Θέλει να αποκαταστήσει την αίγλη της σοσιαλδημοκρατίας και να κερδίσει το Κέντρο.

Πρόταση μομφής ήταν και πέρασε, πρόταση μομφής ήταν και πάει. Ο 46χρονος Πέδρο Σάντσεθ κέρδισε την ψηφοφορία και «στέφθηκε» απευθείας πρωθυπουργός. Έτσι γίνεται ο πρώτος Ισπανός πολιτικός που απομακρύνει πρωθυπουργό μέσω ψήφου εμπιστοσύνης, κάτι το οποίο προβλέπεται στο ισπανικό σύνταγμα στα άρθρα 99 και 114. Και μάλιστα τον Ραχόι, ο οποίος είχε επιβιώσει από πολλές πολιτικές κρίσεις.

Ο «όμορφος» (guapo) – όπως χαρακτηρίστηκε από τα περισσότερα ΜΜΕ, ισπανικά και διεθνή, που κάλυπταν την πρόταση μομφής – Πέδρο Σάντσεθ διετέλεσε βουλευτής μεταξύ 2009 – 2011, οπότε έχασε την έδρα του, αλλά δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στο Κοινοβούλιο και εξελέγη πρόεδρος του PSOE το επόμενο έτος.

Αποπέμποντας τον Ραχόι νίκησε ακόμη και το ίδιο του το κόμμα, μερίδα του οποίου «στασίασε» πριν από περίπου ενάμιση χρόνο προκαλώντας την παραίτησή του. Είναι ένθερμος υποστηρικτής της Ε.Ε. και το προφίλ του θυμίζει Τζαστίν Τριντό, Εμανουέλ Μακρόν, Ματέο Ρέντζι και – γιατί όχι – Αλέξη Τσίπρα. Μάλιστα ο ίδιος ο Σάντσεθ έφερε τους παραπάνω ηγέτες ως παραδείγματα του νεαρού της ηλικίας του.

Αυτό που θα χρειαστεί πάντως σίγουρα είναι τύχη, καθώς η θητεία του αναμένεται να είναι ταραχώδης αποφασίζοντας να κυβερνήσει με μία ασθενέστατη μειοψηφία μόλις 84 βουλευτών. Επιπλέον η κυβέρνησή του θα κληθεί να συμβιβάσει τις πολυάριθμες και διαφορετικές απαιτήσεις των (οκτώ συνολικά) κομμάτων που υποστήριξαν την πρόταση μομφής.

«Σοσιαλιστικό πρόγραμμα»

Ύστερα από μία σκληρή μνημονιακή περίοδο η Ισπανία, η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε., ανήκει στις χώρες με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Ε.Ε. (2,9% για φέτος, ενώ το έλλειμμα αναμένεται να κυμανθεί στο 2,6% του ΑΕΠ), κάτι το οποίο πιστώνεται στον απερχόμενο πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι, αποτέλεσμα όμως που απορρέει από την επιβολή σκληρής λιτότητας. Ακόμη και η υψηλή ανεργία της Ισπανίας υποχωρεί στο 15%, παρ’ ότι η αγορά εργασίας παραμένει διχασμένη ανάμεσα σε εκείνους με μόνιμη απασχόληση και στο μεγάλο ποσοστό εργαζομένων με ημιαπασχόληση ή επισφαλείς θέσεις εργασίας.

Σύμφωνα με αναλυτές, ο Σάντσεθ επιθυμεί να επαναφέρει την αίγλη της σοσιαλδημοκρατίας και να αποβάλει τις θύμησες του προκατόχου του, Θαπατέρο, ο οποίος θυσίασε τη μεσαία τάξη με την επιβολή μέτρων λιτότητας για να ακολουθήσει μια εξαετία… απ’ τα ίδια με τον Ραχόι πρωθυπουργό. Και ίσως να είναι η τελευταία του ευκαιρία να ανακτήσει τον χώρο του Κέντρου αφήνοντας πίσω τους Θιουδαδάνος, που φαίνεται τον τελευταίο καιρό να κερδίζουν έδαφος στην Κεντροδεξιά, με την ανάλογη αβάντα από τα συστημικά ισπανικά μέσα, την «El Pais» και την «Εl Mundo».

Έτσι, αναφορικά με την πολιτική που σκοπεύει να ακολουθήσει ο Σάντσεθ, έχει ήδη δημοσιοποιηθεί ένας δεκάλογος εδώ και έξι μήνες από το PSOE. Το πρόγραμμα επικεντρώνεται κυρίως στην αύξηση των συντάξεων με ειδική φορολογία, σε συνδυασμό με τη σύμπραξη των τραπεζών, την αύξηση έως το 2020 του κατώτατου μισθού μέχρι τα 1.000 ευρώ, την επιμόρφωση των νέων βασισμένη σε μια ειδική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, ακόμα και ίδρυση υπουργείου Ισότητας, το οποίο με νόμο θα προωθήσει την εργασιακή ισότητα (και μισθολογικά).

Ο Σάντσεθ θα κληθεί να εφαρμόσει τον ήδη ψηφισμένο προϋπολογισμό του 2018 και την ίδια στιγμή να κρατήσει την υπόσχεσή του ως προς τους εθνικιστές Βάσκους, στους οποίους υποσχέθηκε ό,τι είχε συμφωνηθεί με τον Ραχόι για να καταφέρει να αποσπάσει την ψήφο τους στην πρόταση μομφής. Το γεγονός όμως ότι έχει έτοιμο τον προϋπολογισμό του 2018 του εξασφαλίζει τουλάχιστον έναν χρόνο και απομακρύνει την πιθανότητα πρόωρων εκλογών.

Εξάλλου το 2019 είναι έτος δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, οι οποίες, λόγω του ιδιαιτέρως περίπλοκου συστήματος των ισπανικών αυτονομιών, δεν γίνεται να συμπέσουν με τις βουλευτικές εκλογές.

Ωστόσο η ασθενής μειοψηφία του Σοσιαλιστικού Κόμματος στο Κοινοβούλιο και η επιδεικτική άρνησή του να συμπεριλάβει τους Podemos ή οποιονδήποτε άλλον στο κυβερνητικό σχήμα επαναφέρουν τα σενάρια πρόωρων εκλογών λόγω της εύθραυστης αυτής μειοψηφίας. Τρόποι όμως υπάρχουν. Ο Σάντσεθ μπορεί να παίρνει αποφάσεις για την κοινωνική του πολιτική με τα περίφημα βασιλικά διατάγματα. Δεν θα χρειάζεται να φέρνει στη Βουλή προς ψήφιση νομοσχέδια που πιστεύει ότι θα χάσει.

Το καταλανικό ζήτημα

Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της Καταλονίας που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας παρείχαν τη στήριξή τους στον Σάντσεθ κατά την πρόταση μομφής. Αυτό πιθανώς σημαίνει ότι ο νέος πρωθυπουργός τούς έχει υποσχεθεί ανταλλάγματα, όπως συνέβη άλλωστε και με τους Βάσκους εθνικιστές.

Οι Καταλανοί εθνικιστές, αριστεροί και δεξιοί, ελπίζουν να ξεκινήσει διάλογος με τη Μαδρίτη – κάτι το οποίο ο Σάντσεθ τους υποσχέθηκε – αφήνοντας πίσω την άγρια καταστολή της κυβέρνησης Ραχόι, κατά τη διάρκεια του καταλανικού δημοψηφίσματος.

Στην ομιλία του την περασμένη Πέμπτη ο Σάντσεθ δεσμεύθηκε ότι θα ρίξει «γέφυρες διαλόγου» με τη νεοεκλεγείσα περιφερειακή κυβέρνηση του Κιμ Τόρα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η περσινή συνταγματική κρίση. Από πλευράς του ο Κιμ Τόρα άφησε εκτός Υπουργικού Συμβουλίου τέσσερις «σκληροπυρηνικούς» υποψηφίους, για τους οποίους υπάρχει σε εξέλιξη έρευνα για τον ρόλο τους στην πορεία ανεξαρτησίας της Καταλονίας.

Το μόνο σίγουρο είναι πως ο φωτογενής νέος Ισπανός πρωθυπουργός έχει μπροστά του ψηλό βουνό να ανέβει. Όλοι οι σύμμαχοί του στην πρόταση μομφής κατά του Ραχόι υπογράμμισαν ότι η στήριξη που του παρείχαν δεν είναι λευκή επιταγή. Αν ο Σάντσεθ καταφέρει στο χρονικό διάστημα που του δίνεται να κερδίσει την εμπιστοσύνη του ισπανικού λαού, θα οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές με την παράσταση νίκης να δείχνει PSOE.