Χαμηλών τόνων, με εκρηκτική σκέψη. Όταν δεν διδάσκει, γράφει ή παρακολουθεί παραστάσεις. Αποφεύγει τις εντάσεις, σου μεταδίδει αμέσως μια ηρεμία που το ελληνικό θέατρο τη χρειάζεται πολύ… 

 

Ο Δημήτρης Τσατσούλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες, Δίκαιο, Κοινωνιολογία και Φιλολογία στην Αθήνα και το Παρίσι (Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Paris II, Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales και Paris X). Είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στη Σημειωτική και του αφιερώνω σήμερα τη στήλη, μ’ αφορμή το νέο του βιβλίο «Δυτικό ηγεμονικό παράδειγμα και διαπολιτισμικό θέατρο», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαζήσης, με υπότιτλο «Για την πρόσληψη του αρχαιοελληνικού δράματος στην ελληνική και μη δυτική σκηνή».

 

Εκτιμώ βαθύτατα τον Δημήτρη και του ζήτησα να μας παρουσιάσει ο ίδιος το νέο του πόνημα. Να τι μου είπε…

 

«Το αρχαίο ελληνικό δράμα κατέχει σημαντική θέση στον συνεχιζόμενο διαπολιτισμικό διάλογο, όπως αυτός εξελίσσεται, διευρύνεται, αναμορφώνεται.

Το ερώτημα που θα ήθελα να θέσω εξαρχής είναι το εξής: κατά πόσο ένα θέατρο, δημιούργημα μιας κοινωνίας που άκμασε πριν από 2.500 χρόνια, μπορεί να αντιμετωπίζεται κατά τον διαπολιτισμικό διάλογο με μη δυτικούς πολιτισμούς (σκηνικές αναγνώσεις Ασιατών, Αφρικανών κ.ά.) στην ίδια βάση με ευρωπαϊκά έργα (Ίψεν, Μπρεχτ, Τσέχωφ) του 19ου και 20ού αιώνα; 

Ως αιτία του ανωτέρω, κατά πόσο η Δύση δικαιούται να αυτο-ορίζεται κληρονόμος και να οικειοποιείται πολιτισμικά αλλά και σκηνικά – και ως τέτοιο να το μεταβιβάζει σε μη δυτικούς πολιτισμούς αλλά και στη δυτική περιφέρεια – το προϊόν μιας ιστορικο-κοινωνικά δεδομένης αλλά ‘‘απούσης’’ πολιτιστικής οντότητας (της Αρχαίας Ελλάδας); Ήτοι ένα είδος θεάτρου χωρίς ιστορική συνέχεια, το οποίο η Δύση προικοδότησε με τις δικές της αυθαίρετες σκηνικές ερμηνείες τις οποίες επιβάλλει ακόμα ως σκηνοθετικό ‘‘κανόνα’’ πρόσληψης του Αρχαίου Δράματος ή, αλλιώς, ασκώντας έναν ερμηνευτικό-παραστασιακό ηγεμονισμό. 

 

Το βιβλίο εξετάζει, μέσα από συγκεκριμένα παραστασιακά παραδείγματα, την ηγεμονική επιβολή του δυτικού ‘‘παραδείγματος’’ στη σκηνική πρόσληψη του αρχαιοελληνικού δράματος σε Δύση όσο και σε μη Δυτικούς σκηνοθέτες, αρχής γενομένης από την επίπονη περιπέτεια της ελληνικής σκηνής να αντιδράσει, μέσω κάποιων σκηνοθετών της, στο επιβεβλημένο δυτικό ‘‘παράδειγμα’’ κινούμενη μεταξύ εθνικής ταυτότητας και διαπολιτισμικότητας. 

 

Μέσω της παραστασιακής ανάλυσης, επιχειρείται να αναδειχθεί ότι η μόνη απάντηση στο ηγεμονικό δυτικό ‘‘παράδειγμα’’ που καλλιεργεί εθνικισμούς μπορεί να δοθεί από τη διαπολιτισμική προσέγγιση του αρχαιοελληνικού δράματος – ως η μόνη που δύναται να του προσδώσει την υπερεθνική, υπερπολιτισμική, παγκόσμια δυναμική του.

 

Υπό αυτό το πρίσμα γίνεται αναφορά σε παραστάσεις που σκηνοθέτησαν, μεταξύ άλλων, οι Δήμος Αβδελιώδης, E. Alkazi, Ανατόλι Βασίλιεφ , Lee Breuer, Yaël Farber, Dimiter Gotscheff, Dave Hunsaker, Λίνος Καρζής, Γιώργος Κιμούλης, Νικαίτη Κοντούρη, Κάρολος Κουν, Luo Jinlin, Γιολάντα Μαρκοπούλου, Μιχαήλ Μαρμαρινός, Αλέξης Μινωτής, Sombhu Mitra, Miyagi Satoshi, Ariane Mnouchkine, Ninagawa Yukio, Εύα Πάλμερ-Σικελιανού, W.S. Rendra, Δημήτρης Ροντήρης, Ola Rotimi, Sato Shozo, Wole Soyinka, Άννα Συνοδινού, Suzuki Tadashi, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Σταύρος Τσακίρης, Κώστας Τσιάνος, Umewaka Rokuro Gensho, Σωτήρης Χατζάκης».