Την ώρα που γραφόταν αυτό το κείμενο τα δύο μεγάλα αντίπαλα «στρατόπεδα» – της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς – τα χώριζαν μόλις 30.000 ψήφοι. Η ενσωμάτωση των ψήφων όσων ζουν και ψηφίζουν στο εξωτερικό ίσως να αντέστρεφε το πενιχρό προβάδισμα της Κεντροαριστεράς προς όφελος της Κεντροδεξιάς Συμμαχίας. Το μόνο σίγουρο είναι πως κανένας από τους δύο σχηματισμούς δεν κατέκτησε την πολυπόθητη απόλυτη πλειοψηφία στο 349 εδρών σουηδικό κοινοβούλιο.

Ζήτημα συνεργασίας

Το 40,6% της Κεντροαριστεράς, η οποία αποτελείται από τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Πράσινους και το Κόμμα της Αριστεράς, ελπίζει να εξασφαλίσει νέα τετραετή θητεία στην κυβέρνηση, αλλά το ερώτημα είναι με ποιον θα συνεργαστεί.

Οι Σοσιαλδημοκράτες κατέγραψαν το χειρότερο ποσοστό στην ιστορία τους (28,4%, χάνοντας 2,8%), αλλά είναι αυτοί που θα προσπαθήσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση ευρείας αποδοχής. Αυτό θα συμβεί αν το αποφασίσει ο απερχόμενος πρόεδρος της Βουλής.

Στο σουηδικό πολιτικό σύστημα την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης τη δίνει ο εκάστοτε πρόεδρος της Βουλής, και μάλιστα όχι στο πρώτο κόμμα απαραίτητα, αλλά σε όποιο κόμμα επιθυμεί ο ίδιος. Για παράδειγμα το 1991 η Σοσιαλδημοκράτης πρόεδρος Μπριγκίτα Νταλ έδωσε την εντολή στον πρόεδρο των Μετριοπαθών Καρλ Μπιλντ παρ’ ότι οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν έρθει πρώτοι.

Στο στρατόπεδο της κεντροδεξιάς Συμμαχίας, την οποία απαρτίζουν οι Μετριοπαθείς, οι Φιλελεύθεροι, το Κέντρο, οι Χριστιανοδημοκράτες, το κλίμα είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικό. Ο πρόεδρός του Ουλφ Κρίστερσον είδε κι αυτός τα ποσοστά του κόμματός του να πέφτουν κατά 3% (19,8%) και ζήτησε την παραίτηση του πρωθυπουργού της χώρας Στέφαν Λεφβέν. Το εύθραυστο 40,3% των Κεντροδεξιών δεν φέρνει αισιοδοξία για σχηματισμό ενός βιώσιμου κυβερνητικού σχήματος.

Δυστυχώς, τον ρόλο ρυθμιστή στην όλη διαδικασία σχηματισμού κυβέρνησης καλείται να παίξει το ακροδεξιό, λαϊκιστικό, αντιμεταναστευτικό κόμμα Σουηδοί Δημοκράτες, που έλαβε την τρίτη θέση εκτινάσσοντας το ποσοστό του από το 5% στο 17,6%. Το κόμμα του 39χρονου Γίμι Όκεσον, το οποίο τρόμαζε με τις επιδόσεις του στις δημοσκοπήσεις, δήλωσε ο απόλυτος νικητής των εκλογών και πρόσφερε στον ηγέτη της Κεντροδεξιάς Συμμαχίας Ουλφ Κρίστερσον στήριξη, φυσικά με το… αζημίωτο.

Το θετικό της πολύπλοκης αυτής εξίσωσης με τους τρεις αγνώστους είναι πως κανένα από τα δύο μεγάλα «στρατόπεδα» δεν επιθυμεί να ανοίξει διάλογο με τους ακροδεξιούς. Τα φαινόμενα της Αυστρίας και της Ιταλίας είναι νωπά στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η οποία βλέπει την Ακροδεξιά να επελαύνει, ενόψει μάλιστα και των ευρωεκλογών του Μαΐου.

Τα κυβερνητικά σενάρια

Οι Σοσιαλδημοκράτες παραμένουν το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας και οι κυρίαρχοι στις επικείμενες διαπραγματεύσεις.

Με δεδομένη τη στήριξη των συμμάχων τους στην απερχόμενη κυβέρνηση Πρασίνων (4,3%, -2,4%), που κατάφεραν μόλις να ξεπεράσουν το όριο του 4% για να εισέλθουν στη Βουλή, καθώς και την ψήφο εμπιστοσύνης ή ανοχής της Αριστεράς (7,9%, +2,2%) θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει και την υποστήριξη των Φιλελευθέρων (5,5%, +0,1) – οι οποίοι όμως ζήτησαν παραίτηση του Λεφβέν – με δύο στόχους: είτε να σχηματίσει κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής, είτε να διασπάσει το παραδοσιακό μπλοκ των κεντροδεξιών κομμάτων που κυβέρνησαν τη χώρα επί δύο τετραετίες, από το 2006 έως το 2014.

Ήδη ο πρωθυπουργός κάλεσε τα μετριοπαθή συντηρητικά κόμματα να εγκαταλείψουν τη στρατηγική των στενών κομματικών γραμμών και να ανοιχθούν σε συμμαχίες:

«Όλες οι καλές δυνάμεις έχουν ηθική ευθύνη, όλες εκείνες που είναι βαθιά πεπεισμένες ότι τα ανθρώπινα όντα έχουν ίσα δικαιώματα και ίσες αξίες. Θα συγκεντρώσουμε λοιπόν όλες τις καλές δυνάμεις, θα αντισταθούμε και θα δείξουμε ότι είναι δυνατόν να φτιάξουμε μια άλλη κοινωνία. Θα κάνουμε ό,τι κάναμε πάντα. Αγαπητοί φίλοι, δεν θα πενθήσουμε, θα οργανωθούμε» δήλωσε ο ίδιος.

Οι Σοσιαλδημοκράτες ασπάστηκαν τον «εκσυγχρονισμό»

Η Σουηδία δεν είναι Αυστρία, δεν είναι Ιταλία, δεν είναι καν Ολλανδία. Έχει δικό της νόμισμα, χαράζει δική της πολιτική και δεν γνώρισε το σκληρό πρόσωπο της λιτότητας.

Μήπως λοιπόν η άνοδος των ακροδεξιών Σουηδών Δημοκρατών οφείλεται στη μεταναστευτική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη; Η απάντηση θα μπορούσε να είναι ελαφρά τη καρδία θετική, αλλά η χώρα αυτή τη στιγμή έχει μόλις 80.000 πρόσφυγες / μετανάστες. Είναι αυτός αριθμός που δικαιολογεί την έκρηξη της Ακροδεξιάς; Η απάντηση φαίνεται να κρύβεται στην ίδια τη σουηδική σοσιαλδημοκρατία.

Σύμφωνα με αναλυτές, την ευθύνη φέρουν οι Σοσιαλδημοκράτες που, το 2015, όταν η προσφυγική κρίση βρισκόταν στο απόγειό της, η χώρα έκλεισε τα σύνορα και αυστηροποίησε τη μεταναστευτική της πολιτική.

Επιπλέον οι Σοσιαλδημοκράτες στη χώρα αυτήν δεν έχουν μια διακριτή «ταυτότητα». Άγονται και φέρονται από τους Φιλελεύθερους. Ηθελημένα ή μη, το σουηδικό μοντέλο αποδομήθηκε ασπαζόμενο τον «εκσυγχρονισμό». Εκεί βρήκε την ευκαιρία να γεννηθεί το κοινό της Ακροδεξιάς. Σε συνδυασμό με τη μεταναστευτική κρίση και την άρνηση των μεταναστών να ενταχθούν / ενσωματωθούν στις εκάστοτε κοινωνίες, οι Σουηδοί Δημοκράτες, παίζοντας σωστά το χαρτί του λαϊκισμού, βρέθηκαν συνομιλητές στο ίδιο τραπέζι.

«Οι Σουηδοί Δημοκράτες έχουν έναν αρχηγό που βρίσκεται επί χρόνια στη θέση αυτή και συνεχίζει να μοιάζει με τον τυπικό οικογενειάρχη της διπλανής πόρτας» υπογραμμίζει το «Spiegel» την ώρα που η γερμανική AfD φλερτάρει ανοικτά με τον νεοναζισμό.

Η πολιτική αβεβαιότητα στη Σουηδία θα εντείνει την ανησυχία στις Βρυξέλλες, καθώς η Ε.Ε. μπαίνει σε προεκλογική ατμόσφαιρα ενόψει των ευρωεκλογών του Μαΐου, στις οποίες ενδέχεται να ενισχυθούν ευρωσκεπτικιστικές ομάδες που επιδιώκουν να εμποδίσουν την περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.