Δραματική η κατάσταση των προσφύγων στα νησιά λόγω έλλειψης υποδομών

Στο έλεος των ακραίων καιρικών φαινομένων του χειμώνα βρίσκονται ακόμη μια χρονιά χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες και προσπάθειες του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής να προχωρήσει στην έγκαιρη αποσυμφόρηση των νησιών και την ενίσχυση των δομών στα hotspots, η κατάσταση παραμένει δραματική.

Η μείωση των ροών από τα παράλια της Μικράς Ασίας έχει περιοριστεί σε μερικές δεκάδες ανθρώπους που φθάνουν καθημερινά με τα σκάφη των δουλεμπόρων, όμως ακόμη και αυτοί επιδεινώνουν το πρόβλημα αν υπολογιστούν σε μηνιαία βάση.

Οι διαδικασίες για την εξέταση ασύλου κινούνται πάντα με εξαιρετικά αργό ρυθμό, ενώ, εκτός από το κράτος, μεγάλη ευθύνη για την κατάσταση στους καταυλισμούς φέρουν και τα κράτη – μέλη της Ε.Ε. που δεν υλοποίησαν τη δέσμευσή τους από τον Οκτώβριο του 2015 για τη φιλοξενία τουλάχιστον 40.000 προσφύγων κατόχων ασύλου από την Ελλάδα.

 

Αθλιότητα εντός των δομών…

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Κέντρου Διαχείρισης Μεταναστευτικών Ροών, στις 25 Νοεμβρίου στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο βρίσκονταν 12.744 πρόσφυγες και μετανάστες αιτούντες άσυλο, εκ των οποίων μόλις οι μισοί (6.436) έχουν εξασφαλίσει στέγαση είτε στους προσωρινούς καταυλισμούς είτε σε διαμερίσματα ή δωμάτια ξενοδοχείων που μισθώνει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Οι υπόλοιποι, περισσότεροι από 6.000 άνθρωποι, ακόμη μια χρονιά πρόκειται να ξεχειμωνιάσουν μέσα σε πρόχειρα στημένες σκηνές από καραβόπανο, δίχως θέρμανση, χώρους υγιεινής (τουαλέτες) και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Δραματική είναι η κατάσταση στα hotspots της Μόριας στη Λέσβο και του Βαθέος της Σάμου, όπου ζουν περισσότεροι από 10.000 πρόσφυγες και μετανάστες (5.932 στη Μόρια και 3.817 στο Βαθύ) σε δομές με ανώτατο όριο φιλοξενίας 3.100 και 600 άτομα αντίστοιχα. Υπολογίζεται ότι από αυτούς τουλάχιστον 4.000 πρόσφυγες ανήκουν στις «ευάλωτες ομάδες» (γυναίκες σε ενδιαφέρουσα, άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας ή πάσχοντες από ψυχικές ασθένειες, ασυνόδευτα παιδιά, ηλικιωμένοι, θύματα βασανιστηρίων κ.ά.), οι οποίοι χρήζουν άμεσης μεταφοράς στην ενδοχώρα.

Παρ’ όλα αυτά, παραμένουν εγκλωβισμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα στους καταυλισμούς, έως ότου απελευθερωθούν κάποιες θέσεις φιλοξενίας στις εξίσου πλήρεις δομές της ηπειρωτικής Ελλάδας.

 

…αθλιότητα και εκτός

Σε χειρότερη κατάσταση είναι όσοι ζουν εκτός δομών, περιμετρικά των hotspots, σε αυτοσχέδιους καταυλισμούς, περιμένοντας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών την εξέταση των αιτημάτων για τη χορήγηση ασύλου, όπως στον κατ’ ευφημισμόν καταυλισμό με την ονομασία Olive Grove, που έχει στηθεί περιμετρικά από το hotspot της Μόριας και σήμερα φιλοξενεί περίπου 2.000 πρόσφυγες και μετανάστες.

Εκεί, όπως καταγγέλλουν ΜΚΟ (σ.σ.: με πιο πρόσφατη την έκθεση της Οργάνωσης Human Rights Watch) και εκπρόσωποι τοπικών φορέων των νησιών του ΒΑ. Αιγαίου, χιλιάδες άνθρωποι, ανάμεσά τους πολλά παιδιά και άτομα που χρήζουν άμεσης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, βρίσκονται αντιμέτωποι καθημερινά με την έλλειψη επαρκούς σίτισης, χώρων υγιεινής, ιατρικού ελέγχου, κρουσμάτων κλοπών και ληστειών, καθώς και επιθέσεων με στόχο τη σεξουαλική κακοποίηση.

Εν όψει μάλιστα του επερχόμενου χειμώνα οι πρόσφυγες και μετανάστες θα βρεθούν αντιμέτωποι και φέτος με τα ακραία καιρικά φαινόμενα δίχως την παραμικρή οργάνωση και προετοιμασία.

Παρά τις εκκλήσεις μελών ανθρωπιστικών οργανώσεων και εκπροσώπων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η πολιτεία δεν μερίμνησε για την εξασφάλιση των απαραίτητων υποδομών για την αντιμετώπιση του κρύου, των χαμηλών θερμοκρασιών και της βροχής, με συνέπεια χιλιάδες άνθρωποι να βρίσκονται εκτεθειμένοι στην πιθανή εκδήλωση ακραίων φαινομένων.

 

Παιδιά εκτεθειμένα

Εκστρατεία εμβολιασμού για όλα τα παιδιά κάτω των 16 ετών στη Λέσβο πραγματοποίησαν από την Τετάρτη 21 έως την Παρασκευή 23 Νοεμβρίου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) και τους Γιατρούς του Κόσμου. Περισσότερα από 2.000 παιδιά εμβολιάστηκαν με τρία εμβόλια που καλύπτουν εννέα διαφορετικά αντιγόνα (διφθερίτιδα, τέτανος, κοκίτης, ιλαρά, παρωτίτιδα, ερυθρά, αιμόφιλος ινφλουέντζα, ηπατίτιδα Β και πολιομυελίτιδα).

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κάνουν έκκληση στο υπουργείο Υγείας να συνεχίσει αυτούς τους τακτικούς εμβολιασμούς για όλα τα παιδιά προσφύγων στην Ελλάδα.

«Οι συνθήκες στους προσφυγικούς καταυλισμούς είναι απαράδεκτες και, με τον χειμώνα να βρίσκεται προ των πυλών, τα παιδιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αρρωστήσουν σοβαρά. Είναι απαραίτητος ο ολοκληρωμένος εμβολιασμός όλων των παιδιών, που είναι επιρρεπή στις λοιμώξεις. Ο εμβολιασμός των παιδιών δεν αποτελεί προνόμιο, είναι δικαίωμα» λέει ο Απόστολος Βεΐζης, διευθυντής Προγραμμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Στον καταυλισμό της Μόριας στη Λέσβο ο αριθμός των γιατρών είναι ένας με δύο για 7.500 ανθρώπους, μεταξύ αυτών 2.000 παιδιά. Στον καταυλισμό της ΒΙΑΛ στη Χίο δεν υπάρχουν μόνιμοι γιατροί ούτε διερμηνείς για πάνω από 1.200 ανθρώπους. Περίπου ο μισός πληθυσμός ζει σε σκηνές.

Στη Λέσβο και τη Χίο οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα περιθάλπουν εκατοντάδες παιδιά καθημερινά με λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, δερματικές λοιμώξεις και διάρροια, καθώς και με προβλήματα ψυχικής υγείας. Όλα αυτά τα προβλήματα αποτελούν συνέπειες των απαράδεκτων συνθηκών διαβίωσης στον καταυλισμό καθώς και της απουσίας αξιοπρεπούς σίτισης και φροντίδας υγείας.