Το Φόρουμ του 2018 θα λάβει χώρα σε ένα παγκόσμιο πλαίσιο με ζητήματα όχι μόνο γεωπολιτικής, αλλά και με τις σοβαρές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές αναταράξεις. Η οικονομική ευημερία και η κοινωνική συνοχή, άλλωστε, έχουν πάψει πια να θεωρούνται «ένα και το αυτό».

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ οι οικονομικές πολιτικές που ακολουθούνται είναι ουσιαστικά σχεδιασμένες με σκοπό τη διατήρηση των μοναδικών πλεονεκτημάτων (κερδών) της παγκοσμιοποίησης και ταυτόχρονα τον περιορισμό των κοινών υποχρεώσεων. Όμως τέτοιες συνταγές παραμένουν κατακερματισμένες και μεροληπτικές μπροστά στις νέες, εντελώς διαφορετικές προκλήσεις της εποχής που έρχεται.

 

Κοινωνικά οι πολίτες αναζητούν υπεύθυνες ηγεσίες για τα εθνικά και τα τοπικά ζητήματα, όμως, παρ’ ότι ζούμε στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, οι προοπτικές της κοινής ταυτότητας και του κοινού σκοπού παραμένουν απατηλές. 

 

Παράλληλα το «κοινωνικό συμβόλαιο» μεταξύ των πολιτών και των κυβερνήσεών τους συνεχίζει να διαβρώνεται. Για να αλλάξει η κατάσταση απαιτείται πιο υπεύθυνη διακυβέρνηση, η οποία, όμως, δεν μπορεί να απαλλάξει τις κυβερνήσεις από τις εθνικές και τις παγκόσμιες ευθύνες τους. 

Το 48ο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ έχει σκοπό να διαμορφώσει μια κοινή προσέγγιση για τους ανά τον κόσμο ηγέτες, ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση παγκοσμίως. Το ζητούμενο φέτος είναι «η δημιουργία ενός κοινού μέλλοντος σε έναν κατακερματισμένο κόσμο». Σε αυτό το βασικό ζήτημα θα επικεντρωθούν όλη η ατζέντα και τα επιμέρους προγράμματα του Νταβός 2018, με ζητούμενο τη βελτίωση της παγκόσμιας κατάστασης.

 

Οι «κοινότητες» του Φόρουμ, με τη συμμετοχή κατόπιν προσκλήσεως, είναι: 

Πρόεδροι και διευθύνοντες σύμβουλοι από εταιρείες που συμμετέχουν ενεργά σε διάφορα επιχειρηματικά συμβούλια και πρωτοβουλίες ανά τον κόσμο σχετιζόμενα με το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ.

Πολιτικοί ηγέτες των G20 και άλλων χωρών καθώς και πρόεδροι διεθνών οργανισμών σε συναντήσεις υπό την αιγίδα του προγράμματος Άτυπη Συνάντηση των Παγκοσμίων Οικονομικών Ηγετών (Informal Gathering of World Economic Leaders).

Προσωπικότητες από τον ακαδημαϊκό κόσμο και τα ΜΜΕ.

Ηγετικές προσωπικότητες από τον χώρο της τεχνολογίας, εκπρόσωποι κοινοτήτων που αντιπροσωπεύουν τη νέα γενιά στην καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.

 

Το ζητούμενο στο Νταβός θα είναι οι παραπάνω κοινότητες να προωθήσουν πολλαπλές ατζέντες. Οι βασικές είναι:

1 Η παγκόσμια: Το ζητούμενο εδώ είναι η βελτίωση της παγκόσμιας διακυβέρνησης μέσω συνεργασιών ιδιωτικού – δημόσιου τομέα σε στενή συμπόρευση με διεθνείς οργανισμούς.

2 Η γεωπολιτική: Ζητούμενο η σύγκλιση ειδικών σε δημόσιο – ιδιωτικό τομέα, σε άμυνα, ασφάλεια και υπηρεσίες πληροφοριών, ώστε να προετοιμαστούν και να ανταποκριθούν σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό σκηνικό.

3 Η οικονομική: Επικεντρωμένη στην προσπάθεια να επιτευχθεί ουσιαστική και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη σε ένα γενικευμένο σκηνικό χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης, μειούμενης παραγωγικότητας και έλλειψης δεξιοτήτων.

4 Η  περιφερειακή και εθνική: Θα εξετάσει σε βάθος τις κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που εμφανίζονται σε όλες τις επιμέρους περιοχές του κόσμου μέσα από τον άτυπο διάλογο 250 πολιτικών ηγετών σε θέματα εμπορίου και επενδύσεων, σε διάφορα εθνικά και περιφερειακά πλαίσια.

5 Η βιομηχανική και επιχειρηματική: Με ζητούμενο τη διαμόρφωση των βιομηχανικών οικοσυστημάτων και των επιχειρηματικών μοντέλων στο πλαίσιο των επιστημονικών, τεχνολογικών και πολιτικών μετασχηματισμών. Επίσης τη συνεργασία των ηγετών της βιομηχανίας με τους πολιτικούς ηγέτες, ώστε να προετοιμαστούν για την Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.

6 Η μελλοντική: Επικεντρώνεται στην ανταλλαγή ιδεών, καινοτομιών και ανακαλύψεων που θα αναδιαμορφώσουν τα παγκόσμια συστήματα μέσα από τη συνεργασία των πρωτοπόρων των αλλαγών στους τομείς των ΜΜΕ, της τέχνης, της ιατρικής, της επιστήμης, της τεχνολογίας αλλά και την επόμενη γενιά των ηγετών.

 

Σύμφωνα με το ίδιο το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, το αληθινό «πνεύμα του Νταβός» είναι οι παραπάνω ατζέντες να προαχθούν μέσω τολμηρών ιδεών αλλά και ευκαιριών στο έτος που μόλις ξεκίνησε.

 

Οι ατζέντες θα εξετάσουν και συμπεράσματα από τα λεγόμενα Global Future Councils, που περιλαμβάνουν πάνω από 1.000 από τους σημαντικότερους διανοητές. Με σκοπό τις «αλλαγές προς το καλύτερο», το Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ 2018 θα ασχοληθεί και με 14 επιμέρους πρωτοβουλίες με στόχο τη διαμόρφωση του μέλλοντος στους τομείς:

Της κατανάλωσης.

Της ψηφιακής οικονομίας και της κοινωνίας.

Της οικονομικής προόδου.

Της εκπαίδευσης, της εργασίας, των φύλων.

Της ενέργειας.

Του περιβάλλοντος και της διασφάλισης των φυσικών πόρων.

Των χρηματοπιστωτικών και νομισματικών συστημάτων.

Της διατροφικής ασφάλειας και της γεωργίας.

Της υγείας και της υγειονομικής περίθαλψης.

Της πληροφόρησης και της ψυχαγωγίας.

Του διεθνούς εμπορίου και των επενδύσεων.

Των υποδομών και μακροπρόθεσμων επενδύσεων.

Της κινητικότητας στην εργασία.

Της παραγωγής.

 

Κάθε χρόνο το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός έχει έναν μεγάλο «πρωταγωνιστή». Πέρσι, με νωπές την ανάληψη της αμερικανικής προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ και τις αλλοπρόσαλλες απόψεις του περί εμπορίου και διεθνούς πολιτικής, που προκάλεσαν ανατριχίλες σε όλη την υφήλιο, την παράσταση έκλεψε ο πρόεδρος της Κίνας. 

 

Ο Σι Τζινπίνγκ εμφανίστηκε στο Νταβός ως ο πρωταθλητής και προστάτης της παγκοσμιοποίησης στέλνοντας το μήνυμα ότι, παρά τον Τραμπ, η παγκοσμιοποίηση είναι «μη αναστρέψιμη» και μάλιστα διαφυλάσσεται από μια… κομμουνιστική κυβέρνηση στο Πεκίνο.

 

Φέτος αναμένονται διάφορες υποψήφιες παρουσίες που μπορεί να αναδειχθούν σε πρωταγωνιστικές:

1 Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ θα παραστεί στο Νταβός πρώτη φορά έπειτα από δυο δεκαετίες σηματοδοτώντας μια Ευρώπη που επιχειρεί να ανακτήσει τον ρόλο του πρωταθλητή, αφού ξεπερνάει πια τις εσωτερικές της κρίσεις. 

Πέρυσι ο εκπρόσωπός του Μαργαρίτης Σχοινάς είχε πει ότι ο Γιούνκερ δεν ήταν «μεγάλος φαν» του Φόρουμ στο Νταβός. Όμως η συμμετοχή του φέτος θα δώσει το σήμα της ευρωπαϊκής επιστροφής στην πρώτη γραμμή. Ο πρόεδρος της Κομισιόν θα απευθυνθεί σε επιχειρηματίες και πολιτικούς στις 25 Ιανουαρίου. Η τελευταία φορά που είχε παραστεί στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ήταν το 1997, ως πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών του Λουξεμβούργου.

2 Η διπλωματική επάνοδος της Ευρώπης θα τονιστεί και από την παρουσία του Εμανουέλ Μακρόν την αμέσως προηγούμενη μέρα. Ο Μακρόν, πρόσωπο – κλειδί για τη φετινή «επιστροφή» της Ευρώπης, συμβολίζει αυτή τη νέα εποχή ευκαιριών για την Ε.Ε. Δεν είναι τυχαίο το ότι, όταν η γαλλική οικονομία άρχισε να μένει πίσω και η πολιτική της ηγεσία να φθίνει σε ποιότητα, η Ένωση έχασε το focus της. Η νίκη του Μακρόν στις εκλογές του προηγούμενου Μαΐου θεωρήθηκε ως σημείο καμπής στο νέο μομέντουμ της Ευρώπης τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά.

3 Η Άνγκελα Μέρκελ αναμενόταν αρχικά να μην παραστεί στο Φόρουμ. Όμως Γερμανοί αξιωματούχοι υπονόησαν ότι, τελικώς, ίσως να εμφανιστεί στο Νταβός. Αν το κάνει, αναμένεται να ενώσει τις δυνάμεις της με τον Μακρόν σε μια «επική» αντιπαράθεση με τον Τραμπ πάνω στις δυο διαμετρικά αντίθετες κοσμοθεωρίες (Ε.Ε. – Τραμπ).

 

Τον περασμένο Ιούλιο, στη σύνοδο των G20 στην Γερμανία, οι χώρες της Ευρώπης πάσχιζαν να διατηρήσουν το υπάρχον σύστημα στο εμπόριο και στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, με φόντο από τη μια τις απειλές του Τραμπ να υπονομεύσει την διεθνή συνεργασία και από την άλλη τις προσπάθειες του Κινέζου προέδρου να διεκδικήσει τον θρόνο της παγκοσμιοποίησης. Οι οικονομικές προβλέψεις για την Ευρώπη, όμως, έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω και αναμένεται να σημειωθεί ανάπτυξη του ΑΕΠ της τάξης του 2,3% το 2017. Η επιχειρηματική και καταναλωτική εμπιστοσύνη κινείται σε επίπεδα – ρεκόρ από το 2000.

 

Έπειτα από μια πυρετώδη χρονιά «κομβικών» εκλογών σε κράτη της Ε.Ε., όπως η Γαλλία, η Ολλανδία και η Γερμανία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπόρεσαν να ανασάνουν με ανακούφιση αφού οι λαϊκιστικές και αντιευρωπαϊκές δυνάμεις περιορίστηκαν σε μεγάλο βαθμό και δείχνουν να βρίσκονται πια σε «ύφεση» μετά το «πικ» τους, χωρίς να προκαλέσουν, τελικά, τη διάλυση. 

 

4 Όμως η Ένωση συνεχίζει να έχει μπροστά της δύσκολες προκλήσεις από τα απόνερα που θα δημιουργήσει η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας το 2019, ενώ η Γερμανία, η ατμομηχανή του μπλοκ, παραμένει χωρίς κυβέρνηση, τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές. Με μεγάλο ενδιαφέρον συνεπώς αναμένεται και η παρουσία της Βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι. Θα απευθυνθεί στην παγκόσμια ελίτ στις 25 Ιανουαρίου, ίσως δίνοντας κάποιες βασικές γραμμές για τις, ανεξιχνίαστες έως τώρα, προθέσεις της Βρετανίας μετά το Brexit.

 

5 Επίσης τα βλέμματα θα στραφούν και στον Ναρέντρα Μόντι, τον πρώτο Ινδό πρωθυπουργό που θα παραστεί στο Νταβός εδώ και 20 χρόνια. Αναμένονται επίσης ο Καναδός πρωθυπουργός Τριντό και ο Ισραηλινός Νετανιάχου.

 

Όμως, αυτός που θα «βγάλει» τις περισσότερες ειδήσεις εκτιμάται ότι θα είναι ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος, που πέρασε την προηγούμενη χρονιά επιτιθέμενος στην παγκοσμιοποίηση, τώρα αποφάσισε να παραστεί στη μεγαλύτερη ετήσια «γιορτή» (κάτι σαν τα μεγάλα ετήσια… ροκ φέστιβαλ) της παγκοσμιοποίησης στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός.

Ο Τραμπ θα γίνει ο πρώτος εν ενεργεία πρόεδρος, μετά τον Μπιλ Κλίντον το 2000, που θα παραστεί στην ετήσια συνάντηση της παγκόσμιας ελίτ. Οι εν ενεργεία Αμερικανοί πρόεδροι τείνουν γενικά να αποφεύγουν το Νταβός, αφού η απροκάλυπτη συναναστροφή με δισεκατομμυριούχους συνήθως δεν «κάθεται καλά» πολιτικά στους ψηφοφόρους τους στις ΗΠΑ. Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι ο Τραμπ θα παραστεί με σκοπό να προωθήσει την ατζέντα του «Πρώτα η Αμερική». Συγκεκριμένα «τις αμερικανικές επιχειρήσεις, τις αμερικανικές βιομηχανίες και τους Αμερικανούς εργάτες».

Η ατζέντα Τραμπ θα κινείται σε ακριβώς αντίθετη τροχιά από το φετινό θέμα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ «Δημιουργώντας ένα κοινό μέλλον σε έναν κατακερματισμένο κόσμο». Αποτελεί ακόμη μυστήριο το ποια «επίγευση» θα αφήσει η παρουσία του Τραμπ στο κοινό του Νταβός, που στην πλειονότητά του απορρίπτει τις πολιτικές του Αμερικανού προέδρου. Όμως στην ουσία αυτά που θα ήθελαν να ακούσουν συνοψίζονται στα εξής:

 

Ότι δεν πρόκειται να απειλήσει για σύρραξη με τη Β. Κορέα, τον μεγαλύτερο αυτή την στιγμή κίνδυνο για γεωπολιτικό ατύχημα, σύμφωνα με το Eurasia Group. Αντιθέτως αυτό που η διεθνής κοινότητα περιμένει να ακούσει είναι ότι θα προσφέρει διόδους για διάλογο.
Ότι δεν πρόκειται να ξεκινήσει έναν εμπορικό πόλεμο. Η πρώτη χρονιά Τραμπ στην προεδρία δεν έκλεισε καλά για το παγκόσμιο ελεύθερο εμπόριο. Απέσυρε τις ΗΠΑ από την εμπορική συμφωνία του Ειρηνικού, μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με 12 χώρες, και άρχισε να επαναδιαπραγματεύεται τη NAFTA.
Αν και δεν τράβηξε στα άκρα την κόντρα του με την Κίνα, όπως επανειλημμένα απειλούσε, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η ένταση μπορεί να αυξηθεί μέσα στο 2018. Το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας στις εμπορικές σχέσεις της με τις ΗΠΑ σκαρφάλωσε σε νέα επίπεδα – ρεκόρ καθώς οι εξαγωγές της αυξήθηκαν κι άλλο. 
Η νέα εθνική στρατηγική ασφαλείας του Τραμπ, που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο, χαρακτηρίζει την Κίνα και τη Ρωσία «αντιπάλους των ΗΠΑ που επιχειρούν να διαβρώσουν την αμερικανική ασφάλεια και ευημερία».

 

Το κοινό του Νταβός ελπίζει σε ένα σημάδι από τον Τραμπ ότι στο θέμα του εμπορίου είναι ανοιχτός σε μεγαλύτερη συνεργασία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων εκτιμά ότι ρεαλιστικά δεν αναμένεται από τον Τραμπ να εγκαταλείψει την πολιτική του «Πρώτα η Αμερική». Όμως οι σύνεδροι του Νταβός ελπίζουν ότι τουλάχιστον θα τη «μαλακώσει» κάπως. Το λιγότερο που θα απαιτήσουν θα είναι διασφαλίσεις από τον Αμερικανό πρόεδρο πως πιστεύει στην έννοια του ελεύθερου εμπορίου.

 

Ως τέτοιες διασφαλίσεις θα ερμηνευτούν τυχόν «σήματα» από τον Τραμπ για το ότι: 
«Θέλουμε μεν ένα καλύτερο ντιλ, αλλά παραμένουμε πιστοί στη βασική έννοια του συστήματος του ελεύθερου εμπορίου, δεν προσπαθούμε να διαλύσουμε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO) και δεν πρόκειται να ακυρώσουμε μονομερώς καμιά συμφωνία».
Ότι θα επανεκτιμήσει την στάση του για τη Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή.
Στην ουσία, αυτό που πάνω απ’ όλα αναμένει η διεθνής κοινότητα από τον Τραμπ στο Νταβός είναι να ακούσει ότι η Αμερική παραμένει το ίδιο πιστή σύμμαχος όσο τα τελευταία 70 χρόνια στο διεθνές σύστημα που δημιουργήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.