Εξαιρετικά αργή αποδεικνύεται η διαδικασία απελευθέρωσης της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού στην Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται και από τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία που δημοσίευσε η ΡΑΕ για την κατάταξη των εταιρειών σύμφωνα με τα μερίδια αγοράς τους. Η εικόνα της αγοράς σήμερα υπολείπεται σημαντικά των στόχων που είχαν τεθεί περίπου πριν από μία δεκαετία από την Κομισιόν, καθώς η ΔΕΗ έκλεισε τον Δεκέμβριο με μερίδιο 78,5%, όταν ακριβώς έναν χρόνο νωρίτερα βρισκόταν στο 84,21%.

Δηλαδή έχασε μόνο 6% σε έναν χρόνο όταν, βάσει της συμφωνίας με τους δανειστές, το μερίδιο της ΔΕΗ όφειλε να έχει υποχωρήσει στο 62,24% στο τέλος του 2018. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι υπολειπόμαστε του συμφωνημένου στόχου πάνω από 16 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες.

Μετά τη ΔΕΗ, που, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, έχει το 78,5% της αγοράς, ακολουθούν σε μερίδια: η Ήρων (4,72%), ο Μυτιληναίος (4,32%), η Elpedison (3,64%), η Watt & Volt (1,81%), η Volterra (1,44%), η NRG (1,43%), τα ΕΛΤΑ (1,05%), η Green (0,39%), η Volton (0,31%), η ΕΠΑ Αττικής (0,25%) και η Zenith (0,23%).

Την ίδια στιγμή οι βασικοί ιδιώτες «παίκτες» του κλάδου βλέπουν ότι οι φιλοδοξίες τους για κατάκτηση μεγαλύτερων μεριδίων σκοντάφτουν στα δομικά προβλήματα της αγοράς, αλλά και στο γεγονός ότι αρκετοί καταναλωτές παραμένουν επιφυλακτικοί όσο οι εναλλακτικοί πάροχοι παραμένουν κατακερματισμένοι.

Το ρευστό σκηνικό της αγοράς και η αβεβαιότητα επιτείνονται εξαιτίας του θολού τοπίου για τη λιγνιτική αποεπένδυση της ΔΕΗ, καθώς, ανάλογα με την έκβαση, θα υπάρξει διαφορετική προσέγγιση των δημοπρασιών ΝΟΜΕ, δηλαδή του βασικού εργαλείου που έχουν σήμερα στα χέρια τους οι ανεξάρτητοι προμηθευτές ώστε να έχουν πρόσβαση σε ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας στη χονδρεμπορική.

Εάν ο διαγωνισμός για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων επιτύχει, τότε θα χαραχτεί ένας οδικός χάρτης για τη σταδιακή κατάργησή των δημοπρασιών και την αντικατάστασή τους από νέους μηχανισμούς (διμερείς συμβάσεις) του νέου μοντέλου της αγοράς (target model). Εάν αποτύχει, ανοίγει ο ασκός του Αιόλου για πιθανά νέα δομικά μέτρα, με στόχο το άνοιγμα της αγοράς και ακόμα μεγαλύτερες ανακατατάξεις.

Σε αυτό το περιβάλλον, όπου ήδη έχουν εκδηλωθεί οι πρώτες εξαγορές – συνεργασίες, δεν περνά απαρατήρητο το γεγονός ότι ένας πιθανός νέος γύρος συγχωνεύσεων θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία νέων, μεγαλύτερων και ισχυρότερων ανταγωνιστικών σχημάτων που θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν ευθέως τη ΔΕΗ. Υπό προϋποθέσεις, συνεργασίες δύο ή τριών εταιρειών μπορούν να δημιουργήσουν κοινό σχήμα με μερίδιο άνω του 10%, που θα αποκτούσε νέα δυναμική.

Μάλιστα, κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη υπάρχουν άτυπες συζητήσεις, που δεν περιορίζονται μόνο σε «φιλολογικό επίπεδο». Για παράδειγμα, γίνονται συγκεκριμένες ασκήσεις για τους πιθανούς συνδυασμούς των πελατολογίων εταιρειών που έχουν ισχυρή παρουσία στη μέση τάση και στους επαγγελματικούς πελάτες, και επομένως εμφανίζουν μεγάλους όγκους κατανάλωσης, και άλλων εταιρειών με μεγαλύτερο αποτύπωμα στη χαμηλή τάση και μεγάλο αριθμό μετρητών.

Συγχωνεύσεις και εξαγορές

Πέρυσι στην αγορά καταγράφηκαν δύο συμφωνίες, ενώ υπήρξαν και άλλες συζητήσεις που δεν τελεσφόρησαν. Η μεγαλύτερη συμφωνία αφορά την εξαγορά από τη MOH της NRG, με συνολική αξία για το 90% της εταιρείας 16,65 εκατ. ευρώ (η τελική εκροή ήταν 13,97 εκατ. ευρώ). Η συγκεκριμένη συμφωνία, που ολοκληρώθηκε όταν η NRG είχε μερίδιο 1,35%, οδηγεί σε αποτίμηση για το 100% σε 18,5 εκατ. ευρώ.

Η δεύτερη συμφωνία αφορά τη συνεργασία Ήρων – Green, με τη δεύτερη να παραχωρεί το πελατολόγιό της στη λιανική στην πρώτη. Όταν ανακοινώθηκε η συμφωνία, η Green είχε μερίδιο 0,51% και η Ήρων 5,1%. Για το 2019 εκτιμάται ότι μπορεί να βρουν πρόσφορο έδαφος διεργασίες που δεν ολοκληρώθηκαν το 2018 μεταξύ άλλων εταιρειών.

Επίσης πρόσφορο πεδίο δημιουργείται από μια αποκρατικοποίηση που αφορά πρωτίστως την αγορά του φυσικού αερίου (ΔΕΠΑ), περιλαμβάνει ωστόσο το εμπορικό κομμάτι (ΕΠΑ Αττικής), που έχει και παρουσία στην αγορά του ρεύματος 0,25% μερίδιο), με μεγάλο δέλεαρ το μεγάλο πελατολόγιο (πάνω από 300.000 καταναλωτές) στο αέριο.

Ωστόσο, ακόμα μεγαλύτερου βεληνεκούς εξαγορές, συγχωνεύσεις και συνεργασίες θεωρούνται αναπόφευκτες. Όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, η ελληνική αγορά μπορεί να συντηρήσει δύο, το πολύ τρία, σχήματα πλην της ΔΕΗ, όπως άλλωστε συνέβη και στην τηλεφωνία.

Αυξήσεις εν όψει;

Το κλίμα στην αγορά, πάντως, αρχίζει σταδιακά να αλλάζει για δύο βασικούς λόγους: πρώτον, διότι, ενώ μέχρι πρόσφατα η ΔΕΗ αποτελούσε ασφαλές καταφύγιο ακόμα και για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, πλέον η ενεργοποίηση του συμβούλου για τις ανεξόφλητες οφειλές Qualco έχει αυξήσει την εισπραξιμότητα, ενώ μεγάλος αριθμός υποθέσεων έχει πάρει τον δρόμο της δικαστικής αξίωσης των οφειλομένων.

Την ίδια στιγμή παρατηρούνται ενδείξεις αλλαγής στρατηγικής και στην τιμολογιακή πολιτική της ΔΕΗ. Ήδη η εταιρεία έχει αρχίσει να εφαρμόζει σε κάποιους πελάτες της ρήτρα οριακής τιμής ή να μετακυλίει το κόστος των διοξειδίων του άνθρακα (υψηλή και μέση τάση), όπως κάνουν και οι ιδιώτες προμηθευτές. Ταυτόχρονα υπάρχουν στο τραπέζι μια σειρά από κινήσεις, όπως συνέβη, για παράδειγμα, με τη χρέωση του ενός ευρώ για τους έντυπους λογαριασμούς ή την εισήγηση για μείωση της έκπτωσης συνέπειας, που είναι σήμερα 15%.

Επίσης υπάρχει πάντα στο τραπέζι και το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί ρήτρα οριακής τιμής ή ρήτρα CO2 για όλες τις κατηγορίες των καταναλωτών. Εφόσον οι εισηγήσεις αυτές εφαρμοστούν (το μεγάλο ερωτηματικό αφορά τον χρόνο των εκλογών και την έναρξη της προεκλογικής περιόδου), τότε θα δημιουργηθεί ακόμα μεγαλύτερος χώρος για αύξηση του μεριδίου των εναλλακτικών προμηθευτών και, άρα, μεγαλύτερο κίνητρο για συγχωνεύσεις, εξαγορές ή συνεργασίες.