Η αποστολή που ανέλαβε ο τέως αρχηγός ΓΕΕΘΑ και νέος υπουργός Άμυνας Βαγγέλης Αποστολάκης είναι να μετατρέψει το καλό κλίμα της συνάντησης Τσίπρα – Ερντογάν που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του μήνα στην Άγκυρα σε απτά αποτελέσματα. Αυτό που επιδιώκει η ελληνική κυβέρνηση και επιχειρεί να υλοποιήσει ο νέος υπουργός είναι ο κατευνασμός των εντάσεων που χαρακτηρίζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ειδικά την τελευταία τριετία, τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό επιχειρησιακό επίπεδο.

Τόσο ο Αλέξης Τσίπρας που ανέθεσε όσο και ο Βαγγέλης Αποστολάκης που ανέλαβε την αποστολή κατευνασμού γνωρίζουν ότι το περισσότερο που μπορούν να πετύχουν είναι η εξασφάλιση μιας πρόσκαιρης ηρεμίας, η οποία μπορεί να κρατήσει κάποιους μήνες. Αυτός ο χρόνος είναι απαραίτητος για τους σχεδιασμούς του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος θέλει να φτάσει στις εκλογές προβάλλοντας, μαζί με το «τέλος των μνημονίων», την επίλυση της χρονίζουσας διαμάχης με τα Σκόπια και την απαρχή μιας νέας σελίδας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις η οποία μπορεί να οδηγήσει στην επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Προφανώς, τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός Άμυνας γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο – σε ό,τι αφορά στα ελληνοτουρκικά – δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και το περισσότερο που πιθανόν να αποσπάσουν από τον Ερντογάν είναι χρόνος.

Σταθερή τουρκική πλεύση

Η σταθερή πλεύση της τουρκικής κυβέρνησης προς τους στόχους που θέτει ως περιφερειακή δύναμη προφανώς δεν ανακόπηκε μετά τη συνάντηση Τσίπρα – Ερτνογάν, ούτε προσαρμόζεται στις πολιτικές ανάγκες της Αθήνας για «ήπιο κλίμα».

Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις συνεχίζουν κανονικά τον προγραμματισμό τους για μια κολοσσιαίου μεγέθους αεροναυτική άσκηση με την ονομασία «Γαλάζια Πατρίδα», η οποία θα διεξαχθεί ταυτόχρονα στη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που επικαλείται το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu, η μεγαλύτερη επιχείρηση του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού μέχρι σήμερα θα λάβει χώρα από τις 27 Φεβρουαρίου έως τις 8 Μαρτίου. Καθώς η Άγκυρα δεν έχει κρύψει – το αντίθετο – τις θέσεις της για το Αιγαίο («γκρίζες ζώνες»), την περιοχή του Καστελόριζου («επικάθεται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα») και την Ανατολική Μεσόγειο («τίποτε δεν μπορεί να γίνει εκεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας»), η ελληνική κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να ανησυχεί για πιθανότητες έξαρσης των εντάσεων.

Αγορά χρόνου

Με στόχο, λοιπόν, την εξασφάλιση χρόνου ηρεμίας, ο υπουργός άμυνας έθεσε στον Τούρκο ομόλογό του κατά τη συνάντησή τους στο περιθώριο του ΝΑΤΟ την πάγια ελληνική επιχειρηματολογία για τους τρόπους με τους οποίους οι δύο χώρες μπορούν να αποφύγουν τις εντάσεις.

Βασικό κομμάτι της ελληνικής επιχειρηματολογίας, η οποία κατ’ αρχήν έγινε αποδεκτή, όπως φάνηκε από τις δηλώσεις Τσίπρα Ερντογάν μετά τη συνάντησή τους, είναι η αναβίωση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που έχουν κατά καιρούς συμφωνήσει οι δύο χώρες και τα οποία έχουν την τελευταία τριετία ατονήσει.

Η αποφυγή ασκήσεων κατά τις μέρες εθνικών επετείων και θρησκευτικών εορτών, αποφυγή ασκήσεων κατά τους θερινούς τουριστικούς μήνες και η αποφυγή μακροχρόνιας δέσμευσης περιοχών για ασκήσεις είναι μια δέσμη μέτρων (ΜΟΕ) η οποία, αν επιβεβαιωθεί στην πράξη, μπορεί να ικανοποιήσει τους στόχους της ελληνικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού ο οποίος, όπως είπαμε, επιθυμεί να εμφανίσει μια συνολικά θετικά ατζέντα πηγαίνοντας προς τις κάλπες, είτε τον Μάη είτε τον Οκτώβρη.

«Αιώνια» κόντρα

Κατά τα λοιπά, και ως πρώην στρατιωτικοί, Αποστολάκης και Ακάρ μπορούν και οι δυο συνομιλώντας να καταλαβαίνουν ακριβώς τι λένε, έστω κι αν ο καθένας από τους δύο ερμηνεύει τις καταστάσεις σύμφωνα με τα συμφέροντα της χώρας του.

Οι καταστάσεις, ωστόσο, οι οποίες εμφανίζονται στο Αιγαίο με ιδιαίτερα ανησυχητική συχνότητα είναι γεγονότα που δεν αμφισβητούνται.

Σύμφωνα με την ελληνική επιχειρηματολογία:

• Η τουρκική στρατιωτική δραστηριότητα στη θάλασσα και τον αέρα στο Αιγαίο εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους, αφού το ρίσκο ενός ατυχήματος είναι καθημερινό και μεγάλο. Κάποιες φορές – έχουν γίνει γνωστά περιστατικά – το ατύχημα έχει αποφευχθεί στο «παρά ένα»…

• Οι υπερπτήσεις σε ελληνικά νησιά αποτελούν επιθετική ενέργεια κατά της Ελλάδας που δεν βοηθά σε καμία περίπτωση την όποια προσπάθεια «να πέσουν οι τόνοι».

• Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει αποκλιμάκωση με δηλώσεις περί «γαλάζιας πατρίδας». Δηλώσεις που ο Ακάρ έχει κάνει αμέτρητες φορές τους τελευταίους μήνες.

Απέναντι στην ελληνική επιχειρηματολογία, η τουρκική πλευρά προβάλλει τις θέσεις που έχει αναπτύξει μετά την κρίση των Ιμίων, όπου επιβεβαίωσε τη θεωρία των γκρίζων θαλάσσιων περιοχών και «την ύπαρξη νησίδων, βράχων και νησιών στο Αιγαίο τα οποία η Ελλάδα παράνομα κατέχει καθώς δεν της έχουν αποδοθεί με τις διεθνείς συνθήκες».

Σ’ αυτήν τη γραμμή πλεύσης του τουρκικού κράτους έχει επενδύσει και ο Πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος εργάζεται για τα συμφέροντα μιας μεγάλης, ανεξάρτητης από τον ξένο παράγοντα Τουρκίας. Αυτή η στρατηγική αντίληψη της Τουρκίας ως περιφερειακή υπερδύναμη αποτελεί και το ανυπέρβλητο εμπόδιο εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, καθώς η ύπαρξη της «γαλάζιας τουρκικής πατρίδας» προϋποθέτει συρρίκνωση του ελληνικού χώρου.