Τα κίνητρα του Τραμπ για να τη βάλει στο στόχαστρο

Το λογότυπο της πετρελαϊκής εταιρείας Citgo κυριαρχεί παντού στην πόλη της Βοστώνης και όχι μόνον: αποτελεί τμήμα της αμερικανικής παράδοσης, καθώς η ίδρυσή της χρονολογείται το 1910, οπόταν ο Χένρι Λέιθαμ Ντόχερτι ίδρυσε τη City Cervice Company, που το 1965 μετονομάστηκε σε Citgo.

Σήμερα η εταιρεία απασχολεί 3.400 εργαζομένους, διαθέτει τρία διυλιστήρια – σε Τέξας, Ιλινόι και Λουιζιάνα – που παράγουν 849.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα και κατέχει πάνω από 3.000 πρατήρια βενζίνης σε 29 πολιτείες της χώρας.

Όμως εκείνο που δεν γνωρίζει κανείς όταν πηγαίνει στα πρατήρια αυτά είναι το γεγονός ότι από το 1990 η Citgo ανήκει στη δημόσια πετρελαϊκή επιχείρηση της Βενεζουέλας PDVSA. Επιχείρηση της οποίας πρόεδρος είναι ο Ασδρούβαλ Τσάβες, εξάδελφος του θανόντος ιστορικού ηγέτη της Μπολιβαριανής Επανάστασης. Παράλληλα άλλα πέντε μέλη του Δ.Σ. της, όλοι τους Αμερικανοί πολίτες, κρατούνται στη Βενεζουέλα με την κατηγορία της διαφθοράς.

Χώρα για «διάσωση»

Η Βενεζουέλα παραμένει ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές πετρελαίου των ΗΠΑ και η σημασία της Citgo για την κυβέρνηση του Καράκας είναι διπλή:

● Αφενός την προμηθεύει με τη νάφθα, την αναγκαία διαλυτική ουσία που εξασφαλίζει την απρόσκοπτη ροή του αργού πετρελαίου στους αγωγούς μεταφοράς του.

● Αφετέρου αποτελεί τη μοναδική κερδοφόρο επιχείρηση στην παραπαίουσα οικονομία της χώρας προσπορίζοντας το αναγκαίο συνάλλαγμα.

Κάπως έτσι αρχίζει η ιστορία της Βενεζουέλας, με τα αποδεδειγμένα μεγαλύτερα παγκοσμίως αποθέματα πετρελαίου, και των ΗΠΑ. Έχει γίνει σαφές ακόμη και στον πιο άπειρο από διεθνείς σχέσεις ότι οι ΗΠΑ δεν παρεμβαίνουν/επεμβαίνουν πουθενά αν δεν υπάρχει οικονομικό/γεωστρατηγικό όφελος. Δεδομένου λοιπόν ότι η κατάσταση στη Βενεζουέλα έχει φτάσει στο απροχώρητο – μια και ο Μαδούρο δεν είναι… Τσάβες – η λατινοαμερικανική χώρα έγινε υποψήφια για… «διάσωση» από τις ΗΠΑ.

Ιστορική αναδρομή

Κατά τη διάρκεια της γενικής απεργίας της Βενεζουέλας την περίοδο 2002 – 2003, ο Τσάβες απέλυσε 19.000 υπαλλήλους της PDVSA και τους αντικατέστησε με υπαλλήλους πιστούς στην κυβέρνησή του. Αυτός είναι και ο λόγος που κάτοικος του Καράκας μιλώντας στο «Ποντίκι» υποστήριξε πως «τα έσοδα των πετρελαϊκών εταιρειών καταλήγουν απευθείας στην κυβέρνηση Μαδούρο και σε φίλους της, που τα διαχειρίζονται σαν δικά τους».

Μια άλλη άποψη υποστηρίζει πως, όταν οι τιμές του πετρελαίου ήταν υψηλές, ο Τσάβες διοχέτευσε δισεκατομμύρια από τη βιομηχανία πετρελαίου στα κοινωνικά προγράμματα της χώρας χωρίς να επενδύσει όσα έπρεπε ώστε να δημιουργήσει μια βιώσιμη οικονομική υποδομή που θα χρηματοδοτούσε τα προγράμματα αυτά.

Μια δεκαετία αργότερα ο Μαδούρο, ο οποίος κέρδισε οριακά τις προεδρικές εκλογές του 2013 (50,6% έναντι 49,1%), αφενός δεν ήταν Τσάβες, αφετέρου είχε την ατυχία να δει τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου να καταρρέουν από τα 100 δολάρια το βαρέλι στα 30 και με ένα οικονομικό επιτελείο εντελώς ανίκανο να διαχειριστεί τη δύσκολη κατάσταση.

Ο Μαδούρο έχει δύο πυλώνες στους οποίους μπορεί να στηριχθεί. Ο ένας είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις, παρά τη διαφοροποίηση ορισμένων στελεχών που τοποθετήθηκαν ξεκάθαρα υπέρ Γκουαϊδό και ανατροπής του καθεστώτος Μαδούρο. Ο δεύτερος πυλώνας είναι ο κόσμος της υπαίθρου και των λαϊκών στρωμάτων που ευεργετήθηκαν από τη διακυβέρνηση του Τσάβες και παραμένουν πιστοί στον διάδοχό του.

Τα σενάρια

Με τη διαρκώς ευρύτερη αναγνώριση του Γκουαϊδό ως μεταβατικού Προέδρου, με το αίτημα για νέες προεδρικές εκλογές και την απειλή έξωθεν παρέμβασης ποια είναι τα πιθανά σενάρια για το μέλλον της Βενεζουέλας;

Σενάριο 1: Εσωτερική ανατροπή μέσω των Ενόπλων Δυνάμεων. Ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα ο στρατηγός Φρανσίσκο Γιάνες της Ανώτερης Διοίκησης Αεροπορίας κάλεσε τον στρατό να επαναστατήσει εναντίον του Μαδούρο και να αναγνωρίσει τον Γκουαϊδό ως μεταβατικό Πρόεδρο.

Σενάριο 2: Δεδομένου ότι ο Μαδούρο το 2017 περιόρισε τις αρμοδιότητες της Εθνοσυνέλευσης συγκροτώντας τη Συντακτική Συνέλευση, ένα εκλεγμένο από την κυβέρνησή του νομοθετικό σώμα που υπερισχύει της πρώτης, το δεύτερο σενάριο τον θέλει να παραμένει στην εξουσία παρά τη συνεχιζόμενη πίεση των χωρών που έχουν αναγνωρίσει τον Γκουαϊδό. Για πόσο όμως;

Σενάριο 3: Ένας περιφερειακός πόλεμος στην «αυλή» των ΗΠΑ. «Ένα νέο Βιετνάμ», όπως χαρακτηρίστηκε από αναλυτές όταν ο Τραμπ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης στη Βενεζουέλα – μέχρι τώρα αρκείται στην ανθρωπιστική βοήθεια – και τη δήθεν τυχαία σημείωση του Τζον Μπόλτον περί αποστολής 5.000 στρατιωτών από την Κολομβία.

Το ενδεχόμενο μπορεί να είναι μικρό, αλλά οι κυβερνήσεις Βραζιλίας και Κολομβίας έχουν δείξει διατεθειμένες να μετάσχουν σε έναν συνασπισμό υπό τις ΗΠΑ κατά του γείτονά τους. Μια τέτοια διένεξη μπορεί να λάβει διαστάσεις εμφυλίου αλλά και περιφερειακού πολέμου.

Σενάριο 4: Όλα δείχνουν ότι η πολιτική αλλαγή στο Καράκας είναι θέμα χρόνου. Ο Μαδούρο έχει δηλώσει ανοικτός σε διαπραγματεύσεις μέσω διεθνούς μεσολαβητή, αλλά η λογική λέει ότι θα προταθεί νέος Πρόεδρος κοινής αποδοχής, κάτι το οποίο ο Μαδούρο δεν θα αποδεχτεί – με ανοιχτή και την επιλογή να αποχωρήσει από τη χώρα.