Στην οικονομία και την ενταξιακή πορεία στην Ε.Ε. βλέπει η κυβέρνηση την «ασφαλιστική δικλίδα» για την εφαρμογή της συμφωνίας

Με το ταξίδι στα Σκόπια ο Αλέξης Τσίπρας θέλησε να σηματοδοτήσει εμπράκτως κι επισήμως τη νέα αρχή που εισάγει στις σχέσεις Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας η Συμφωνία των Πρεσπών.

Παράλληλα, επιδίωξε να αναδείξει ενώπιον του εσωτερικού ακροατηρίου το κυβερνητικό αφήγημα στήριξης της συμφωνίας, που βασίζεται στη λογική ότι η υπέρβαση των παλαιών διενέξεων στο έδαφος των εθνικών διαφορών ανοίγει νέες προοπτικές για το μέλλον οικονομικής συνεργασίας, ανάπτυξης και ειρήνης σε όλη την περιοχή.

Με πιο απλά λόγια, σύμφωνα με την κυβερνητική ρητορική, οι δύο χώρες θα προοδεύσουν αν αφήσουν πίσω τους τις έριδες του παρελθόντος που καλλιεργούν το εθνικιστικό μίσος και στις δύο πλευρές. «Είμαστε εδώ για να χτίζουμε γέφυρες αντί να ορθώνουμε τείχη. Και βεβαίως δεν εγκλωβιζόμαστε από την ιστορία. Διδασκόμαστε από αυτήν, αλλά φτιάχνουμε και τη δική μας ιστορία» ήταν η χαρακτηριστική προτροπή του πρωθυπουργού.

Στο κυβερνητικό επιτελείο σαφώς γνωρίζουν ότι υπάρχει πολιτικό κόστος από τη Συμφωνία των Πρεσπών, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, το παραδέχτηκε και ο πρωθυπουργός άλλωστε. Όμως η κυβέρνηση έχει αποφασίσει από νωρίς ότι θα αναλάβει αυτό το κόστος.

Για τον μεγαλύτερο δυνατό ισοσκελισμό των απωλειών επέλεξε, ήδη από πέρυσι, τη μέθοδο μετριασμού των αρνητικών εντυπώσεων σχετικά με τη συμφωνία για το όνομα και τα επιμέρους (ιθαγένεια, γλώσσα, κ.λπ.) αντιπαρατάσσοντας στην κριτική με την ανάδειξη της – κατά την κυβέρνηση – μόνης ρεαλιστικής προοπτικής, δηλαδή απτών οικονομικών και αναπτυξιακών ωφελημάτων.

Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση βλέπει στις αναπτυξιακές ανάγκες της Βόρειας Μακεδονίας – η ικανοποίηση των οποίων περνά και μέσα από την οικονομική συνεργασία με τις ελληνικές επιχειρήσεις – την εγγύηση για την ορθή εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Κάτι που δημοσιεύματα εντύπων, στοχεύοντας στο ελληνικό κοινό, αποτύπωσαν πιο «ωμά» την ημέρα της επίσκεψης, μιλώντας για απόβαση ελλήνων επιχειρηματιών στα Σκόπια, ή για σεβαστό αριθμό επιχειρήσεων που θα «αγοράσουν» τη γείτονα.

Ο πρωθυπουργός, πάντως, στις κοινές δηλώσεις μετά τη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας μπροστά στο ακροατήριο της γείτονος θέλησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις λέγοντας ότι «ερχόμαστε ως ισότιμοι εταίροι».

 

Το «καρότο»

Στην κυβέρνηση πάντως εκτιμούν ότι:

● η ανάγκη ανάπτυξης περαιτέρω οικονομικών σχέσεων με την Ελλάδα (ελληνικές επιχειρήσεις ήδη δραστηριοποιούνται στην περιοχή), κατ’ επέκταση προσέλκυσης κεφαλαίων από τη χώρα μας ή διευκόλυνσης εύρεσης κεφαλαίων από ευρωπαϊκά κονδύλια ή, τέλος, αύξησης των τζίρων και των έργων υποδομής,

● η προσαρμογή στις ευρωπαϊκές πρακτικές και πολιτικές προς χάριν της ενταξιακής πορείας,

θα λειάνουν τους εθνικιστικούς παροξυσμούς και στις δύο πλευρές – και κυρίως στη γείτονα – και θα επιτρέψουν την πιστή υλοποίηση της Συμφωνίας που αφορά, υπενθυμίζεται, την επίλυση της χρόνιας διμερούς διένεξης για την ονομασία και τις αλυτρωτικές αναφορές.

Θεωρείται δηλαδή ότι βήμα – βήμα, όσο αναπτύσσονται διπλωματικές και κυρίως οικονομικές και εμπορικές σχέσεις και λύνονται εκκρεμή ζητήματα (π.χ. το θέμα των εμπορικών σημάτων, για το οποίο ο Τσίπρας χθες επισήμανε ότι θα τελειώσει σε δυο – τρία χρόνια), θα εμπεδώνεται η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών και θα γίνεται όλο και πιο αισθητή στον λαό της Βόρειας Μακεδονίας μια καλύτερη προοπτική στην οικονομία και την καθημερινότητα.

Σε ό,τι αφορά την ενταξιακή προοπτική ο πρωθυπουργός διαβεβαίωσε – προτρέποντας ταυτόχρονα στην προαναφερθείσα προσαρμογή – ότι «η Ελλάδα θα είναι μια χώρα που θα σταθεί αρωγός και σύμμαχος της Βόρειας Μακεδονίας στην προσπάθειά της να προχωρήσει στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και στην προσπάθειά της να ενταχθεί στην Ε.Ε.».

Επίσης, όσον αφορά την αναπτυξιακή προοπτική, σημείωσε χαρακτηριστικά πως όταν θα καταφέρουν οι δύο πλευρές να αυξήσουν τις οικονομικές συναλλαγές, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας τόσο στη Βόρεια Μακεδονία όσο και στην Ελλάδα μέσα από την αύξηση των τουριστικών ορών, και επιπλέον όταν θα έχουν καταφέρει να προχωρήσουν πολύ σημαντικά πρότζεκτ διασύνδεσης (σιδηροδρομική, οδική, ενεργειακή) τότε θα αρχίσουν να καταλαβαίνουν οι δυο λαοί «πόσο μεγάλη ζημιά είχαμε όλα αυτά τα χρόνια που δεν προσπαθούσαμε (…) να λύσουμε τις οποίες διαφορές μας».

Κοινώς, η κυβέρνηση ευελπιστεί αφενός ότι το οικονομικό αποτέλεσμα από την εφαρμογή της Συμφωνίας θα απαλύνει το εθνικιστικό πνεύμα στη γείτονα και θα εγγυηθεί την πορεία υλοποίησης της Συμφωνίας, αφετέρου ότι αυτό θα γίνει γρήγορα αντιληπτό και από ένα κρίσιμο ακροατήριο στη Βόρεια Ελλάδα (επιχειρηματίες, επαγγελματίες, ή απλώς άνθρωποι με ευαισθησία για το εθνικό ζήτημα), πέραν όσων αντιδρούν από αντιπολιτευτική σκοπιά.

 

Οι «πολέμιοι»… υποκριτές

Στη δεύτερη περίπτωση έκανε λόγο για υποκρισία προχθές ο πρωθυπουργός αναφερόμενος σε εκείνους που είναι «πολέμιοι» της Συμφωνίας αλλά συγκαταλέγονται σε όσους έχουν δουλειές στη Βόρεια Ελλάδα.

Η αναφορά αυτή ήταν φωτογραφική για τον πρόεδρο του επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Μιχάλη Ζορπίδη, ο οποίος έδωσε μόνος του αφορμή στην κυβέρνηση να τον εκθέσει ενώπιον της κοινής γνώμης αναδεικνύοντας τις μπίζνες του με τη Βόρεια Μακεδονία υπό την ιδιότητα του τουριστικού πράκτορα.

Η επιλογή του να απέχει το ΕΕΘ από κάθε δράση που σχετίζεται με τη γειτονική χώρα όσο αυτή θα χρησιμοποιεί το όνομα Μακεδονία προκάλεσε την επίθεση της υπουργού Μακεδονίας – Θράκης Ελευθερίας Χατζηγεωργίου, η οποία τον κατηγόρησε ότι λειτούργησε σαν στέλεχος της Ν.Δ. και όχι ως εκπρόσωπος επίσημου επαγγελματικού φορέα, με απώτερο στόχο να καλλιεργήσει κλίμα δυσαρέσκειας για την πρωθυπουργική αποστολή στη γείτονα.

 

Εποπτικοί μηχανισμοί

Ένα ακόμη στοιχείο που αναδεικνύεται εν είδη εγγύησης και διαβεβαίωσης ή καθησυχασμού του εγχώριου κοινού για την εφαρμογή της Συμφωνίας είναι η σύσταση εποπτικών μηχανισμών (σε επίπεδο υπουργείων ΥΠΕΞ, που θα εποπτεύουν την υλοποίηση της συμφωνίας από διπλωματική σκοπιά, και σε επίπεδο ΥΠΟΙΚ, που θα εποπτεύουν το πεδίο της οικονομικής συνεργασίας). Μένει να αποδειχθεί τον επόμενο καιρό η αποτελεσματικότητα και η εγρήγορση αυτών την μηχανισμών.

Τέλος, η κυβέρνηση προβάλλει ως ασφαλιστική δικλείδα και την αμυντική – στρατιωτική συνεργασία που θα επιτρέψει στη χώρα μας, πέρα από την παροχή υποστήριξης στη γειτονική χώρα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, να έχει και μια γενική εποπτεία και να ανακόψει τις αντίστοιχες διαθέσεις της Τουρκίας, η οποία πάντως δήλωσε την παρουσία της άμεσα με τις ευλογίες της κυβέρνησης της Β. Μακεδονίας. Μία μέρα μετά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στα Σκόπια, ο Ζόραν Ζάεφ υποδέχτηκε τον Τούρκο υπουργό Άμυνας Χουλουσί Ακάρ…