Πώς επηρεάζεται η γερμανική και γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία

Δίχτυ προστασίας για τους καταναλωτές απλώνει η Ευρωπαϊκή Ένωση στον απόηχο του σκανδάλου με την παραποίηση των στοιχείων στις εκπομπές ρύπων των αυτοκινήτων, το γνωστό Dieselgate, το οποίο έχει κινητοποιήσει εδώ και καιρό τις αρμόδιες αρχές στις Βρυξέλλες.  Η νέα συμφωνία που παρουσίασαν οι Βρυξέλλες δίνει στους καταναλωτές τη δυνατότητα να θωρακίσουν νομικά τα δικαιώματά τους απέναντι σε αθέμιτες πρακτικές εταιρειών. Τα επιχειρηματικά λόμπι αντέδρασαν ήδη, ενώ μένει να φανεί ποια θα είναι η στάση των κρατών – μελών, που θα κληθούν να δώσουν το πράσινο φως στην πρόταση της Κομισιόν.

Το βασικό πρόβλημα στην Ευρώπη, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, ήταν η αδυναμία ομαδικών αγωγών, με τις οποίες οι καταναλωτές θα μπορούσαν να ζητήσουν αποζημιώσεις από τη Volkswagen και άλλες εταιρείες. Μπορεί το νέο σχέδιο της Κομισιόν να μην δίνει τη δυνατότητα στα δικηγορικά γραφεία να καταθέτουν ομαδικές αγωγές, αλλά προσφέρει στις οργανώσεις καταναλωτών τη δυνατότητα για συλλογική νομική δράση και θεσπίζει ισχυρότερες εξουσίες επιβολής κυρώσεων για τις αρχές προστασίας του καταναλωτή κάθε κράτους – μέλους.

Για παράδειγμα, σε μια περίπτωση παρόμοια με το σκάνδαλο Dieselgate, τα θύματα αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, όπως η παραπλανητική διαφήμιση από κατασκευαστές αυτοκινήτων οι οποίοι δεν συμμορφώνονται με το κοινοτικό ρυθμιστικό πλαίσιο για την έγκριση τύπου οχημάτων ή με την περιβαλλοντική νομοθεσία, θα είναι σε θέση να λάβουν επανόρθωση συλλογικά μέσω αντιπροσωπευτικής αγωγής. Τέτοιου είδους συλλογική επανόρθωση δεν προβλεπόταν προηγουμένως δυνάμει του δικαίου της Ένωσης.

Επί του παρόντος το επίπεδο των κυρώσεων διαφέρει σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με το κράτος – μέλος και συχνά είναι υπερβολικά χαμηλό για να έχει αποτρεπτικό χαρακτήρα, ιδίως για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε διασυνοριακό επίπεδο και σε μεγάλη κλίμακα, όπως για παράδειγμα οι αυτοκινητοβιομηχανίες.

Σύμφωνα λοιπόν με την πρόταση, οι εθνικές αρχές καταναλωτών θα έχουν την εξουσία να επιβάλλουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις με συντονισμένο τρόπο.

Το σημείο όμως της νέας συμφωνίας που θορυβεί τις δύο πρωταγωνίστριες χώρες στον τομέα του αυτοκινήτου, τη Γερμανία και τη Γαλλία, είναι η πρόβλεψη για επιπλέον μέγιστο πρόστιμο, που θα αντιστοιχεί στο 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρείας, αλλά και τη δυνατότητα των κρατών – μελών να ορίζουν ακόμη υψηλότερα πρόστιμα σε εθνικό επίπεδο.

Καθώς Γερμανία και Γαλλία εμπλέκονται στο σκάνδαλο ρύπων, στην περίπτωση ενσωμάτωσης της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο καλούνται να πληρώσουν υπέρογκες αποζημιώσεις στους αγοραστές των προϊόντων τους.

Στη Γαλλία, λόγω Dieselgate, η κυβέρνηση, η οποία κατέχει το 20% της Renault – Nissan, συγκρότησε επιτροπή για να εξετάσει τις εκπομπές ρύπων από οχήματα που πωλούνται στη χώρα. Βάσει των πορισμάτων της, πολλά μοντέλα της Renault – Nissan εξέπεμπαν περισσότερα οξείδια του αζώτου σε συνθήκες δρόμου, έως και σε δεκαπλάσια ποσότητα από το όριο. Με τη νέα συμφωνία και τη δυνατότητα καταβολής αποζημίωσης στους καταναλωτές, ο αντίκτυπος στα οικονομικά στοιχεία του – πλέον συγχωνευμένου – κολοσσού θα είναι άμεσος.

Οι γαλλικές υπηρεσίες καλούνται να εξετάσουν εάν στην περίπτωση της Renault υπήρξε παραπλάνηση των καταναλωτών για τις βασικές ιδιότητες του αγορασμένου προϊόντος. Γι’ αυτό μπορεί να επιβληθεί ποινή μέχρι και έως 10% του μέσου όρου του τζίρου των τελευταίων τριών ετών. Και μόνο οι κατηγορίες όμως μπορούν να βλάψουν σημαντικά το προφίλ της εταιρείας.

Πάντως, ένα από τα θετικά του Dieselgate είναι πως από το 2018 οι αυτοκινητοβιομηχανίες στην Ε.Ε. είναι υποχρεωμένες να διενεργούν ελέγχους σε κανονικές συνθήκες αυτοκίνησης και να δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα.

Αντιδράσεις από λόμπι

Ωστόσο επιχειρηματικά λόμπι έχουν επικρίνει τη νέα δέσμη μέτρων προστασίας καταναλωτών, που χρειάζεται ακόμη την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αλλά και των εθνικών Κοινοβουλίων. Προειδοποιούν για πληθώρα αγωγών, υποστηρίζοντας πως οι πολίτες της Ε.Ε. απολαύουν ήδη ορισμένους από τους ισχυρότερους κανόνες προστασίας καταναλωτή στον κόσμο.

Η επίτροπος για θέματα Δικαιοσύνης Βέρα Γιούροβα, ερωτηθείσα σχετικά με την κριτική που άσκησε στις προτάσεις της Κομισιόν η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων Business Europe – η οποία σε γραπτή ανακοίνωσή της αναφέρει ότι «η πρόταση της Κομισιόν είναι λύση σε αναζήτηση προβλήματος» –, χαρακτήρισε τη στάση αυτή «αναμενόμενη», σημειώνοντας ότι ενδεχομένως να υπάρξουν «αντιδράσεις και από τα ίδια τα κράτη – μέλη».

Η επίτροπος επισήμανε δε πως η επιχειρηματική κοινότητα είχε ήδη εμπλακεί εκτενώς στην προετοιμασία της δέσμης μέτρων της Κομισιόν έπειτα από ανάλυση οικονομικών στοιχείων των εταιρειών – μελών της Συνομοσπονδίας.