Η προκήρυξη των πρόωρων εκλογών από τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ βάζει τέλος στη μειοψηφική σοσιαλιστική κυβέρνησή του. 

Μια κυβέρνηση που ξεκίνησε με υψηλές φιλοδοξίες, με ένα Υπουργικό Συμβούλιο με τη μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών και ίδρυση γραμματειών με κοινωνικό πρόσημο, αλλά η μεθοδευμένη από τις δυνάμεις των Καταλανών αυτονομιστών καταψήφιση του προϋπολογισμού άφησε μετέωρο το νομοθετικό της έργο. 

Η επόμενη μέρα ίσως βρει την Ισπανία με ένα νέο, «ανοίκειο» τύπο συνεργασίας ανάμεσα στις δεξιές δυνάμεις της χώρας που επιθυμούν να επανέλθουν στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου και του ακροδεξιού Vox. Εξάλλου η αρχή έγινε στην Περιφέρεια της Ανδαλουσίας, εκεί όπου το Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) συγκυβερνά με τους κεντροδεξιούς Ciudadanos (Πολίτες) έχοντας και την ψήφο ανοχής των ακροδεξιών (βλ. «Ποντίκι», φύλλο 2057 στις 24.1.2019). 

Όπως εκτιμούν Ισπανοί αναλυτές, η απόφαση του Σάντσεθ να προκηρύξει εκλογές στις 28 Απριλίου φαίνεται ότι ικανοποιεί το αίτημα των περιφερειακών κυβερνητών του PSOE να μην συμπέσουν οι εθνικές με τις περιφερειακές, δημοτικές και ευρωεκλογές στις 26 Μαΐου. 

Ωστόσο η προεκλογική εκστρατεία σε κάθε περίπτωση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την κεντρική θέση που έχει στον διάλογο το καταλανικό ζήτημα. Στο σημείο αυτό ο Σάντσεθ θα προσπαθήσει να εμφανιστεί ως η μόνη εναλλακτική για την επίλυση της χρόνιας αυτής αντιπαράθεσης μέσω του διαλόγου, αφενός απέναντι στην εμμονή των δεξιών κομμάτων να εφαρμοστεί το άρθρο 155 του συντάγματος κι αφετέρου στην επιμονή των αυτονομιστών να επιζητούν την αυτοδιάθεσή τους. 

Ωστόσο η στάση του PSOE έναντι των Καταλανών δεν έχει πείσει, με αποκορύφωμα την καταψήφιση του προϋπολογισμού που έθεσε τέλος στην κυβέρνηση Σάντσεθ. 

Η δεξιά συμμαχία

Το καταλανικό ζήτημα θα βρίσκεται στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας και για τα κόμματα της Δεξιάς. Οι Πάμπλο Κασάδο (ΡΡ), Αλμπέρτ Ριβέρα (Ciudadanos) και Σαντιάγο Αμπασκάλ (Vox) συμπίπτουν στις θέσεις τους για το Καταλανικό. 
Οι ηγέτες των τριών παρατάξεων τάσσονται υπέρ της επέμβασης για τον περιορισμό της αυτονομίας μέσω της παράτασης στην εφαρμογή του άρθρου 155, και μάλιστα με πολύ πιο σκληρό τρόπο από ό,τι πριν, και επιπλέον αποκλείουν κάθε είδους διάλογο με την καταλανική πλευρά. Ειδικά το Vox προτείνει την κατάργηση των αυτόνομων περιφερειών. 

Ωστόσο οι κεντροδεξιοί Ciudadanos, οι οποίοι εμφανίζονται ενισχυμένοι στις δημοσκοπήσεις, στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν περισσότερους ψηφοφόρους θα πρέπει να χαράξουν το δικό τους προεκλογικό πρόγραμμα. 
Με την έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας θα λήξει και η άτυπη συμμαχία με το Λαϊκό Κόμμα, με το οποίο έως τώρα είχαν αποφύγει τις συγκρούσεις, καθώς ο συντονισμένος στόχος τους ήταν η ανατροπή του PSOE, κάτι το οποίο πέτυχαν στην Ανδαλουσία εκθρονίζοντας τους Σοσιαλιστές από την πρώτη θέση έπειτα από 36 χρόνια.

Ήδη ο Αλμπέρτ Ριβέρα παίρνει τις αποστάσεις του από τη ρητορική του ΡΡ. Ο ηγέτης των Ciudadanos εκμεταλλεύεται τα τρωτά σημεία των συντηρητικών, αναφερόμενος ειδικά στη σύμπραξή τους στο παρελθόν με τους υπερεθνικιστές, ενώ αίσθηση προκάλεσε η δήλωσή του «έχω κουραστεί να ακούω τον Σάντσεθ να μιλά για τον Φράνκο και τον Κασάδο για τις αμβλώσεις», δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο πως το κόμμα του εκφράζει το νέο και το μοντέρνο. 

Η στάση του κεντροδεξιού κόμματος μπορεί να ερμηνευθεί ποικιλοτρόπως. Οι Ciudadanos γνωρίζουν πως θα κληθούν να παίξουν ρόλο ρυθμιστή στον σχηματισμό της επόμενης κυβερνητικής πλειοψηφίας. Παίρνοντας τις κατάλληλες αποστάσεις τόσο από τον συντηρητισμό του Λαϊκού Κόμματος όσο και από τους Σοσιαλιστές στο καταλανικό ζήτημα, είναι έτοιμοι να ζητήσουν ανταλλάγματα για να στηρίξουν κυβερνητικό συνασπισμό. 

Εξάλλου κυβερνητικές πηγές δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο μιας συμφωνίας Σοσιαλιστών με τους Ciudadanos, όμως το κεντροδεξιό κόμμα επισήμως αναφέρει ότι δεν επιθυμεί μια συμφωνία σε εθνικό επίπεδο, χωρίς να αποκλείει τέτοιου είδους συμφωνίες για τις δημοτικές εκλογές. 
Την ίδια στιγμή η ομάδα των Φιλελευθέρων (ΑLDE) στο Ευρωκοινοβούλιο – εκεί όπου ανήκει και το Ciudadanos – φαίνεται να αυξάνει τη δύναμή της στις ερχόμενες ευρωεκλογές. Έτσι μια αύξηση ποσοστού και εδρών των Ciudadanos στο ισπανικό Κοινοβούλιο στις 28 Απριλίου θα αυξήσει και την παρουσία των Φιλελευθέρων στην Ευρωβουλή. 
 
Οι δημοσκοπήσεις

Τέσσερις δημοσκοπήσεις έως τώρα προβλέπουν διαφορετικά αποτελέσματα και έχουν προκαλέσει αναστάτωση στις πολιτικές προβλέψεις, καθώς συμφωνούν σε ένα πράγμα: το ακροδεξιό Vox θα εκλέξει βουλευτές στο Κοινοβούλιο της χώρας. Οι προβλέψεις τους ωστόσο παρουσιάζουν μεγάλη απόκλιση (16-46 έδρες). 

Ένα άλλο εύρημα προβλέπει ότι οι Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ έχουν το προβάδισμα στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση διασφαλίζοντας περισσότερες έδρες σε σύγκριση με τις εκλογές του 2016, ωστόσο απέχουν πολύ από το να συγκεντρώσουν την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο των συνολικά 350 εδρών.

Οι μετρήσεις των Gesop, Metroscopia και NCReport διαφωνούν στο ποιος θα έχει την ευκαιρία να συνάψει μια συμφωνία σχηματισμού κυβέρνησης: το Λαϊκό Κόμμα με τους κεντροδεξιούς Ciudadanos και το Vox ή οι Σοσιαλιστές με τους Ciudadanos; Η συνέχεια στις κάλπες της 28ης Απριλίου.