Η αλλαγή του χρονοδιαγράμματος για τις Πρέσπες στρίμωξε αγρίως τον Καμμένο /  Το φλερτ βουλευτών του με τον ΣΥΡΙΖΑ έφερε τη ρήξη

Καταιγιστικές εξελίξεις στην έναρξη της νέας χρονιάς προκαλεί η διαφαινόμενη αλλαγή χρονοδιαγράμματος όσον αφορά την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, γεγονός που φέρνει πιο μπροστά και το προαναγγελθέν «διαζύγιο» των κυβερνητικών εταίρων.

Στα Σκόπια η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί αύριο, μερικές μέρες νωρίτερα από το προβλεπόμενο – η τρίτη και τελική φάση της συζήτησης άρχισε χθες. Στην Αθήνα πλέον η κύρωση της συμφωνίας έως τα τέλη Ιανουαρίου αναδεικνύεται σε επικρατέστερο σενάριο. Μάλιστα, ο υπουργός Επικρατείας Χριστόφορος Βερναρδάκης είπε δημοσίως ότι αυτός είναι ο κυβερνητικός στόχος.

Αν και τον περασμένο Σεπτέμβριο είχε κηρυχθεί μορατόριουμ μεταξύ των δύο εταίρων σε ό,τι αφορά τη Συμφωνία έως τον Μάρτιο και – έως τις γιορτές – η κυβέρνηση επέμενε σε αυτό το χρονοδιάγραμμα, αυτό άλλαξε και σταδιακά η κυβέρνηση άρχισε να δείχνει προς Ιανουάριο, αρχής γενομένης από τις διαρροές που υπήρξαν αμέσως μετά τα Χριστούγεννα περί εισηγήσεων που δέχεται ο πρωθυπουργός η κύρωση να γίνει στα τέλη του πρώτου μήνα του έτους.

Από την «ανοχή» στους 151

Ωστόσο το προαναγγελθέν διαζύγιο δεν ήταν προδιαγεγραμμένο ότι θα συνοδεύεται από κλίμα ρήξης. Είναι χαρακτηριστικό ότι έως και την περασμένη εβδομάδα η κυβέρνηση έδινε την εικόνα ενός συμφωνημένου εν πολλοίς διαζυγίου «στα χαρτιά», σύμφωνα με το οποίο ο Πάνος Καμμένος θα απέσυρε τους υπουργούς του από τα υπουργεία, αλλά έμενε ανοιχτό το να στηρίζει στα νομοσχέδια, ενώ η κυβέρνηση θα προχωρούσε ως κυβέρνηση «υπό την ανοχή» της Βουλής, όπως επισήμαινε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος.

Η ρητορική αυτή άλλαξε τη Δευτέρα, μετά τη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας, από την οποία προέκυψε η γραμμή πως «η κυβέρνηση διαθέτει πλειοψηφία 151 βουλευτών για κάθε κρίσιμη ψηφοφορία» ώστε να ολοκληρώσει την κυβερνητική της θητεία. Όχι μόνο για να στείλει μήνυμα στον Καμμένο, όπως ερμηνεύθηκε ευρέως, αλλά για να αντικρούσει το επιχείρημα της Ν.Δ. ότι θα είναι κυβέρνηση μειοψηφίας που δεν μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά.

Δραματικοί τόνοι

Από το σαββατοκύριακο – τουλάχιστον σε επίπεδο εντυπώσεων – η εικόνα που διαμορφώνεται είναι πως το διαζύγιο δεν είναι όσο βελούδινο πίστευαν οι περισσότεροι και οι σχέσεις των δύο εταίρων έδειξαν να παίρνουν δραματική τροπή.

Ο Καμμένος, με αφορμή την κόντρα του με τoν Κοτζιά, το Σάββατο έκανε λόγο για «αποστασία» φωτογραφίζοντας τους βουλευτές του που ετοιμάζονται να ψηφίσουν τη συμφωνία (αλλά και όποιον καλεί σε «αποστασία», δηλαδή την κυβέρνηση), ενώ στη συνέχεια άρχισε να διευκρινίζει ότι δεν θα αποσύρει μόνο τους υπουργούς του αλλά και την εμπιστοσύνη των ΑΝΕΛΛ στην κυβέρνηση.

Στο μεταξύ, στην αρχή της εβδομάδας, διέρρεε ότι απάντησε αρνητικά στο αίτημα του πρωθυπουργού για συνάντηση. Τελικώς, μετά την έντονη προσπάθεια του Μαξίμου να διαμορφώσει κλίμα συνάντησης, είπε το «ναι» και η συνάντηση θα γίνει αύριο. Το διαζύγιο θεωρείται βέβαιο, αλλά μένει να διαπιστωθεί ποιο θα είναι τελικώς το κλίμα μεταξύ των μέχρι πρότινος κυβερνητικών εταίρων.

Τι ενόχλησε τον Καμμένο

Φαινομενικά, αυτό που έχει ενοχλήσει τον Πάνο Καμμένο είναι ο διεμβολισμός του κόμματός του από τον κυβερνητικό του εταίρο, στον βαθμό που φαίνεται ότι υπάρχουν κλεισμένες συμφωνίες βουλευτών με το Μαξίμου και όχι απλώς «διάθεση» να στηρίξουν τη Συμφωνία των Πρεσπών ή την κυβέρνηση.

Πάντως, κατά μία άλλη εκδοχή, ο πρόεδρος των ΑΝΕΛΛ ουσιαστικά ενοχλήθηκε από την αλλαγή στο χρονοδιάγραμμα κύρωσης της συμφωνίας, καθώς τον «πετάει» εκτός συγκυβέρνησης πολύ νωρίτερα από το υπολογιζόμενο, αφήνοντάς τον χωρίς Κοινοβουλευτική Ομάδα και χωρίς ρόλο για αρκετούς μήνες αν οι εκλογές γίνουν Μάιο ή Οκτώβριο.

Εξάλλου το αμοιβαίο φλερτ βουλευτών του με τον μεγάλο κυβερνητικό εταίρο είναι ουσιαστικά εμφανές εδώ και καιρό, πριν από την έξοδο από το μνημόνιο, ενώ όλο αυτό το διάστημα φημολογίες, σενάρια κ.λπ. πάνε κι έρχονται. Επιπλέον, από το κλείσιμο της συμφωνίας των Πρεσπών και μετά, τον περασμένο Ιούνιο, ήταν εξίσου φανερό ότι:

● Ο ΣΥΡΙΖΑ θα χρειαστεί και θα αναζητήσει στήριξη εκτός των ορίων του.

● Εφόσον οι ΑΝΕΛΛ ήταν αυτοί που έδειχναν να υφίστανται το μεγαλύτερο πολιτικό κόστος, χάνοντας σταδιακά τις ελπίδες επανεκλογής στην επόμενη Βουλή, οι βουλευτές τους θα εξέταζαν τις πρόσφορες πιθανότητες πολιτικής τους επιβίωσης.

Με άλλα λόγια, ο Καμμένος ουσιαστικά το είχε πάρει απόφαση, όπως είπε και ο Τσίπρας παραμονή της Πρωτοχρονιάς σε δημοσιογράφους σχολιάζοντας τη διαφαινόμενη κύρωση της συμφωνίας και τη στάση του εταίρου του – παρότι ο Καμμένος επικαλέστηκε, κάπως αργά, συμφωνία μεταξύ των δύο εταίρων περί μη τοποθέτησης στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ βουλευτών των ΑΝΕΛΛ που θα στηρίξουν τη συμφωνία.

Παρ’ όλα αυτά ένα τρίτο στοιχείο που ενίσχυσε την ενόχληση Καμμένου είναι το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης (πληροφορία που άρχισε να διακινείται το Σαββατοκύριακο) μετά την κύρωση της Συμφωνίας.

Σε αυτή την περίπτωση το σχοινί τεντώνεται ακόμη περισσότερο, με τον Καμμένο να μένει τελείως ξεκρέμαστος όχι μόνο πολιτικά, αλλά και κοινοβουλευτικά: η ψήφος εμπιστοσύνης θα πιέσει ακόμη περισσότερο την κοινοβουλευτική του ομάδα με τους τέσσερις εκ των επτά βουλευτών να συγκαταλέγονται σε αυτούς που είτε το έχουν δηλώσει είτε είναι πιθανό να στηρίξουν την κυβέρνηση (εκτός από Παπαχριστόπουλο, Κουντουρά και Ζουράρι είναι πιθανή και η στήριξη από τον Βασίλη Κόκκαλη, ο οποίος χθες διέψευσε μόνο το ενδεχόμενο στήριξης της Συμφωνίας των Πρεσπών).

Σκληρή κόντρα με τη Ν.Δ.

Ο χωρισμός των δύο κυβερνητικών εταίρων προκαλεί πάντως ευρύτερη πολιτική κόντρα, με την αξιωματική αντιπολίτευση να θέτει θέμα πολιτικής νομιμοποίησης και να ζητά είτε η κυβέρνηση να αναζητήσει νέα πλειοψηφία είτε να πάει σε εκλογές. Τις τελευταίες μέρες διεξάγεται ένα ιδιότυπο μπρα -ντε – φερ μεταξύ των δύο βασικών πολιτικών αντιπάλων:

● Η κυβέρνηση καλεί τη Ν.Δ. να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας (εκτιμώντας ότι θα τη χάσει πανηγυρικά, οπότε η κυβέρνηση θα κερδίσει ένα ακόμη εξάμηνο).

● Η Ν.Δ. – η οποία τις τελευταίες μέρες δείχνει να ανακρούει πρύμναν ως προς το ενδεχόμενο να καταθέσει πρόταση μομφής – καλεί την κυβέρνηση να ζητήσει και να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης αν θέλει να συνεχίσει να κυβερνάει.

Χθες η Ν.Δ. το πήγε ένα βήμα παραπέρα λέγοντας διά του γραμματέα του κόμματος Λευτέρη Αυγενάκη ότι, ακόμη και να λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης, θα πρόκειται για μια «ετερόκλητη κυβερνητική πλειοψηφία» που δεν θα μπορεί να υπηρετήσει το συμφέρον της χώρας. Ενέπλεξε μάλιστα και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο λέγοντας πως, αν εγκρίνει μια τέτοια κυβέρνηση, η Ν.Δ. δεν θα μείνει με σταυρωμένα χέρια.

Η αναφορά αυτή προκάλεσε την αντίδραση του Μαξίμου, που σχολίασε ότι αν ο γραμματέας της Ν.Δ. ενοχλείται από το Σύνταγμα, «μπορεί να μοιραστεί τις ανησυχίες του με τους συνομιλητές και νοσταλγούς του Παττακού που υπάρχουν στο κόμμα του» και κάλεσε τον Κυριάκο Μητσοτάκη να πει αν συμμερίζεται ή αποδοκιμάζει αυτές τις απόψεις.