Και το όνομα αυτής, Alpha Zero. Όχι, δεν είναι κάποιος στρατιωτικός κώδικας, αλλά το όνομα μιας τεχνητής νοημοσύνης της Google, η οποία πριν από μερικές ημέρες πέτυχε το ακατόρθωτο: κατάφερε από μόνη της να μάθει σκάκι και να φθάσει σε επίπεδο Grand Master μέσα σε ελάχιστο χρόνο, χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση.

Αν πιστέψουμε τα ρεπορτάζ που κυκλοφόρησαν σε διεθνή ΜΜΕ, η τεχνητή νοημοσύνη Alpha Zero, γνωρίζοντας μόνο τους βασικούς κανόνες του σκακιού, μέσα σε τέσσερις ώρες (!) κατόρθωσε να φθάσει τις γνώσεις της στο δύσκολο αυτό παιχνίδι σε «υπεράνθρωπο» επίπεδο, κερδίζοντας κατά κράτος ένα ειδικό πρόγραμμα για σκάκι, το οποίο μπορεί να εξετάζει 70 εκατομμύρια κινήσεις το δευτερόλεπτο.

 

Η σημασία των αποτελεσμάτων της Alpha Zero είναι τεράστια, καθώς πρώτη φορά μια μηχανή εμφανίζει την ικανότητα να μαθαίνει από μόνη της μια δύσκολη διαδικασία και να αποκτά εμπειρία αρχίζοντας κυριολεκτικά από το μηδέν. 

Η Alpha Zero ξεκίνησε την πορεία της προς την απόλυτη γνώση του σκακιού γνωρίζοντας (δηλαδή έχοντας αποθηκευμένους σε κάποια βάση δεδομένων) μόνο τους βασικούς κανόνες του παιχνιδιού. Μέσα σε διάστημα τεσσάρων ωρών η τεχνητή νοημοσύνη της Google έπαιξε με τον εαυτό της αρκετές παρτίδες, ώστε να μάθει τα μυστικά του παιχνιδιού σε τέτοιο βαθμό, ώστε, όταν βρέθηκε αντίπαλος με το εξειδικευμένο σκακιστικό πρόγραμμα Stockfish 8, να το κερδίσει 28 φορές και να φέρει 72 ισοπαλίες σε τουρνουά 100 παιχνιδιών.

 

Το ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι η Alpha Zero, εκτός από σκάκι, έγινε μετρ και σε άλλα δύο, εξίσου δύσκολα, παιχνίδια στρατηγικής, το Shogi (μια ιαπωνική διασκευή του σκακιού, γνωστή και ως «το παιχνίδι των στρατηγών») και το Go, ένα αρχαίο κινέζικο επιτραπέζιο παιχνίδι. Κι όλα αυτά μέσα σε ελάχιστο χρόνο και γνωρίζοντας μόνο τους βασικούς κανόνες του κάθε παιχνιδιού (αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι οι τεχνητές νοημοσύνες βασίζονται σε ευρύτατες βάσεις δεδομένων, προκειμένου να λειτουργούν όσο το δυνατόν πιο σωστά). 

 

Όπως ανέφεραν και οι δημιουργοί του Deep Mind, της εταιρείας της Google που ασχολείται με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, η Alpha Zero παρουσίασε μια πιο «ανθρώπινη» (πιο, ας πούμε, εμπειρική) προσέγγιση στα παιχνίδια στρατηγικής και δεν στηρίχθηκε σε προϋπάρχουσες πληροφορίες.

Την ίδια ώρα η Google Brain, ένα άλλο παρακλάδι της εταιρείας που επίσης ασχολείται με την τεχνητή νοημοσύνη, πριν από μερικές εβδομάδες ανακοίνωσε ότι μια «μητρική» μηχανή σχεδίασε και δημιούργησε ένα… «παιδί», δηλαδή μια άλλη μηχανή τεχνητής νοημοσύνης, η οποία ήταν ισχυρότερη από οτιδήποτε θα μπορούσαν να σχεδιάσουν άνθρωποι. 

 

Η θυγατρική τεχνητή νοημοσύνη, με την ονομασία NASNet, ειδικεύεται στο να ξεχωρίζει σύνθετα αντικείμενα σε ένα βίντεο και, σύμφωνα με τους επιστήμονες που παρακολούθησαν την εξέλιξή της, τα αποτελέσματα ήταν άκρως εντυπωσιακά, καθώς το «παιδί» ήταν πιο γρήγορο και πιο ακριβές από τη «μητρική» μηχανή και ο συνδυασμός τους ήταν πολύ πιο ισχυρός από οτιδήποτε έχει κατασκευαστεί έως σήμερα από ανθρώπους.

 

Οι επιπτώσεις από αυτές τις εξελίξεις, λένε οι ειδικοί, είναι τεράστιες: φαίνεται ότι το σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ότι οι «έξυπνες» μηχανές θα μπορούν κάποια στιγμή να αναπαραχθούν, γίνεται πραγματικότητα, έστω και σταδιακά. 

Οι ίδιες οι τεχνητές νοημοσύνες θα μπορούν να σχεδιάζουν, να εκπαιδεύουν και δοκιμάζουν άλλες αντίστοιχες μηχανές που θα ειδικεύονται σε μια συγκεκριμένη αποστολή. Αν μάλιστα συνδυαστούν οι δύο προσεγγίσεις – αυτή της Alpha Zero με αυτή του NASnet –, τότε δεν αποκλείεται στο ορατό μέλλον ολόκληρες πόλεις να ελέγχονται και να λειτουργούν μέσα από μια τεχνητή νοημοσύνη, η οποία θα μπορεί να μαθαίνει και να παράγει, ας πούμε, «παιδιά» τα οποία θα ασχολούνται με λεπτομέρειες της λειτουργίας της πόλης.

 

Και αν όλα αυτά ακούγονται κάπως αφηρημένα ή πολύ τεχνολογικά, η πραγματικότητα είναι ότι πλέον η αγορά επενδύει πάρα πολλά στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.

Σύμφωνα με στοιχεία του «Economist», μόνο το 2017 έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από εκατό εξαγορές και συγχωνεύσεις εταιρειών που ασχολούνται με την τεχνητή νοημοσύνη, με το κόστος αυτών των κινήσεων να ξεπερνά τα 20 δισ. δολάρια, ενώ επικρατεί πραγματική φρενίτιδα στην αγορά εργασίας, καθώς δεν υπάρχει εταιρεία τεχνολογίας που να μην «κυνηγά με το τουφέκι» ειδικευμένο προσωπικό για να το ενσωματώσει στο τμήμα τεχνητής νοημοσύνης της, με την Google (ή Alphabet, όπως πλέον ονομάζεται η μητρική εταιρεία) να έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών της σε Δύση και Ανατολή, καθώς οι μεγάλες τεχνολογικές επιχειρήσεις της Κίνας και της Νότιας Κορέας έχουν μπει κι αυτές δυνατά στο παιχνίδι.

 

Από την άλλη πλευρά, πάντως, η ιδέα της σταδιακής κυριαρχίας της μηχανής πάνω στον άνθρωπο παραμένει ισχυρή: δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ο κορυφαίος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ είχε προβλέψει ότι «η ανάπτυξη πλήρους τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να σημάνει το τέλος του ανθρώπινου είδους. Μόλις οι άνθρωποι αναπτύξουν τεχνητή νοημοσύνη, εκείνη θα απελευθερωθεί και θα επανασχεδιάσει τον εαυτό της με όλο και πιο ταχύ ρυθμό. Οι άνθρωποι, που περιορίζονται από την αργή βιολογική εξέλιξη, δεν θα μπορέσουν να ανταγωνιστούν και θα ξεπεραστούν».

Φαίνεται δε ότι και οι εταιρείες που επενδύουν δισεκατομμύρια στην ανάπτυξη συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης έχουν κι αυτές αντίστοιχες επιφυλάξεις.

 

Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρήσεις όπως η Google, η Amazon, το Facebook, η Apple και κάμποσες άλλες έχουν δημιουργήσει έναν οργανισμό, τον Συνεταιρισμό Τεχνητής Νοημοσύνης για το Καλό των Ανθρώπων και της Κοινωνίας (Partnership on Artificial Intelligence to Benefit People and Society), με στόχους την ενημέρωση του κοινού για το τι είναι και τι κάνει η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και για τις εξελίξεις στον τομέα και τις συνέπειές τους. 

Ο Συνεταιρισμός, παράλληλα, δεσμεύεται για «ηθική, δίκαιο και περιεκτικότητα», καθώς και για συνεργασία για την ανάπτυξη μοντέλων καλής εφαρμογής.