερικανό πρεσβευτή στην Άγκυρα, Τζον Μπας, προκειμένου με την εξεύρεση του κατάλληλου αποδιοπομπαίου τράγου να κλείσει το συντομότερο η δυσάρεστη παρένθεση στις σχέσεις των δύο χωρών.

Όμως η απόφαση για διακοπή της έκδοσης βίζας στις αμερικανικές αποστολές στην Τουρκία ελήφθη στο επίπεδο του αντιπροέδρου, Μάικ Πένς, του υπουργού Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον, και του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, ενώ η υποτιθέμενη “παρένθεση” κάθε άλλο παρά κλείνει, όπως έδειξε και η αποστολή αμερικανικής αντιπροσωπίας στην Τουρκία για την επίλυση του θέματος.

Οι όροι που έθεσε η αντιπροσωπία ήταν σαφείς: να δοθούν αποδείξεις για τους δύο Τούρκους υπαλλήλους του αμερικανικού προξενείου που έχουν συλληφθεί, να ενημερωθούν οι ΗΠΑ για τις σχετικές έρευνες και να διευκρινιστεί εάν οι ενοχοποιητικές επαφές των εργαζομένων είναι εναρμονισμένες με τη θέληση των ΗΠΑ.

“Δεν θα υποχωρήσουμε στις επιβολές”, ήταν η απάντηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος πρόσθεσε: “Εάν ένα άτομο διέπραξε έγκλημα, δεν είναι στο χέρι μας να το αλλάξουμε. Το δίκαιο κάνει αυτό που πρέπει. Η κρίση της βίζας για μας ήταν μια αχρείαστη κρίση. Δεν είναι μια στάση ώριμη στη διπλωματία”, ανέφερε.

Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραχίμ Καλίν, επέμενε ότι οι συνομιλίες με την αμερικανική αντιπροσωπία στο θέμα των θεωρήσεων κινούνται “σε θετική κατεύθυνση” και “σύντομα η κρίση θα έχει λυθεί”.

Στην πραγματικότητα, ακόμα και όταν το συγκεκριμένο επεισόδιο τερματιστεί, οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας δεν θα είναι όπως πριν. Οι τριβές κορυφώνονται μεν από τις προσπάθειες της Άγκυρας να ενοχοποιήσει με κάποιον τρόπο τον αμερικανικό παράγοντα για το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016, όμως προκύπτουν βαθύτερα από τη νευρικότητα της τουρκικής πλευράς μετά την αποτυχία των τυχοδιωκτισμών της στη Συρία, την ενδυνάμωση και σε αυτό το μέτωπο του κουρδικού στοιχείου (με τη στήριξη των ΗΠΑ) και την παρεπόμενη προσπάθεια μιας “στροφής” της πολιτικής της γείτονος προς τη Ρωσία και το Ιράν.

Πηγή: Capital

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 17:13