Το Μουσείο Μπενάκη, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – IΤΕ, παρουσιάζει για πρώτη φορά, τόσο στο ελληνικό όσο και στο διεθνές κοινό, την έκθεση «Θρησκευτική Τέχνη από τη Ρωσία στην Ελλάδα». Πρόκειται για μία έκθεση που περιλαμβάνει περισσότερα από εξήντα ρωσικά έργα θρησκευτικής τέχνης, εστιάζοντας στους διαύλους μεταφοράς τους από τη Ρωσία στην Ελλάδα, καθώς και στις διαδικασίες με τις οποίες ενσωματώθηκαν σε ένα νέο εθνο-θρησκευτικό και πολιτισμικό πλαίσιο. 

 

Μια πλειάδα ρωσικών εικόνων, όπως επίσης λειτουργικά σκεύη, άμφια, βιβλία και αντικείμενα, που παρέχουν σημαντικά στοιχεία τόσο για την ιστορία της θρησκευτικής τέχνης της Πρώιμης Νεότερης εποχής όσο και για την εξέλιξη των πολιτιστικών και πολιτικών σχέσεων της Ρωσίας με τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο από τα μέσα του 16ου έως και τις αρχές του 20ού αιώνα.

 

Έργα και αφιερώματα υψηλής ποιότητας και ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας, που σήμερα φιλοξενούν ναοί, μονές και μουσεία της Ελλάδας, παραμένοντας, ωστόσο, εν πολλοίς ανεξερεύνητα. 

Το βαρυσήμαντο αυτό υλικό είχε αποτελέσει, μάλιστα, αντικείμενο έρευνας από το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, τα πορίσματα της οποίας η έκθεση αξιοποίησε, συγκεντρώνοντας και παρουσιάζοντας για πρώτη φορά έργα που βρίσκονται διάσπαρτα, με σκοπό να διερευνήσει τόσο τις διαδρομές τους όσο και τις ποικίλες μορφές με τις οποίες αυτά έγιναν αποδεκτά και υιοθετήθηκαν από τον ελληνικό χώρο.

 

Πρόκειται για εικόνες σπάνιας ομορφιάς, μοναδικά κομψοτεχνήματα, με πλούσιο χρυσό και σκηνές που χαρακτηρίζονται από τη μικρογραφική τους ακρίβεια. Έργα υψίστης καλλιτεχνικής αξίας με πολλές υφολογικές ιδιαιτερότητες και περίπλοκες συνθέσεις. Βαρύτιμες εικόνες και πολυτελή εκκλησιαστικά αντικείμενα που συγκεντρώθηκαν και εκτίθενται ύστερα από πολυετή μελέτη και έρευνα.

 

 

Εκτός από το Μουσείο Μπενάκη, που κατέχει και τη μεγαλύτερη συλλογή των έργων αυτών, το Εκκλησιαστικό Βυζαντινό Mουσείο Μυτιλήνης, η Νέα Μονή Χίου, οι Μονές Αγίου Βησσαρίωνος Δουσίκου Τρικάλων και Υ.Θ. Πλατυτέρας στην πόλη της Κέρκυρας, καθώς και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη, το Μουσείο Αντιβουνιώτισσας στην Κέρκυρα και το Κοργιαλένειο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Κεφαλονιάς, εμπιστεύτηκαν τον δανεισμό των έργων αυτών και μαζί με το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας συμμετείχαν στην ερευνητική διαδικασία που προηγήθηκε της έκθεσης. 

 

 

Υψίστης σημασίας ήταν και η συμβολή του μακαριότατου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμου, ο οποίος μαζί με την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος ενστερνίστηκε τους ερευνητικούς σκοπούς και βοήθησε τόσο στην πρόσβαση στα έργα όσο και στη διοργάνωση της έκθεσης.

 

Καθοριστικής σημασίας υπήρξε, επίσης, η συμβολή και η υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου Α.Ε., καθώς και της εταιρείας Karavias Art Insurance, που συνετέλεσαν καθοριστικά για την πραγματοποίηση του εγχειρήματος. Η έκθεση συνοδεύεται από έγχρωμη έκδοση 168 σελίδων που, εκτός από τα έργα της, περιλαμβάνει και κάποια σπάνια αντικείμενα από μοναστηριακές συλλογές και ναούς, τα οποία δεν κατέστη δυνατόν να μετακινηθούν. Ωστόσο, υπήρξε η δυνατότητα φωτογράφησής τους με σκοπό τη βαθύτερη μελέτη τους.

 

 

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 11 Φεβρουαρίου 2018 και παράλληλα θα πραγματοποιηθούν ξεναγήσεις και άλλες συναφείς εκδηλώσεις. 

Συντελεστές

 

Επιμέλεια: Αναστασία Δρανδάκη, επιμελήτρια της Βυζαντινής Συλλογής Neptune Lines, Μουσείο Μπενάκη, Γιουλιάνα Μπόιτσεβα, συνεργαζόμενη ερευνήτρια, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών – ΙΤΕ. Βοηθός συντονισμού: Μάρα Βερύκοκου, Μουσείο Μπενάκη. Σχεδιασμός: Παύλος Θανόπουλος, Μουσείο Μπενάκη. Γραφιστικές εφαρμογές: Ντόρα Πικιώνη, Μουσείο Μπενάκη.