Η Συρία ελευθερώθηκε από το Χαλιφάτο, αλλά η ιδεολογία του επιβιώνει

Ρυθμιστές οι Κούρδοι, αλλά όχι ασφαλείς / Ο ρόλος Τουρκίας, Ρωσίας και ΗΠΑ

 

Την «πλήρη ήττα της τρομοκρατικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος» ανακοίνωσαν οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (Syrian Democratic Forces ή SDF), που αποτελούνται κυρίως από Κούρδους μαχητές, μετά και την κατάληψη του τελευταίου προπυργίου του αυτοαποκαλούμενου Χαλιφάτου στο Μπαγκούζ, στα σύνορα Συρίας – Ιράκ.

Την είδηση ανέβασε στο Twitter ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ γράφοντας ότι «το ISIS έχει εξαλειφθεί 100% στη Συρία», ενώ και ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε πως «εξαφανίστηκε ένας μείζων κίνδυνος για τη Γαλλία».

Ο αιματηρός πόλεμος κατά του Ισλαμικού Κράτους αφήνει πίσω του δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες και ευθύνεται για την ισοπέδωση ολόκληρων πόλεων στο Ιράκ και τη Συρία. Ο επίσημος απολογισμός των θανάτων δεν έχει ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με τα ευρήματα περσινής έρευνας, ο αμερικανοκουρδικός συνασπισμός επιβεβαίωσε τον θάνατο 1.139 πολιτών από βομβαρδισμούς που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Αυγούστου 2014 και Νοεμβρίου 2018.

Στο μεταξύ ο ηγέτης του Ισλαμικού Κράτους Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι αγνοείται και κορυφαίοι εμπειρογνώμονες της κυβέρνησης των ΗΠΑ πιστεύουν ακράδαντα ότι είναι ζωντανός και ενδεχομένως κρύβεται στο Ιράκ.

 

Η επόμενη μέρα

Η Συρία του 2019 θυμίζει έντονα το Ιράκ του 2010, όταν ο «πρόγονος» του Ισλαμικού Κράτους ηττήθηκε στον εμφύλιο. Ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα απέσυρε τα αμερικανικά στρατεύματα από τη χώρα, αλλά οι εναπομείναντες ισλαμιστικοί θύλακοι εισχώρησαν στη γειτονική Συρία, η οποία σταδιακά άρχισε να βυθίζεται στο χάος.

Και στην περίπτωση της Συρίας ο Ντόναλντ Τραμπ έσπευσε να ανακοινώσει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων. Διεθνείς αναλυτές υποστηρίζουν ότι το Ισλαμικό Κράτος μπορεί να ηττήθηκε, αλλά η ιδεολογία του ζει και είναι κυρίαρχη μεταξύ των νέων.

Επιπλέον χιλιάδες μαχητές και υποστηρικτές του ISIS έχουν πράγματι υποχωρήσει από περιοχές στην έρημο της Συρίας και του βορείου Ιράκ, ενώ η ακραία ισλαμιστική ιδεολογία του έχει επεκταθεί σε Αίγυπτο, Αφγανιστάν, Υεμένη και Νιγηρία. Δεν μπορούμε να ξεχνάμε τις φρικαλεότητες που έχουν διαπραχθεί εις βάρος χριστιανικών πληθυσμών στη Νιγηρία από την Μπόκο Χαράμ, η οποία είχε δηλώσει πίστη στο ISIS.

Την ίδια ώρα η πολιτική κατάσταση παραμένει χαοτική. Στο Ιράκ οι περιοχές που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους είναι ρημαγμένες. Ταυτόχρονα η σουνιτική μειονότητα του Ιράκ, από την οποία προήλθαν πολλοί υποστηρικτές του ΙSIS, νιώθει ακόμη έντονα καταπιεσμένη από τη σιιτική πλειοψηφία.

Επιπλέον πολλοί αναλυτές φοβούνται ότι ενδέχεται να ξεσπάσει ένα νέο μέτωπο, αυτή τη φορά μεταξύ Κούρδων της Συρίας και της Τουρκίας, δεδομένου ότι η Άγκυρα βλέπει τη συριακή κουρδική πολιτοφυλακή YPG ως παρακλάδι του απαγορευμένου κουρδικού κόμματος PKK. Οι Κούρδοι προειδοποιούν ότι, αν η Τουρκία επιτεθεί, η ευρύτερη περιοχή θα βυθιστεί σε ακόμη μεγαλύτερο χάος.

Οι Κούρδοι της Συρίας συνέβαλαν καθοριστικά στην έκβαση του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους σε Συρία και Ιράκ και ελέγχουν μεγάλες εκτάσεις στην ανατολική και βόρεια Συρία. Ωστόσο, βλέπουν πλέον δύο εχθρούς: από τη μια το καθεστώς Άσαντ και από την άλλη την Τουρκία.

Ο υπουργός Άμυνας της Συρίας Αλί Αμπντουλά Ατζούμπ, μετά την ήττα του ISIS στα εδάφη της χώρας του, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι η κυβέρνηση της Δαμασκού θα θέσει ξανά υπό τον έλεγχό της «και την τελευταία σπιθαμή συριακού εδάφους», ένα καθαρό μήνυμα προς τον κουρδικό πληθυσμό, ο οποίος περιμένει να δρέψει τους καρπούς της στρατιωτικής βοήθειας για την εξάλειψη του ISIS.

Οι Κούρδοι έχουν «επενδύσει» σε μια βοήθεια από τις ΗΠΑ, την οποία θεωρούν δεδομένη. Οι ΗΠΑ από την άλλη πλευρά επιθυμούν τη δημιουργία ενός δυτικόστροφου κουρδικού κράτους, το οποίο θα συντελέσει με τη σειρά του στην πλήρη απομόνωση του Ιράν.

Αντίστοιχες απειλές οι Κούρδοι της Συρίας δεν δέχονται τελευταία μόνο από την πλευρά της Δαμασκού. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Άγκυρα. Η τουρκική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι σχεδιάζει να κατασκευάσει ζώνες ασφαλείας 30 – 40 χλμ. σε συριακά εδάφη. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, σημαίνει ότι θα θέσει υπό τον έλεγχό της εδάφη που κατοικούνται από Κούρδους.

Τις προθέσεις της για τα συριακά εδάφη έδειξε άλλωστε η Τουρκία ήδη στο πρόσφατο παρελθόν με την εισβολή στο Αφρίν.

 

Το κουρδικό στοίχημα

Η Άγκυρα διαβάζει τις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία με ανησυχία. Θεωρεί ότι οι ΗΠΑ θα παραμείνουν τελικά στην περιοχή υπό κάποια μορφή. Ο Ερντογάν είναι γνωστό πως πιέζει να δημιουργηθεί μια ζώνη ασφαλείας στη μεθόριο Τουρκίας – Συρίας, στην οποία θα περιπολούν τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις για να διατηρήσουν την υπεροχή σε επιχειρησιακό επίπεδο έναντι των Κούρδων της βορειοανατολικής Συρίας.

Γνωρίζοντας την αμερικανική στήριξη στους Κούρδους, ο Τούρκος Πρόεδρος θέλει να βάλει στο παιχνίδι την ιστορία με τους ρωσικούς πυραύλους S-400. Με άλλα λόγια, η προμήθεια ή όχι των ρωσικών S-400 εξαρτάται από την αμερικανική στήριξη ή όχι στους Κούρδους της Συρίας. Θα τους προστατέψουν οι Αμερικανοί ή θα ικανοποιήσουν τον Ερντογάν;

Σε περίπτωση «αδειάσματος» από τις ΗΠΑ, οι Κούρδοι ίσως στραφούν στη Ρωσία και τον Άσαντ, τον οποίο αντιμετωπίζουν με καχυποψία.

Αναλυτές, ωστόσο, υποστηρίζουν πως σε καμιά περίπτωση οι Αμερικανοί δεν θα επιτρέψουν να θεωρηθεί η Συρία σφαίρα ρωσικής επιρροής. Εξάλλου οι ΗΠΑ μακροπρόθεσμα δεν επενδύουν μόνο στους Κούρδους της Συρίας, αλλά γενικότερα στο κουρδικό κίνημα, καθώς ο κουρδικός παράγοντας ψαλιδίζει τις όποιες περιφερειακές βλέψεις της Δαμασκού και της Βαγδάτης.