Στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα, όπου μεταξύ άλλων δυσλειτουργιών οι σχέσεις Εκκλησίας και κράτους παραμένουν σε μια αναχρονιστική εκκρεμότητα που καταλήγει σε εντάσεις, αντιπαλότητες και κυρίως στην αέναη ακύρωση του εκσυγχρονισμού της κοινωνίας, το βιβλίο αυτό θα αποδειχτεί ιδιαίτερα χρήσιμο, καθώς καταπιάνεται με μια καθοριστική για τον σχηματισμό των ευρωπαϊκών ιδεωδών περίοδο, αυτή που για μας τους Έλληνες είναι πιο γνωστή ως διάστημα χονδρικά μεταξύ της Τέταρτης Σταυροφορίας και της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους. Αιώνες τώρα, η ελληνική κοινωνία και το σύγχρονο ελληνικό κράτος δείχνουν ανίκανοι να αντιμετωπίσουν αυτό που – αιώνες τώρα… – έχει επιλυθεί στις ευρωπαϊκές χώρες και δεν είναι άλλο από τον αυτονόητο διαχωρισμό Εκκλησίας – κράτους. Η επίκληση κάθε ελληνικής ιδιαιτερότητας πλέον στην εποχή μας είναι απλά γραφική και η επιμονή στην πολιτική διευθέτηση μέσω συναλλαγών και εκβιασμών Εκκλησίας και κράτους κρατά τη χώρα μας σε ένα οχληρό παρελθόν, αποκλεισμένη από την κατανόηση του παρόντος. Μοιάζει σαν έναν αγώνα δρόμου που τρέχουμε μόνοι μας κι ερχόμαστε συνεχώς δεύτεροι! 

 

Η περίοδος του Ύστερου Μεσαίωνα που εξετάζεται σε αυτήν τη μελέτη υπήρξε καθοριστική για την εξέλιξη των σύγχρονων αξιών που διέπουν τον δυτικό πολιτισμό. Στο διάστημα αυτό καθορίζονται οι δικαιοδοσίες των κρατών ως αυτόνομων οντοτήτων και ξεκινά η διαδικασία του διαχωρισμού της κοσμικής από τη θρησκευτική εξουσία. Επίσης, εισάγονται έννοιες όπως η αντιπροσωπευτικότητα, η λαϊκή κυριαρχία, ενώ γεννιέται η αντίληψη περί ατομικών δικαιωμάτων και πολλά άλλα που διαμόρφωσαν το πολιτικό πλαίσιο του δυτικού κόσμου. Το βιβλίο συμπληρώνει τη σχετική σειρά του Πανεπιστημίου του Cambridge που ασχολείται με τη μελέτη της μεσαιωνικής ιστορίας και της πολιτικής διανόησης. 

 

Η δυτικού τύπου αστική δημοκρατία, που βασικές αρχές της είναι οι θεσμοί της αντιπροσώπευσης, του διαχωρισμού των εξουσιών, της εναλλαγής εξουσίας κατόπιν εκλογών, της λαϊκής κυριαρχίας, πέρασε το δίχως άλλο επιτυχώς τις ιστορικές ανακατατάξεις μέσα στις οποίες δοκιμάστηκε πολλές φορές σκληρά, όπως στη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης, της αποικιοκρατίας και των δυο Παγκοσμίων Πολέμων, όπου αντιπαρατάχθηκε σκληρά απέναντι στον φασισμό και τις «Λαϊκές Δημοκρατίες». Στο βιβλίο ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι οι απαρχές των σύγχρονων δυτικών δημοκρατιών και των αξιών που τις χαρακτηρίζουν δεν είναι δημιουργήματα της εποχής του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού ούτε των κατακτήσεων του 19ου αιώνα. 

 

Οι απαρχές τους ξεκινούν ιδεολογικά από το 1250, που μέσα από επώδυνες και μακροχρόνιες διαδικασίες σχηματίστηκαν οι κοσμικές εξουσίες, τα πρώτα απολυταρχικά κράτη, η εθνική μοναρχία, πράγμα που εκφράστηκε μέσα από σημαντικούς πολιτικούς στοχαστές της εποχής, όπως ο Θωμάς Ακινάτης, ο Μαρσίλιος, ο Όκαμ, ο Ουίκλιφ και ο Κουζό. Ήταν στοχαστές οι οποίοι προβληματίστηκαν έντονα από την εμπλοκή της εκκλησίας που απέκλινε από τις μεταφυσικές αναζητήσεις των πνευματικών της καθηκόντων και ασχολείτο σκανδαλωδώς με την ανθρώπινη καθημερινότητα, επιδεικνύοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον στα οικονομικά – κτηματομεσιτικά ζητήματα… Με δυο λόγια, εμπλεκόταν δραστικά με αυτό που σήμερα ονομάζουμε πολιτική. 

 

Συνοψίζοντας, το βιβλίο αυτό επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στο να καταδείξει την άμεση σύνδεση της πολιτικής εξέλιξης των σύγχρονων κοινωνιών του δυτικού κόσμου με τη μεσαιωνική Δύση, σε αντίθεση με τη μεσαιωνική Ανατολή, η οποία παρέμεινε δέσμια του δεσποτικού της περιβάλλοντος. Εδράζεται στο ότι υπάρχει μια ιστορική εξέλιξη στην πολιτική διαδικασία, η οποία δεν προκύπτει αίφνης μέσα από φωτισμένες περιόδους και αιώνες ως ανακάλυψη ή καινοτόμος ιδέα!