Μπορεί με βάση τις επίσημες κυβερνητικές διακηρύξεις για εκλογές το 2019 να βρισκόμαστε στο μέσον της θητείας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛΛ, ωστόσο η φθινοπωρινή στρατηγική του Μαξίμου έχει το βλέμμα στραμμένο στις εθνικές κάλπες.

Βασικός στόχος είναι να γυρίσει το «παιχνίδι» έτσι ώστε στη συνέχεια να αξιοποιήσει το διάστημα ώς την έξοδο από το πρόγραμμα το προσεχές καλοκαίρι και μετά ώς το τέλος της θητείας της το 2019 για να υποστηρίξει το κυβερνητικό αφήγημα ενώπιον της κοινωνίας. Στο Μαξίμου, άλλωστε, υπάρχει η προσδοκία ότι οι ενδείξεις ανάκαμψης που αποτυπώνονται προς το παρόν στους οικονομικούς δείκτες σταδιακά θα περάσουν και στην πραγματική οικονομία, έστω και περιορισμένα ή αλλιώς έστω όχι στον επιθυμητό βαθμό.

Στην παρούσα φάση η κυβέρνηση εστιάζει τις προσπάθειες και την προσοχή της σε τρεις βασικές προτεραιότητες:

– Τη δημοσκοπική και πολιτική της ανάκαμψη.

– Τη γρήγορη υλοποίηση των προαπαιτούμενων για την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.

– Την προετοιμασία των συζητήσεων για την πορεία προς την έξοδο και τους όρους με τους οποίους θα συντελεστεί αυτή («καθαρή έξοδος» ή «υβριδικό πρόγραμμα»;) καθώς από αυτό το στοιχείο θα εξαρτηθούν και οι όροι διαμόρφωσης της «επόμενης μέρας» και της πορείας προς τις εκλογές.

Η δημοσκοπική και πολιτική ανάκαμψη της κυβέρνησης ουσιαστικά περνά μέσα από δύο βασικές επιλογές:

– Το κλείσιμο της ψαλίδας με τη Ν.Δ. που υλοποιείται μέσω μιας τακτικής συνολικής πολιτικής αποσταθεροποίησης της αξιωματικής αντιπολίτευσης και κυρίως της ηγεσίας Μητσοτάκη.

– Το ευρύ άνοιγμα σε μεγάλα πολιτικά και κοινωνικοοικονομικά ακροατήρια – το οποίο ενίοτε συνδυάζεται με στοχευμένες «μικροπαροχές» ή δεσμεύσεις. Ακροατήρια που κινούνται από την Κεντροδεξιά έως την ανανεωτική Αριστερά, που παραδοσιακά εκφράζει ο ΣΥΡΙΖΑ, και από τους επενδυτές, τους επιχειρηματίες έως τα φτωχά και αδύναμα κοινωνικά στρώματα.

Μετά τη Siemens, η Μαρέβα

Σε ό,τι αφορά την ακολουθούμενη τακτική απέναντι στη Ν.Δ., το Μαξίμου – κάνοντας και την ανάγνωση περί στρατηγικού αδιεξόδου –  έχει επιλέξει την κατά μέτωπο επίθεση με στόχο να επιτείνει το εν λόγω αδιέξοδο και τα όποια σημάδια εσωτερικής διάλυσης και να απαξιώσει πολιτικά και ηθικά τη Ν.Δ. και την ηγεσία της, ταυτίζοντάς την πολιτικά αλλά και προσωπικά με τα σκάνδαλα, τη διαφθορά και την αδιαφάνεια.

Απαντώντας χθες στην εκπρόσωπο της Ν.Δ. Μαρία Σπυράκη (η οποία αποκάλεσε τον Τσίπρα «πρωθυπουργό της λάσπης και της χυδαιολογίας» αναφορικά με τα όσα είπε για τα Paradise Papers) ανέφερε ότι η Ν.Δ. πρέπει να κατανοήσει ότι «δεν είναι κατήγορος, αλλά απολογούμενη». Αυτό είναι το γενικότερο στίγμα που επιχειρεί να δώσει το Μαξίμου στην αξιωματική αντιπολίτευση με κάθε ευκαιρία: με την υπόθεση Αυγενάκη, την υπόθεση της Siemens και με την υπόθεση της οφσόρ της συζύγου του Κυριάκου Μητσοτάκη, Μαρέβα, με έδρα τα νησιά Κέιμαν.

Ως προς το τελευταίο, ο πρωθυπουργός έσπευσε την επομένη της είδησης περί της νέας διεθνούς δημοσιογραφικής έρευνας για τους φορολογικούς παραδείσους να σηκώσει το θέμα επιχειρώντας να υπογραμμίσει την ηθική απαξία μιας κατά τα άλλα νόμιμης τακτικής αποφυγής φορολόγησης στο πλαίσιο της παράλογης πραγματικότητας «του καπιταλισμού της εποχής μας».

«Η παγκόσμια ελίτ αποκρύπτει τεράστια χρηματικά ποσά σε φορολογικούς παραδείσους, αποφεύγοντας συστηματικά τον έλεγχο και τη φορολόγηση των οικονομικών της δραστηριοτήτων. Η Ελλάδα έχει πικρή πείρα, καθώς μια από τις βασικές αιτίες που μας οδήγησαν στην κρίση ήταν η αδιαφανής δράση μιας καλομαθημένης οικονομικής ελίτ, η διαπλοκή της με το πολιτικό σύστημα και η σταθερή της αντίσταση να επωμιστεί τα βάρη που της αναλογούσαν», σημείωσε.

Χθες, υπό το φως τον αποκαλύψεων ότι και η λίστα των Paradise Papers περιλαμβάνει την οφσόρ της Μαρέβα Γκραμπόφκσι – Μητσοτάκη, για την οποία δίνει εξηγήσεις με δήλωσή της στο «Έθνος», ο πρωθυπουργός επανήλθε (αν και όχι στην έκταση που αναμενόταν) κάνοντας λόγο για μια «πάμπλουτη εγχώρια ελίτ», η οποία συμμετέχει σ’ αυτό «το εγκληματικό παραδείσιο πάρτι». Και συνέχισε φωτογραφίζοντας τη σύζυγο του Κυριάκου Μητσοτάκη, με την αναφορά πως είναι θλιβερό και εξοργιστικό, «όταν μέσα στους καταλόγους της χρυσής ντροπής φιγουράρουν ονόματα και αποκαλύψεις, που ρίχνουν βαριά σκιά στο πολιτικό προσωπικό της χώρας». Ένα πολιτικό προσωπικό που εκπροσωπεί «εκείνη την αντίληψη εξουσίας, που ξεχαρβάλωσε την Ελλάδα και οδήγησε την κοινωνία σε φτώχεια και σε απόγνωση».

Να σημειωθεί ότι ο πρωθυπουργός ανανέωσε χθες και ρητά το πολιτικό πρόταγμα της καταπολέμησης της διαφθοράς και της διαπλοκής, καθώς, όπως είπε, «από τη μάχη κατά της διαφθοράς θα κριθούμε σε μεγάλο βαθμό».

Κοινωνική ατζέντα και ηθικό πλεονέκτημα

Μέσα σε όλα λοιπόν γίνεται μια προσπάθεια να αναδειχθεί το δίπολο όπου από τη μία βρίσκεται το λεγόμενο «ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς», η οποία, κατά την κυβερνητική ανάλυση, εκπροσωπεί τα συμφέροντα των πολλών, από την άλλη βρίσκεται η ηθική κατάπτωση μιας «καλομαθημένης» πολιτικής ελίτ που εκπροσωπεί τα ιδιοτελή της συμφέροντα.

Σε αυτό το πλαίσιο η κυβέρνηση ξετυλίγει μια επιχείρηση «γοητείας» σε διάφορα ακροατήρια με φόντο τη βελτίωση της καθημερινότητας αλλά και την προετοιμασία για το παραγωγικό μοντέλο της επόμενης μέρας, με το βλέμμα κατά κανόνα στο κέντρο και τα πιο συντηρητικά κοινά, που αποτελούν και τη μεγάλη πολιτική και εκλογική βάση, ενώ παράλληλα προσπαθεί να κρατά ψηλά τη σημαία του «ταξικού».

Έτσι ο πρωθυπουργός ανέδειξε χθες τα «κέρδη» που πέτυχε η κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση για την τρίτη αξιολόγηση, κέρδη που μεταφράζονται σε «παροχές» προς κατηγορίες συνταξιούχων, προς φτωχά νοικοκυριά, αλλά και σε παρεμβάσεις υπέρ των ελεύθερων επαγγελματιών.

Ειδικότερα, αναφερόμενος στην τρίτη αξιολόγηση είπε ότι αυτή θα κλείσει εγκαίρως:

– Χωρίς κανένα πρόσθετο μέτρο.

– Με τους εργαζομένους να επανέρχονται πρώτοι στη σειρά κατάταξης κατά την εξόφληση οφειλών από επιχειρήσεις. Δηλαδή πάνω από τις τράπεζες, το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία.

– Με τη διάσωση και την επέκταση του ταμείου των δημοσιογράφων.

– Με συμφωνία για τις συντάξεις χηρείας και την ύπαρξη κατώτατου πλαφόν στο ύψος της εθνικής σύνταξης τόσο για τον ή τη σύζυγο όσο και για τα τέκνα.

– Με τη συμφωνία για τη ρύθμιση των οφειλών ύψους από 20.000 ώς 50.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες, στο πλαίσιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Με δυνατότητα 120 δόσεων και με «κούρεμα» των προσαυξήσεων της τάξης του 85%.

– Με το κοινωνικό μέρισμα, την καταβολή του οποίου θα έχουμε εντός του έτους (τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου η κυβέρνηση θα είναι σε θέση να παρουσιάσει τα αναλυτικά στοιχεία για τους δικαιούχους και το συνολικό ύψος του μερίσματος)

Ο πρωθυπουργός μάλιστα αιτιολόγησε αυτή τη σειρά δράσεων και παρεμβάσεων της κυβέρνησης, στην οποία κάποιοι βλέπουν και εκλογική σκοπιμότητα, λέγοντας ότι «δεν θα περιμένουμε το τέλος των μνημονίων για να καταφέρουμε να χτίσουμε το αύριο, να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα, να βάλουμε τις βάσεις για μια διαφορετική πορεία για τη χώρα». Αντιθέτως, υποστήριξε ότι «το αύριο είναι ήδη εδώ».

Με αυτό τον τρόπο άλλωστε καθησυχάζει και τις ανησυχίες της εσωκομματικής τάσης των «53», η οποία μετά τη δεύτερη αξιολόγηση ζητά πιο εμφατικά στροφή στην παραδοσιακή αριστερή ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ. Στο μεταξύ, εισακούγοντας και την εσωτερική δυσαρέσκεια, προερχόμενη από τη συγκεκριμένη ομάδα, για το γεγονός ότι η κυβέρνηση εμφανίζεται να επιχαίρει για την έξοδο από το πρόγραμμα όταν, όπως λέγεται, αυτή πατάει πάνω στην οικονομική αφαίμαξη των πολιτών, ο πρωθυπουργός φρόντισε να δηλώσει ότι απορρίπτει τη λογική ενός αριστερού success story, αναγνώρισε ότι η κοινωνία πιέζεται κι επομένως η κυβέρνηση δεν «εφησυχάζει». Ωστόσο, θέλησε να δώσει το στίγμα της προοπτικής για την «κοινωνία του μόχθου» που, όπως είπε, εκπροσωπεί η κυβέρνηση, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον «τοπίο στην ομίχλη».

Τσακαλώτος για πλειστηριασμούς

Πάντως, σε αυτή τη φάση τα ζητήματα γύρω από την αξιολόγηση και την τελική ευθεία προς την έξοδο φαίνεται να έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα από άποψη προβολής, ωστόσο παραμένουν στην κορυφή της ατζέντας και του προβληματισμού της κυβέρνησης.

Ο πρωθυπουργός και κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης επικαλούνται διαρκώς το θετικό κλίμα το οποίο απορρέει και από την πρόθεση όλων των παικτών να τελειώνουν με το ελληνικό ζήτημα, προκειμένου να μην εκπέμπεται εικόνα αδυναμίας για οριστική επίλυση μιας κρίσης στην Ευρωζώνη ύστερα από τόσα χρόνια. Εδώ και μήνες ο πρωθυπουργός αποτυπώνει αυτή τη σταδιακή μεταστροφή που παρατηρείται στις τάξεις των δανειστών στην αναφορά πως η έξοδος της χώρας από το πρόγραμμα θα αποτελεί ένα ευρωπαϊκό «success story». Πλέον τα μηνύματα (αμερικανικής και ευρωπαϊκής) στήριξης πληθαίνουν και παρατηρούνται τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο.

Πάντως ο Αλέξης Τσίπρας χθες θέλησε να διαλύσει υπόνοιες περί ισχυρών ανταλλαγμάτων από ελληνικής πλευράς, τονίζοντας πως «το καλό κλίμα μέσα στο οποίο διεξάγονται οι διαπραγματεύσεις για την τρίτη αξιολόγηση δεν έρχεται ως συνέπεια ασύντακτων υποχωρήσεων από τη δική μας πλευρά», όπως γινόταν στο παρελθόν με τις προηγούμενες κυβερνήσεις, αλλά είναι συνέπεια «μιας ρεαλιστικότερης και πιο εποικοδομητικής προσέγγισης από την άλλη πλευρά του τραπεζιού».

Βέβαια στο μέτωπο της αξιολόγησης δεν εξελίσσονται όλα κατ’ ευχήν. Το μπλοκάρισμα στους πλειστηριασμούς, μετά και την αποχή που κήρυξαν οι συμβολαιογράφοι, διαμαρτυρόμενοι για στοχοποίησή τους από τα κινήματα που αντιδρούν, ανησυχεί την κυβέρνηση. Αυτή την ανησυχία μετέφερε εν είδει προειδοποίησης χθες στην Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ ο υπουργός Οικονομίας Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος φέρεται να είπε ότι αν δεν ξεκινήσουν οι πλειστηριασμοί, θα υπάρξει πρόβλημα με τα stress test των τραπεζών (σ.σ.: τον προσεχή Φεβρουάριο) και κίνδυνος να υπάρξει ανάγκη νέας κεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Προφανώς κάτι τέτοιο για την κυβέρνηση δε θα ’ταν ό,τι καλύτερο σε μια φάση που θα προσπαθεί να πραγματοποιήσει μερικές ακόμη δοκιμαστικές εξόδους στις αγορές για να διαμορφώσει ένα «μαξιλάρι» ρευστότητας στην πορεία προς την τελική έξοδο.

Η τελευταία, επίσης, συνεχίζει να συγκαταλέγεται στις βασικές έγνοιες της κυβέρνησης. Οι σχετικές συζητήσεις ατύπως έχουν ξεκινήσει με την ελληνική πλευρά να απορρίπτει τη λογική μιας «πιστωτικής γραμμή στήριξης» που μπορεί να θεωρηθεί νέο πρόγραμμα ή επέκταση του παλιού. Από την άλλη, δίπλα στην επιθυμητή για την κυβέρνηση «καθαρή έξοδο» οι δανειστές εξετάζουν το σενάριο της «υβριδικής λύσης» που ακόμη όμως είναι υπό διαμόρφωση.