Σπύρος Κουζινόπουλος

Σελίδες Κατοχής

Εκδόσεις: Ιανός

Σελ.: 296

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ιανός το βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου «Σελίδες Κατοχής», μια συναρπαστική εξιστόρηση που μέσα από εννιά διαφορετικά δραματικά στιγμιότυπα συνθέτει τη μια και φρικιαστική όψη της ναζιστικής κατοχής κατά κύριο λόγο στη μητρόπολη της Μακεδονίας, τη Θεσσαλονίκη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας.

Τα γεγονότα που επιλέγει να μας διηγηθεί ο συγγραφέας ήταν ελάχιστα έως καθόλου γνωστά μέχρι σήμερα. Η σταχυολόγηση του ιστορικού υλικού που μας παρουσιάζεται μέσα από εννέα επιλεγμένες – όσα και τα κεφάλαια – αφηγήσεις της επώδυνης εκείνης περιόδου αποτελεί αποτέλεσμα κοπιαστικής και μακροχρόνιας έρευνας: όπως σημειώνει ο συγγραφέας, «ανέτρεξα, όπως μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης των ‘‘Σελίδων Κατοχής’’ σε περισσότερες από 600 πηγές, ξέχωρα από τις μαρτυρίες και τα ντοκουμέντα που παρατίθενται».

Μαρτυρίες, αδημοσίευτα έγγραφα και ντοκουμέντα αξιοποιούνται για να έρθει στο φως μια ακόμη αποτρόπαιη όψη της ναζιστικής θηριωδίας στην πόλη της Θεσσαλονίκης, μια πόλη που έδωσε μεγάλο φόρο αίματος και έζησε τη φρίκη της Κατοχής για τριάμισι χρόνια: χίλιοι πεντακόσιοι νεκροί από εκτελέσεις, μια σειρά δολοφονηθέντες πατριώτες από τους συνεργάτες των κατακτητών, δεκάδες χιλιάδες βάναυσα βασανισμένοι, αμέτρητοι θάνατοι από την πείνα, τις κακουχίες και την ακραία δυστυχία, το κρύο και τις στερήσεις. Και πάνω από όλα, περίπου 50.000 Εβραίοι της πόλης που οδηγήθηκαν στα εφιαλτικά κολαστήρια των κρεματορίων.

Στο βιβλίο ξαναζωντανεύουν τόποι βασανιστηρίων και εκτελέσεων, διάφορες ηρωικές πράξεις της αντίστασης, σαμποτάζ και αποδράσεις, και έρχονται στο φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά μια σειρά γεγονότα που σχετίζονται με τις μυθιστορηματικές αποδράσεις δώδεκα φυματικών από το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου και τριών κορυφαίων στελεχών της Εθνικής Αντίστασης στη Βόρεια Ελλάδα από το κτήριο της Ειδικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, λίγο πριν από την παράδοσή τους στην Γκεστάπο και την εκτέλεσή τους.

Επίσης, γίνεται λόγος και δυο άγνωστα τραγούδια – ύμνους του Βασίλη Τσιτσάνη για το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και την Εθνική Αντίσταση, που γράφτηκαν τον τελευταίο χρόνο της Κατοχής στη Θεσσαλονίκη και «θάφτηκαν», όπως χαρακτηριστικά λέει ο συγγραφέας, τη μεταπολεμική περίοδο.

Τέλος, η έκδοση συμπληρώνεται από ένα πλούσιο φωτογραφικό παράρτημα με αποκόμματα εφημερίδων της εποχής, δημόσια έγγραφα αλλά και μια σειρά φωτογραφίες γυναικών και ανδρών που εκτελέστηκαν στα μαύρα χρόνια του ναζισμού στη Θεσσαλονίκη και την υπόλοιπη Μακεδονία.