Θεσμικό πλαίσιο και δομές στήριξης για τα θύματα κακοποίησης

Με αφορμή τη δολοφονία της φοιτήτριας στη Ρόδο, το ζήτημα της κακοποίησης των γυναικών επανήλθε στο προσκήνιο και άρχισε να απασχολεί έντονα την ελληνική κοινωνία. Θα φανταζόταν κάποιος ότι, εν έτει 2018, περιστατικά όπως αυτό θα αποτελούσαν εξαίρεση.

Ωστόσο σχεδόν καθημερινά καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ένα νέο περιστατικό. Επειδή, λοιπόν, η βία κατά των γυναικών μπορεί να αποβεί μοιραία, είναι σημαντικό τα θύματα να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους καθώς και τους φορείς στους οποίους μπορούν να απευθυνθούν. Θεσμικό πλαίσιο και δομές υπάρχουν. Το ζητούμενο είναι η πληρέστερη ενημέρωση, που θα παρακινήσει τα θύματα να τα αξιοποιήσουν.

Σύμφωνα με τον Νόμο 3500/2006 η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ποινικό αδίκημα. Η ΕΛ.ΑΣ., στο πλαίσιο ενημερωτικής καμπάνιας στις αρχές του 2018, έδωσε στη δημοσιότητα εγχειρίδιο σχετικά με το ποιες συμπεριφορές συνιστούν ενδοοικογενειακή βία, ποια η ενδεδειγμένη αντίδραση, καθώς και ποιες πρέπει να είναι οι ενέργειες της αστυνομίας.

Αν κάποιος γνωρίζει κάποιο περιστατικό κακοποίησης, μπορεί είτε να προβεί σε άμεση καταγγελία στο τοπικό αστυνομικό τμήμα ή στις εισαγγελικές αρχές είτε να τηλεφωνήσει στην 24ωρη τηλεφωνική γραμμή του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Οι αστυνομικοί υποχρεούνται να ενημερώσουν το θύμα για τα δικαιώματά του, για τη δυνατότητα λήψης ασφαλιστικών μέτρων και για την ύπαρξη των υπηρεσιών υποστήριξης των θυμάτων.

Για την ψυχοκοινωνική και νομική στήριξη των θυμάτων υπάρχει η τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 της Γ.Γ. Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) και η τηλεφωνική γραμμή 197 του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Επιπλέον υπάρχουν κοινωνικές υπηρεσίες που παρέχουν στέγη, όπως οι ξενώνες φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών, αν κριθεί απαραίτητο το θύμα να εγκαταλείψει το σπίτι του.

Τα συμβουλευτικά κέντρα

Στο πλαίσιο της ΓΓΙΦ λειτουργούν συμβουλευτικά κέντρα για τη Βία κατά των Γυναικών και η πανελλήνιας εμβέλειας εικοσιτετράωρη τηλεφωνική γραμμή SOS 15900. Στην Ελλάδα υπάρχουν 26 συμβουλευτικά κέντρα, τα οποία λειτουργούν από Δευτέρα έως Παρασκευή και παρέχουν σημαντική υποστήριξη στις γυναίκες ανά τη χώρα.

Εκτός από την Αθήνα (Σύνταγμα και Εξάρχεια), συμβουλευτικά κέντρα λειτουργούν στις εξής πόλεις: Ιωάννινα, Ηράκλειο Κρήτης, Θεσσαλονίκη, Κέρκυρα, Κοζάνη, Κομοτηνή, Λάρισα, Μυτιλήνη, Πειραιά, Πάτρα, Σύρο και Τρίπολη. Τα κέντρα παρέχουν όχι μόνο κοινωνική, ψυχολογική, νομική και εργασιακή στήριξη στις γυναίκες θύματα βίας, αλλά και ενημέρωση σχετικά με τις διακρίσεις εις βάρος τους.

Τα συμβουλευτικά κέντρα, αν κριθεί απαραίτητο, αποφασίζουν την παραπομπή των θυμάτων σε κάποιον από τους 19 ξενώνες φιλοξενίας που λειτουργούν στους Δήμους Αγρινίου, Αθηναίων, Αχαρνών (σε αυτό το κέντρο έβαλε λουκέτο πρόσφατα ο δήμος), Βόλου, Ηρακλείου (Κρήτης), Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, Κέρκυρας, Κοζάνης, Κομοτηνής, Κορδελιού – Ευόσμου, Λαμιέων, Λαρισαίων, Λέσβου, Πατρέων, Πειραιώς, Ρόδου, Τρίπολης και Χανίων.

Η στατιστική του τρόμου

Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (Νοέμβριος 2018), στους ξενώνες φιλοξενίας από τις 1.518 γυναίκες που φιλοξενήθηκαν από την αρχή της λειτουργίας τους:

● Οι 1.125 (76%) αφορούσαν περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας με δράστη τον σύζυγο / σύντροφο (71/%), οι 46 (3%) περιπτώσεις βιασμού, οι 47 (3%) σεξουαλική παρενόχληση, οι 45 (3%) περιπτώσεις trafficking, ενώ 6 (0%) ήταν περιπτώσεις πορνείας.

● Τα αιτήματα των γυναικών που απευθύνθηκαν στους ξενώνες αφορούσαν κυρίως: 943 (20%) ψυχολογική στήριξη, 857 (18%) κοινωνική στήριξη, 319 (7%) νομική συμβουλευτική, 276 (6%) νομική βοήθεια και 118 (2%) εργασιακή συμβουλευτική. Από τις γυναίκες αυτές, οι 1.196 (79%) είναι μητέρες.

● Όσον αφορά την εργασιακή κατάσταση των γυναικών, οι 192 (13%) είναι εργαζόμενες και οι 1.084 (71%) άνεργες.

● Σχετικά με την οικογενειακή κατάσταση, οι 680 (45%) είναι έγγαμες, οι 328 (22%) είναι άγαμες, οι 203 (13%) σε διάσταση, οι 122 (8%) διαζευγμένες, οι 33 (2%) σε κατάσταση χηρείας και οι 70 (5%) σε συμβίωση.

● Αναφορικά με την ηλικία, οι 243 (16%) είναι έως 25 ετών, οι 492 (32%) είναι 26 – 35, οι 399 (26%) είναι 36 – 45, οι 192 (13%) είναι 46 – 55, οι 58 (4%) είναι 56 – 60 και οι 60 (4%) είναι 60 ετών και άνω.

● Σχετικά με το μορφωτικό επίπεδο, 83 γυναίκες (5%) είναι αναλφάβητες, 563 (37%) έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 474 (31%) τη δευτεροβάθμια και 168 (12%) την τριτοβάθμια.

● Από το σύνολο των γυναικών που φιλοξενήθηκαν στους ξενώνες, προκύπτει ότι οι 767 (51%) είναι Ελληνίδες, 224 (14%) πρόσφυγες, 13 (1%) ΑμεΑ και 40 (2%) Ρομά.