Μια εμβληματική προσωπικότητα, που πέρασε όρθια από τα καυδιανά δίκρανα της κρίσης, είναι το δίχως άλλο ο Ευάγγελος Βενιζέλος, όχι τόσο γιατί κλήθηκε να συνδράμει στην αντιμετώπισή της όσο κυρίως γιατί αναδείχτηκε ο κατ’ εξοχήν θεματοφύλακας του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, των θεσμών του και της συνταγματικής νομιμότητας.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, ιδίως κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, η ανάγκη επίκλησης του Συντάγματος γίνεται περισσότερο συχνή από όσο χρειάζεται για να μην ανησυχούν οι πολίτες. Τελευταία, μια σειρά συγκυριακών λόγων μάς παρακινούν να προστρέχουμε τακτικά στο Σύνταγμα, προκειμένου να υπερασπιστούμε δημοκρατικούς θεσμούς που τίθενται υπό αμφισβήτηση – με αμφίβολες έως ύποπτες προθέσεις και πρωτοβουλίες – με στόχο, για παράδειγμα, τον έλεγχο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, την ενοχοποίηση της αντίθετης γνώμης στον πολιτικό

διάλογο, τον έλεγχο της Δικαιοσύνης. Γενικότερα, μια σειρά θεσμικών εκτροπών κάθε τόσο θέτουν σε δοκιμασία τις αντοχές του πολιτεύματος. Η επέλαση του λαϊκισμού στα χρόνια της κρίσης έθεσε

αρκετές φορές σε κίνδυνο τη δημοκρατία και τους θεσμούς της, τόσες ώστε να ανησυχεί και να επαγρυπνεί ο πολίτης. Για ένα μακρύ χρονικό διάστημα βιώνουμε τη διαμόρφωση μιας νέας αντίληψης για τη δημοκρατία και τους θεσμούς, μέσα από μια γενικότερη προσπάθεια παραποίησης των κοινά αποδεκτών λογικών συμβάσεων της καθημερινότητάς μας. Μια εμβληματική προσωπικότητα, που πέρασε

όρθια από τα καυδιανά δίκρανα της κρίσης, είναι το δίχως άλλο ο Ευάγγελος Βενιζέλος, όχι τόσο γιατί κλήθηκε να συνδράμει στην αντιμετώπισή της όσο κυρίως γιατί αναδείχτηκε ο κατ’ εξοχήν  θεματοφύλακας του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, των θεσμών του και της συνταγματικής νομιμότητας. Ο Βενιζέλος όλο αυτό το διάστημα, κυρίως της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, τόσο ως

κοινοβουλευτικός όσο και ως ακαδημαϊκός διανοούμενος, διεξήγαγε έναν θηριώδη πατριωτικό αγώνα προκειμένου να διαφυλαχθεί η συνταγματική νομιμότητα και το δημοκρατικό πολίτευμα από κάθε επιβουλή. Από τη Βουλή έως τις εκδηλώσεις του Κύκλου Ιδεών, από επίσημα fora εντός κι εκτός χώρας, έως τις συνεχείς δημόσιες παρεμβάσεις του, ο Βενιζέλος βρισκόταν απέναντι στην επέλευση του λαϊκισμού σε κάθε μορφή και περιεχόμενο. Είναι ο άνθρωπος που απάντησε με το Σύνταγμα στον εκτρωματικό εθνικολαϊκισμό των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Στις 20 Δεκεμβρίου του 2018 παρουσιάστηκε στο

Γαλλικό Ινστιτούτο το τελευταίο βιβλίο του Ευάγγελου Βενιζέλου, «Η Δημοκρατία μεταξύ συγκυρίας και Ιστορίας. Προσδοκίες και κίνδυνοι από την αναθεώρηση του Συντάγματος», που μόλις είχε

κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη. Στην εκδήλωση παρευρέθησαν μια σειρά προσωπικοτήτων της πολιτικής, ακαδημαϊκής και επιστημονικής κοινότητας καθώς και πλήθος πολιτών που αγωνιούν για τις επιπτώσεις που έχει η γενικευμένη παγκόσμια κρίση πάνω στη φιλελεύθερη δυτική δημοκρατία όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια κρίση που υπονομεύει σοβαρά το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η κατάρρευση της βεβαιότητας που συνέδεε τα ευρωπαϊκά εθνικά κράτη με την εξασφαλισμένη εξέλιξη προς την πρόοδο, την ανάπτυξη και την ευημερία, δημιούργησε έναν ευρωσκεπτικισμό που σε σύνθετα προβλήματα προέτασσε απλοϊκές απαντήσεις. Η εξάπλωση του λαϊκισμού βρήκε την Ευρώπη απροετοίμαστη και κατέστησε τις εξ αντικειμένου απαιτητικότερες απαντήσεις εξαιρετικά αντιδημοφιλείς. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκονται αντιμέτωπες με ζητήματα ασφάλειας, τρομοκρατίας, μετανάστευσης, ζητήματα που τορπιλίζουν τις φιλελεύθερες εγγυήσεις πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε το ευρωπαϊκό όραμα. Πρόκειται για μια σειρά άρθρων και δοκιμίων τα οποία δημοσιεύτηκαν στον Τύπο ή παρουσιάστηκαν ως εισηγήσεις σε διάφορα συνέδρια. Τα κείμενα καλύπτουν ένα ευρύτατο θεματικό κύκλο ιστορικού, πολιτικού και νομικού περιεχομένου: από τις πιέσεις που δέχεται το φιλελεύθερο αντιπροσωπευτικό μοντέλο δημοκρατίας στην Ευρώπη και τις αντοχές του απέναντι στη διάδοση του λαϊκισμού στις ευρωπαϊκές χώρες έως το θεσμικό μέλλον της χώρας μας όπως αυτό διαφαίνεται με την έναρξη της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος.

Είναι μια επιστημονικά και πολιτικά συγκροτημένη διερεύνηση των δυσκολιών της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όσο και των εγχώριων εξελίξεων. Το βιβλίο ταξίδεψε ήδη στη Λάρισα, τη Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα, σε μια σειρά παρουσιάσεων εκδηλώσεων με μεγάλο πλήθος κόσμου. Στην παρούσα συγκυρία, ο Βενιζέλος (μια προσωπικότητα κοινά αποδεκτή ως κοινοβουλευτική όαση, από τους ελάχιστους που σώζουν την τιμή και την υπόληψη μιας εκ των αθλιοτέρων κοινοβουλευτικών συνθέσεων Βουλής) αναλαμβάνει το δυσκολότερο πολιτικό έργο που του έχει ανατεθεί: τη συνταγματική επιμόρφωση της χώρας σε μια περίοδο που η δημοκρατία και οι θεσμοί περνούν βαθιά κρίση.