Πολλά προβλήματα για όλους τους παράγοντες στα Σκόπια μετά το δημοψήφισμα

Άλλα περίμεναν, άλλα τους βγήκαν και τώρα τρέχουν όλοι για να προλάβουν τις στενές προθεσμίες επικύρωσης της συμφωνία των Πρεσπών – ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Ποιοι τρέχουν και γιατί;

● Οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι, οι οποίοι, διεξάγουν έναν διπλωματικό πόλεμο στα Βαλκάνια για την αύξηση της επιρροής τους.

● Η κυβέρνηση Ζάεφ, η οποία αγωνιά για την επικύρωση της συμφωνίας χωρίς προσφυγή στις κάλπες.

● Η κυβέρνηση Τσίπρα, η οποία ανησυχεί για το ενδεχόμενο να «ξεχειλώσει» η διαδικασία στην ΠΓΔΜ και να χαθεί το χρονοδιάγραμμα που προβλέπει έγκαιρη επικύρωση της συμφωνίας και προσφυγή στις κάλπες τον Μάιο με το θέμα αυτό τελειωμένο – λεπτομέρειες στη σελίδα 6.

● Ο… Μητσοτάκης, ο οποίος βλέπει να τον «δίνουν» στεγνά Σκοπιανοί και Γερμανοί για προσχηματική και ψηφοθηρική άρνηση στην εξεύρεση συμβιβαστικής συμφωνίας – κοινώς ότι το «Όχι» του εδράζεται στον φόβο για εκλογικό διεμβολισμό από τον Καμμένο – όπως θα δείτε στη σελίδα 9.

Τα βασικά σενάρια πριν από το δημοψήφισμα έλεγαν ότι ο Ζόραν Ζάεφ, παρ’ ότι η αποχή θα ήταν υψηλή, θα κέρδιζε με έναν τρόπο που θα του επέτρεπε να πιέσει το αντιπολιτευόμενο VMRO – DPMNE και να του στερήσει τη δυνατότητα να συνεχίσει να αρνείται τη συμφωνία.

Πολλοί εκτιμούσαν – υπολογίζοντας και τη μάλλον χλιαρή πολιτική αντιπαράθεση παραμονές του δημοψηφίσματος – ότι ενδεχομένως το VMRO, το οποίο αντιμετωπίζει σωρεία προβλημάτων με τη Δικαιοσύνη της χώρας του, θα ήταν πρόθυμο, αν του επέτρεπε το αποτέλεσμα, να συμβιβαστεί με χειροπιαστά ανταλλάγματα. Όλα όμως πήγαν στραβά για όλους…

Διλήμματα για όλους

Καθώς ο Ζάεφ έχει κάποιες μέρες μπροστά του για να διερευνήσει τις δυνατότητες ενός συμβιβασμού με την αντιπολίτευση και να επικυρώσει τη συμφωνία χωρίς να αναλάβει το ρίσκο μιας πρόωρης προσφυγής σε εκλογές, οι οποίες είναι πλέον άγνωστο τι θα βγάλουν, έχει ενδιαφέρον το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό στα Σκόπια.

Κατ’ αρχάς την προηγούμενη περίοδο, πολύ πριν από την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, η αντιπολίτευση των Σλαβομακεδόνων εθνικιστών του VMRO έδειξε ότι έχει πολύ ψηλότερα στην ατζέντα της την καταγγελία της κυβέρνησης Ζάεφ ως ελεγχόμενης και ενδοτικής έναντι της αλβανικής εθνοτικής ομάδας.

Είναι άλλωστε γνωστό ότι η μετανάστευση του ενός τετάρτου του πληθυσμού της μικρής αυτής χώρας – κατά κύριο λόγο νέων Σλαβομακεδόνων – και η γεννητικότητα του (πιο δεμένου με τη γη) αλβανικού στοιχείου δημιουργούν κίνδυνο ανατροπής του πληθυσμιακού στάτους της χώρας και ενίσχυσης του αλβανικού αλυτρωτικού οράματος της Μεγάλης Αλβανίας εις βάρος του σλαβικού στοιχείου.

Το γεγονός ότι το αλβανικό στοιχείο πήγε στην κάλπη πολύ περισσότερο από το σλαβικό δείχνει όχι μόνο τον προβληματισμό των Σλαβομακεδόνων για το περιεχόμενο της συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά και πόσο συντεταγμένα κινούνται οι Αλβανοί της ΠΓΔΜ σε κρίσιμες στιγμές της χώρας υπό την καθοδήγηση τόσο της «μαμάς» Αλβανίας όσο και του Αμερικανού «πατερούλη».

Το δε τελικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος μπορεί να καταγράφει αποχή σχεδόν 65%, αλλά προσφέρει στον Ζάεφ, εκτός από το συντριπτικό ποσοστό αποδοχής της συμφωνίας των Πρεσπών από όσους συμμετείχαν, και έναν αριθμό συμμετοχής που φτάνει το ήμισυ όσων είχαν συμμετάσχει στις τελευταίες εκλογές. Συνεπώς και ελπίδες ότι σε μια εκλογική αναμέτρηση θα μπορούσε μαζί με τους Αλβανούς συνεταίρους του να λάβει την αυτοδυναμία. Αλλά με ποιο κόστος σε ό,τι αφορά τον εσωτερικό πολιτικό συσχετισμό;

Από την άλλη, το VMRO έχει κάθε λόγο να αμφισβητεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αλλά πόσο βέβαιο είναι ότι στις επόμενες εκλογές θα καταγράψει κέρδη και όχι ζημίες; Πόσο βέβαιο είναι ότι θα μπορεί να κυβερνήσει χωρίς τους Αλβανούς, για τους οποίους καταγγέλλει τον Ζάεφ; Και οι ηγέτες των αλβανικών κομμάτων – δεδομένου ότι πολλοί Αλβανοί είχαν ψηφίσει Ζάεφ ως τον διαλλακτικό σλαβομακεδονικό πόλο – πόσο βέβαιοι είναι ότι η θέση τους θα ενισχυθεί;

Αυτού του είδους οι απαντήσεις θα δοθούν μόνο αν αποτύχουν οι διερευνητικές επαφές του Ζάεφ και προκηρυχθούν εκλογές.

Αβέβαιο το μέλλον

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως έχει και για την Ελλάδα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ. Όχι μόνο για το πόσο επηρεάζει σε άμεσο χρόνο τα πολιτικά πράγματα της δικής μας χώρας – χρόνος εκλογών και άλλα, για τα οποία θα διαβάσετε σε άλλα ρεπορτάζ του σημερινού «Π».

Πολύ κρισιμότερα ίσως αποδειχθούν όσα αφορούν το μέλλον των σχέσεων Αθηνών – Σκοπίων, καθώς μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να μιλάει για ένα κοινό μέλλον των δύο χωρών βασισμένο στη «συνανάπτυξη», αλλά τα ερωτήματα είναι προς το παρόν πολύ περισσότερα από τις διαθέσιμες απαντήσεις.

Αν η συμφωνία των Πρεσπών επικυρωθεί και στις δύο χώρες, θα δίνει σαφώς περισσότερα στην ΠΓΔΜ (μακεδονική γλώσσα και εθνικότητα – ταυτότητα, ένταξη στο ΝΑΤΟ και ανοιχτό εισιτήριο για μελλοντική ένταξη στην Ε.Ε.) παρά στην ελληνική, η οποία περιορίζεται στον γεωγραφικό προσδιορισμό «Βόρεια» και στην υπόσχεση ότι δεν (;) θα βγαίνουν διάφοροι σαλταρισμένοι με χλαμύδες και περικεφαλαίες να μας λένε ότι είναι μακρινά εγγόνια του Μεγαλέξανδρου.

Πολλοί θα ήθελαν να υποστηρίξουν και δημοσίως ότι, υπό την κοινή σκέπη των μαχητικών αεροσκαφών του ΝΑΤΟ και των κονδυλίων της Ε.Ε., οι δύο χώρες θα μπορέσουν να εμβαθύνουν τις σχέσεις τους και να επεκτείνουν τη «συνανάπτυξή» τους.

Ωστόσο το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δείχνει ότι το σλαβομακεδονικό στοιχείο της χώρας δεν… εκτιμά όσο θα έπρεπε τα δώρα της συμφωνίας των Πρεσπών. Και επιπλέον καθιστά σαφές ότι ούτε η σταθερότητα του γειτονικού μας κρατιδίου διασφαλίζεται με την εν λόγω συμφωνία, ούτε η τουρκική επιρροή τίθεται αυτομάτως εκτός παιγνίου, ούτε ο αλβανικός μεγαλοϊδεατισμός αποτρέπεται, όπως προχειρολογούν διάφοροι νατοϊκής κοπής αντιεθνικιστές. Κάθε άλλο…

Με άλλα λόγια η Ιστορία, της οποίας το βάρος πολλοί επικαλούνται αλλά ελάχιστοι κατανοούν, θα εξακολουθήσει να επηρεάζει τις σχέσεις των δύο χωρών και η εξομάλυνση θα απαιτήσει πολλή δουλειά, ίσως επί πολλά χρόνια.