Κυβέρνηση, θεσμοί και τράπεζες είναι κοντά στη χρυσή τομή για όλα

Η… εξίσωση μπορεί να αποτυπωθεί ως εξής, έστω και αν υπάρχει αυξημένος βαθμός… απλοποίησης: Αν κλείσει ήρεμα και ομαλά το θέμα των κόκκινων δανείων και το – σε πολύ μεγάλο βαθμό συμβολικό – ζήτημα της προστασίας της κύριας κατοικίας από τον πλειστηριασμό, τότε θα κυλήσει ομαλά και η διαδικασία ολοκλήρωσης της μεταμνημονιακής αξιολόγησης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται:

● εκταμίευση της υποδόσης του 1 δισ. ευρώ,

● θετικές αναφορές στις εκθέσεις που ετοιμάζουν οι θεσμοί, αλλά και οι οίκοι αξιολόγησης κ.λπ.

Ναι, μπορεί πολλά από τα 16 προαπαιτούμενα, που κανονικά θα έπρεπε να έχουμε ολοκληρώσει, να παραμένουν σε εκκρεμότητα. Όμως, με δεδομένο ότι σε λίγες ημέρες μπαίνουμε σε περίοδο έντονων θυελλωδών φαινομένων στην Ευρώπη – Brexit, ενδείξεις ύφεσης σε μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης και φυσικά ευρωεκλογές –, κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να θέλει να βάλει ξανά την Ελλάδα στο «κάδρο».

Κανείς δεν θέλει να διαταράξει το… success story, όσο και αν έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό το γεγονός ότι κάποιες από τις πρόσφατες αποφάσεις της κυβέρνησης – ειδικά αυτές που αφορούν την αύξηση του κατώτατου μισθού, αλλά και αυτή για τη διατήρηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά – αγγίζουν τα όρια των «μονομερών ενεργειών».

Τα στοιχήματα

Τα χρονικά περιθώρια είναι πλέον πολύ συγκεκριμένα και απολύτως ασφυκτικά: μέχρι το τέλος της επόμενης εβδομάδας το αργότερο, η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει στείλει και τα τελευταία email στους εκπροσώπους των θεσμών όσον αφορά την πρόοδο που έχει παρατηρηθεί επί των προαπαιτούμενων. Πολλά από τα μέτωπα δεν μπορούν να κλείσουν τώρα.

● Οι γενικοί γραμματείς των υπουργείων δεν θα τοποθετηθούν εγκαίρως με βάση τις νέες διαδικασίες.

● Επίσης δεν θα έχουν πουληθεί οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ.

● Με δεδομένη την κατάρρευση των μετοχών των τραπεζών στο χρηματιστήριο, θα ήταν έως και… κωμικό να ζητήσει κάποιο σχέδιο «απεμπλοκής» του ΤΧΣ από το μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών.

Από την άλλη, η ελληνική πλευρά θα μπορέσει να παρουσιάσει πρόοδο στο θέμα του «Ελευθέριος Βενιζέλος» και της επέκτασης της σύμβασης, όπως και στην παραχώρηση των δέκα λιμένων ανά την ελληνική επικράτεια.

Στα «θετικά» αναμένεται να συμπεριληφθεί – ύστερα από κοπιαστικές προσπάθειες, κυρίως της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων – και το θέμα της αποπληρωμής ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα. Παρά το γεγονός ότι πολλά από τα χρέη έχουν «μπλοκάρει» λόγω προσφυγών στα δικαστήρια, τόσο τον Δεκέμβριο όσο και τον Ιανουάριο έχει γίνει πολύ σοβαρή προσπάθεια να αποπληρωθούν οφειλές ώστε το συνολικό ποσό να πέσει όσο το δυνατόν πιο κοντά στο 1 δισ. ευρώ.

Ανώδυνες εκκρεμότητες

Στους δανειστές, μετά την πρόσφατη αποστολή των εκπροσώπων των θεσμών στην Αθήνα, δόθηκαν αρκετές αφορμές για… γκρίνια. Και το θέμα του κατώτατου μισθού ήταν επίσης ένας «αιφνιδιασμός» για τους ξένους, καθώς το +11% δεν είχε πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων.

Από την άλλη οι θεσμοί μπορούν να εκφράσουν τον προβληματισμό τους αλλά δεν μπορούν να «τιμωρήσουν» την Ελλάδα για μια απόφαση η οποία, μετά την έξοδο από τα μνημόνια, αποτελεί προνόμιο της εκάστοτε κυβέρνησης.

Δηλαδή, ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει το ίδιο δικαίωμα να ανακοινώνει αύξηση του κατώτατου μισθού με τον Ισπανό ομόλογό του, ο οποίος μάλιστα υπερθεμάτισε ανακοινώνοντας αύξηση 22%. Πέραν του θέματος της αύξησης του κατώτατου μισθού, εντοπίστηκαν καθυστερήσεις σε θέματα αρμοδιότητας του υπουργείου Υγείας, σε θέματα που έχουν να κάνουν με το καζίνο στο Ελληνικό, με την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ κ.λπ.

Και εδώ εγείρεται το ερώτημα: «Κόβεις» τη δόση της Ελλάδας επειδή δεν εμφανίστηκε ενδιαφερόμενος για τη Μεγαλόπολη ή επειδή δεν έχουν ανοίξει όσες μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας έπρεπε, βάσει των όσων αναγράφονται στο κείμενο του Eurogroup;

Προφανώς, με δεδομένο ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα αποθεματικό ασφαλείας της τάξεως των 26 δισ. ευρώ, το αν θα εκταμιευτεί ή όχι το ποσό από τα κέρδη των ομολόγων (ANFAs και SMPs) δεν είναι φλέγον από οικονομικής απόψεως. Ειδικά μετά και την επιτυχή έκδοση του ελληνικού ομολόγου, και την είσπραξη 2,5 δισ. ευρώ, η αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων της Ελλάδας είναι εξασφαλισμένη μέχρι και το τέλος του 2020 (για κάποιους και αργότερα).

Στις αγορές το ενδιαφέρον

Αλλού είναι το πρόβλημα: μια απόφαση για αναβολή της εκταμίευσης της δόσης (σ.σ.: δεν τίθεται σε καμία περίπτωση θέμα να χαθούν τα χρήματα) θα στείλει το εντελώς λάθος μήνυμα στις αγορές και θα «αμαυρώσει» το μεταρρυθμιστικό προφίλ της κυβέρνησης σε μια περίοδο που η γνώμη των αγορών «μετράει».

Η επιτυχής έκδοση του πενταετούς ομολόγου θα αποδειχθεί πυροβολισμός στον αέρα αν δεν υπάρξει συνέχεια, και μάλιστα άμεσα: μέσα στην άνοιξη. Όμως μια αρνητική απόφαση στο Eurogroup της 11ης Μαρτίου σίγουρα δεν θα διευκολύνει.

Εδώ ο οίκος Fitch αποφάσισε να τηρήσει στάση αναμονής και να μην αναβαθμίσει τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας μόνο και μόνο στην προοπτική ότι η Ελλάδα μπορεί να διολισθήσει σε πολιτικές προεκλογικού χαρακτήρα. Αυτό και μόνο αρκεί για να φανταστεί κανείς το τι θα γινόταν αν επιβεβαιωνόταν με τη βούλα του Eurogroup πως η Ελλάδα δεν τηρεί τα συμφωνηθέντα.

Συναίνεση με τις τράπεζες

Οι τράπεζες είναι το «φάρμακο» για όλα αυτά. Αυτό κατέστη σαφές τις προηγούμενες ημέρες, στις επαφές που είχε η κυβέρνηση με τους δανειστές. Και φαίνεται ότι έπαιξε και καταλυτικό ρόλο στο να μπουν στην άκρη σενάρια περί «μονομερών ενεργειών» στο θέμα της προστασίας της κύριας κατοικίας από τον πλειστηριασμό που είχαν αρχίσει να «υφαίνονται» στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

Αυτό που φαίνεται ότι έγινε αντιληπτό (τουλάχιστον με βάση τα όσα δεδομένα υπάρχουν αυτή τη στιγμή πάνω στο τραπέζι) είναι πως μετράει διαφορετικά στις αγορές μια μονομερής ενέργεια που επηρεάζει τις τράπεζες και διαφορετικά μια κίνηση που σχετίζεται με τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία ή την αύξηση του κατώτατου μισθού.

Το τι σημαίνει η επικράτηση των μετριοπαθέστερων απόψεων θα φανεί στην πράξη μέχρι το τέλος της επόμενης εβδομάδας, καθώς αναμένεται να παρουσιαστεί το τελικό σχέδιο για τη ρύθμιση των κόκκινων δανείων, τουλάχιστον στο σκέλος που αφορά τους δανειολήπτες με στεγαστικά δάνεια. Τα μαξιμαλιστικά σχέδια για παροχή ευρύτατης προστασίας που να καλύπτει ακόμη και αυτούς που έχουν σπίτια αξίας 250.000 ευρώ φαίνεται να εγκαταλείπονται.

Το επικρατέστερο σενάριο αυτή τη στιγμή είναι ότι το κριτήριο προστασίας θα φτάνει το ύψος του υπολειπόμενου δανείου σε συνάρτηση με το δηλωθέν εισόδημα. Δηλαδή, θα καλύπτονται όσοι έχουν στεγαστικό της τάξεως των 100.000 – 120.000 ευρώ και εισόδημα της τάξεως των 20.000 ευρώ. Από εκεί και πέρα η αξία του ακινήτου θα μπορεί να φτάνει και τα 200.000 ευρώ ή ένα αντίστοιχο «μεγάλο» νούμερο, το οποίο θα λειτουργεί θετικά σε επικοινωνιακό επίπεδο.

Τι θα σημαίνει η ένταξη στη ρύθμιση; Δικαίωμα στην επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής, στη μείωση του επιτοκίου ή ακόμη και στο κούρεμα. Από την άλλη θα υπάρχει και η δυνατότητα επιδότησης από την πλευρά του Δημοσίου, ώστε να χρηματοδοτείται το ένα τρίτο της μηνιαίας δόσης.

Υποτίθεται ότι στον κρατικό προϋπολογισμό υπάρχει ένα διαθέσιμο ποσό της τάξεως των 160 εκατ. ευρώ. Πληροφορίες ανέφεραν χθες ότι αυτό δεν φτάνει και ότι ενδεχομένως θα χρειάζονται πολύ περισσότερα χρήματα. Σε κάθε περίπτωση, τα νούμερα είναι ούτως ή άλλως υπό διαμόρφωση και συζήτηση.

Το κύριο είναι ότι φαίνεται να έχει ληφθεί σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο η απόφαση να κινηθεί η ελληνική πλευρά στην οδό της συναίνεσης. Αυτό όμως σημαίνει και συμφωνία της κυβέρνησης με τις διοικήσεις των τραπεζών, αλλά και συμφωνία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Πότε θα επιτευχθεί αυτή; Όταν από το τελικό σχέδιο θα προκύπτει ότι με το σχέδιο για την προστασία της κύριας κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, δεν θα θίγεται ούτε ο προϋπολογισμός ούτε τα οικονομικά των τραπεζών.

Φωτιά στα… κόκκινα

Το θέμα των κόκκινων δανείων δεν κλείνει φυσικά μόνο με το «πακέτο» για τα στεγαστικά δάνεια. Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται και οι συζητήσεις για την αντιμετώπιση του συνολικού πακέτων των κόκκινων δανείων, ύψους έως και 88 δισ. ευρώ. Μόλις προχθές έγιναν νέες παρουσιάσεις του σχεδίου που έχει καταστρώσει η Τράπεζα της Ελλάδας στις ΗΠΑ (σ.σ.: το συγκεκριμένο σχέδιο αφορά κόκκινα δάνεια συνολικού ύψους 40 δισ. ευρώ), ενώ στο τραπέζι παραμένει και η πρόταση του ΤΧΣ, η οποία επίσης αφορά σε κόκκινα δάνεια συνολικού ύψους 20 δισ. ευρώ.

Με την ανακοίνωση του συνολικού πακέτου για τα κόκκινα δάνεια μέσα στις επόμενες εβδομάδες, εκτιμάται ότι θα «πέσει» και η παραφιλολογία σχετικά με τον κίνδυνο νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, κάτι που ήδη χρειάστηκε να διαψευστεί και επίσημα από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο.

Μια «καλή είδηση» που να αφορά τις τράπεζες και τα κόκκινα δάνεια αναμένεται ότι θα αποτυπωθεί θετικά και σε όλες τις εκθέσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας που βρίσκονται προ των πυλών:

● στην έκθεση μεταμνημονιακής αξιολόγησης των θεσμών που θα παρουσιαστεί στις 27 Φεβρουαρίου,

● στην έκθεση για τις μακροοικονομικές ανισορροπίες, που επίσης θα συντάξει η Κομισιόν,

● στην έκθεση της Moody’s που θα δημοσιευτεί την 1η Μαρτίου (σ.σ.: η κυβέρνηση περιμένει ότι από τον συγκεκριμένο οίκο θα πάρει την πολυπόθητη αναβάθμιση),

● αλλά και από το ΔΝΤ, το οποίο είναι και το πιο επιφυλακτικό όλων, ειδικά όσον αφορά στο θέμα των τραπεζών.

Κατόπιν αυτών αναμένεται ότι ο δρόμος προς τις αγορές θα είναι ανοιχτός και σαφώς ομαλότερος…