Η διαμάχη μεταξύ των δυο ορθόδοξων Πατριαρχείων  Κωνσταντινουπόλεως και Μόσχας καλά κρατεί τα τελευταία τριάντα χρόνια. Η πρόσφατη απόφαση του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως να παραχωρήσει το αυτοκέφαλο στην Ουκρανική Εκκλησία, δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία καθώς το Πατριαρχείο Μόσχας όλα αυτά τα χρόνια υπονομεύει και αμφισβητεί συστηματικά τον οικουμενικό χαρακτήρα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Για λόγους προφανώς όχι μόνο θρησκευτικής ισχύος αλλά κυρίως πολιτικής, το Πατριαρχείο Μόσχας θέλει να φαίνεται  ότι αυτό εκπροσωπεί την Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη.

Οι κακές σχέσεις μεταξύ των δυο Πατριαρχείων χρονολογούνται ήδη από τα χρόνια της πτώσεως της Σοβιετικής Ένωσης. Μια επίσης σημαντική ημερομηνία στις σχέσεις των δυο Πατριαρχείων είναι αυτή λίγο πριν το 2000, συγκεκριμένα  τον Δεκέμβριο του 1999, όταν  ο τότε  Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσιών, Αλέξιος Β΄ είχε κατορθώσει να ματαιώσει την πρωτοβουλία του Βαρθολομαίου για μια συνάντηση με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄, με στόχο να μεταδοθεί, εν όψει της νέας χιλιετίας και της συμπλήρωσης 2.000 ετών από τη γέννηση του Χριστού, ένα μήνυμα ενότητας στα δισεκατομμύρια των όπου γης χριστιανών. Προφανώς, ο Αλέξιος Β΄ δεν επιθυμούσε να φανεί ότι η πρωτοκαθεδρία του Ορθοδόξου Χριστιανισμού ανήκει στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.

Τους χειρισμούς  ώστε να αποτραπεί αυτή η παγκόσμια προβολή και ανάδειξη του ρόλου του Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως είχε αναλάβει ο τότε Μητροπολίτης Σμολένσκ και Καλίνινγκραντ, κ. Κύριλλος. Πρόκειται για τον σημερινό Πατριάρχη Μόσχας ο οποίος συνεχίζει την πολιτική τριβών με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η επιθετική πολιτική της Μόσχας κορυφώθηκε με την απόφαση του Πατριαρχείου Μόσχας να μη συμμετάσχει στην Αγία και Μεγάλη Ιερά Σύνοδο των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην Κρήτη τον Ιούνιο του 2016.

Η πρόκληση αυτή δεν μπορούσε να μείνει αναπάντητη από το Φανάρι. Και η απάντηση ήρθε την κατάλληλη στιγμή και πληρωμένη. Για όσους υπολήπτονται την δύναμη της Ιστορίας να θυμίσουμε απλώς ότι το Πατριαρχείο  διαφυλάττει  τον οικουμενικό του χαρακτήρα από το 1453   εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια της Τουρκίας. Καλό είναι επίσης να θυμίσουμε εδώ ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως παραχώρησε το 1589 την αυτοκεφαλία της Ρωσικής Εκκλησίας και με την ταυτόχρονη αναγνώριση του Μητροπολίτη Μόσχας σε Πατριάρχη, υπήρξε η πρόβλεψη ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης θα μνημονεύεται πριν από τον Πατριάρχη Μόσχας.

Το θέμα της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας λαμβάνει σοβαρές πολιτικές διαστάσεις. Από τη μια, η Μόσχα που προσάρτησε το Κίεβο κι από την άλλη η διάθεση αυτονομίας της η οποία στηρίζεται από τους Αμερικανούς, δημιουργούν ένα πεδίο έκρυθμο, με την Μόσχα ιδιαίτερα εκνευρισμένη καθώς θεωρεί ότι ιστορικά της ανήκει η επιρροή επί της Ουκρανίας. Προφανώς, όσον αφορά την εμπλοκή του Φαναριού, εκτός από τους Αμερικανούς θα πρέπει να έχει γνώση και η Τουρκία. Ταυτόχρονα με τα γεωπολιτικά παιχνίδια, η αμιγώς εκκλησιαστική διαμάχη επιρροής στον ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και εκείνου της Μόσχας μένει ανοιχτή.

Η Μόσχα θεωρεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο σύμμαχο των  Αμερικανών, που στην περίπτωση της Ουκρανίας ενεπλάκησαν φανερά ώστε να αποδυναμωθεί η επιρροή της Ρωσίας στις πρώην χώρες της ΕΣΣΔ. Το Φανάρι από τη μεριά του, θεωρεί δεδομένο ότι η Μόσχα απεργάζεται την αποδυνάμωσή του  προκειμένου να αναδειχτεί ως η Τρίτη Ρώμη, ηγέτιδα δύναμη των ορθοδόξων χριστιανών. Την πολιτική αυτή την ασκεί με την περιφορά θαυματουργιών εικόνων, λειψάνων και κτίζοντας ρωσικές εκκλησιές με την στήριξη ακροδεξιών πολιτικών σχηματισμών.

Πέρα από τα παραπάνω, ουσιαστικά σε αυτή τη διαμάχη μεταξύ Μόσχας και Φαναριού τον νικητή θα τον αναδείξει… ο Πάπας με πολύ απλό τρόπο: αναγνωρίζοντας ως συνομιλητή το ένα ή το άλλο Πατριαρχείο! Και σε αυτό, το Φανάρι έχει σαφώς περισσότερες ελπίδες από την Μόσχα!