Στρατηγικές διαφορές ΣΥΡΙΖΑ – Ν.Δ. για τον τρόπο παραχώρησης δέκα περιφερειακών λιμένων

Σε άγνωστα νερά κινείται μέχρι στιγμής η διαδικασία αξιοποίησης των δέκα μεγαλύτερων περιφερειακών λιμανιών της χώρας, καθώς υπάρχουν μεγάλες και στρατηγικού χαρακτήρα αποκλίσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για τον τρόπο υλοποίησης των εν λόγω ιδιωτικοποιήσεων. Για τον λόγο αυτόν, το τοπίο στα λιμάνια δεν αναμένεται να ξεκαθαρίσει προτού αναλάβει καθήκοντα η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις κάλπες που θα στηθούν μέσα στο 2019.

Στο μεταξύ, η νυν κυβέρνηση προωθεί, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, την παραχώρηση επιμέρους δραστηριοτήτων των λιμανιών και όχι τη συνολική παραχώρησή τους, όπως συνέβη στις περιπτώσεις του ΟΛΠ και του ΟΛΘ.

Αυτό σημαίνει ότι η αξιοποίηση δεν θα γίνει μέσω της πώλησης μετοχών των αντίστοιχων οργανισμών λιμένων, αλλά με την παραχώρηση δραστηριοτήτων. Δηλαδή, ανάλογα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες του κάθε λιμένα και με βάση το στρατηγικό σχέδιο που έχει εκπονήσει το ΤΑΙΠΕΔ, οι ιδιώτες θα αναλάβουν συγκεκριμένες λειτουργίες, όπως για παράδειγμα την κρουαζιέρα, τις μαρίνες ή τις εμπορευματικές μεταφορές κ.ά.

Στην κατεύθυνση αυτή, η κυβέρνηση προχώρησε πρόσφατα σε σχετική νομοθετική ρύθμιση και η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ υποστηρίζει πως θα ξεκινήσει με την παραχώρηση δραστηριοτήτων στα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης και της Καβάλας.

Παρ’ όλα αυτά, ο τομεάρχης Ναυτιλίας της Ν.Δ. Γιάννης Πλακιωτάκης, κατά τη διάρκεια κλειστής συζήτησης στη Ναυτιλιακή Λέσχη Πειραιά, στην οποία συμμετείχαν και οι Θ. Δρίτσας (ΣΥΡΙΖΑ) και Φ. Σαχινίδης (ΚΙΝΑΛΛ), είπε πως η Ν.Δ. θα εξετάσει αν πρέπει να γίνουν υποπαραχωρήσεις δραστηριοτήτων στα περιφερειακά λιμάνια ή πρέπει να πωληθούν συνολικά οι οργανισμοί λιμένων, όπως συνέβη δηλαδή με τον ΟΛΠ και τον ΟΛΘ.

Τι προβλέπει η ρύθμιση

Αυτή η θέση βέβαια έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πρόσφατη ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία εκχωρείται στο ΤΑΙΠΕΔ το δικαίωμα στην υποπαραχώρηση δραστηριοτήτων των περιφερειακών λιμανιών της χώρας, ενώ κυρώνονται όλες οι παλαιές συμβάσεις παραχώρησης των λιμανιών στους οργανισμούς λιμένων.

Σύμφωνα με τη διαδικασία θα γίνουν διεθνείς διαγωνισμοί για τις δραστηριότητες που παρουσιάζουν επενδυτικό ενδιαφέρον κατά περίπτωση ανά λιμένα.

Επίσης προβλέπεται ότι ο υποπαραχωρησιούχος, πέρα από το τίμημα της παραχώρησης (εφάπαξ και ετήσιο), καλείται να πληρώνει και ένα αντισταθμιστικό / ανταποδοτικό τέλος υπέρ του οργανισμού λιμένος. Το τέλος αυτό καθορίζεται με απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Ναυτιλίας πριν από την έναρξη του διαγωνισμού και δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% των ετήσιων ακαθάριστων εισπράξεων του υποπαραχωρησιούχου, εκτός και αν τεκμηριώνεται με αντικειμενικό τρόπο ότι διακυβεύεται η βιωσιμότητα του οργανισμού λιμένος.

Ουσιαστικά η εταιρεία που θα αναλάβει μια δραστηριότητα καλείται να πληρώνει μίσθωμα και στο Δημόσιο (μέσω του ΤΑΙΠΕΔ) και στον οργανισμό λιμένος.

Το νομοσχέδιο, σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό Φώτη Κουβέλη, δίνει τη δυνατότητα στους οργανισμούς λιμένων να προσελκύουν επενδύσεις από τους ιδιώτες, προκειμένου να αναπτυχθούν δραστηριότητες επενδυτικού χαρακτήρα.

Άλλα λιμάνια προσφέρονται και μπορούν να υπηρετήσουν τη δραστηριότητα για τα εμπορευματοκιβώτια, άλλα μπορεί να είναι εμπορικά, άλλα μπορεί να είναι εμπορικά και βιομηχανικά, και κάποια μπορεί να έχουν δραστηριότητα σε μαρίνες, σε κρουαζιέρες κ.ο.κ.. Μάλιστα, σύμφωνα με τον υπουργό, το μοντέλο αυτό ισχύει στο 80% και πλέον των λιμανιών σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ο αναπληρωτής υπουργός Ναυτιλίας Νεκτάριος Σαντορινιός, μιλώντας για το εν λόγω σχέδιο στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, ανέφερε ότι «η ρεαλιστική προσέγγιση για τη διαχείριση των λιμανιών δεν είναι να πουλάμε τα λιμάνια, αλλά να παραχωρούμε δραστηριότητες, κάτι που κάναμε εμείς και που δεν έκαναν οι προηγούμενες κυβερνήσεις».

Από την άλλη πλευρά ο πρόεδρος της Πανελληνίας Ένωσης Ναυτών Εμπορικού Ναυτικού Αντώνης Νταλακογιώργος, σε παρέμβασή του στην ίδια επιτροπή, ανέφερε ότι:

«Η κυβέρνηση επιχειρεί για πολλοστή φορά, μέσα από ένα ψευδεπίγραφο περί αξιοποίησης των λιμένων αυτών, να καλύψει μια νέα πράξη ξεπουλήματος και εκποίησης, που έρχεται ως συνέχεια αντίστοιχων αποφάσεων για το ξεπούλημα του ΟΛΠ, του ΟΛΘ, γεγονός που αποδεικνύει ότι, είτε με τη μέθοδο της πολιτικής πλειοψηφικών μετοχικών πακέτων είτε με συμβάσεις μακροχρόνιας παραχώρησης, η κυβέρνηση εκχωρεί βασικές υποδομές στρατηγικού χαρακτήρα στο μεγάλο εγχώριο και διεθνές κεφάλαιο και με τον τρόπο αυτό παραδίδει τον δημόσιο πλούτο σε επιχειρηματικά συμφέροντα, τα οποία προσδοκούν αυξημένη κερδοφορία από αυτές τις χρυσοφόρες επενδυτικές επιλογές τους».

Τα λιμάνια

Πάντως, σε κάθε περίπτωση, και τα δέκα λιμάνια που βρίσκονται στο «πακέτο» του ΤΑΙΠΕΔ παρουσιάζουν μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον, καθώς βρίσκονται σε στρατηγικά σημεία της χώρας είτε για εμπορική είτε για τουριστική χρήση, ενώ αρκετά από αυτά συνδυάζουν και τα δύο επενδυτικά χαρακτηριστικά. Πρόκειται λοιπόν για τα λιμάνια της Πάτρας, της Αλεξανδρούπολης, του Βόλου, της Ραφήνας, της Ηγουμενίτσας, του Ηρακλείου, της Ελευσίνας, του Λαυρίου, της Κέρκυρας και της Καβάλας.

Εκτός από την Αλεξανδρούπολη, το δεύτερο πιο ελκυστικό λιμάνι θεωρείται αυτό της Ηγουμενίτσας, στο οποίο καταλήγει η Εγνατία Οδός, με την κυβέρνηση να εξετάζει την παραχώρηση μόνο του λιμένα κρουαζιέρας, ενώ το ίδιο σχέδιο προωθείται για τα λιμάνια Κέρκυρας, Καβάλας και Λαυρίου.

Ειδικά για το Λαύριο η αλλαγή του σχεδίου ανάπτυξης του λιμανιού, ώστε να μετατραπεί σε λιμένα κρουαζιέρας, θεωρείται απαραίτητη για την προώθηση και του έργου επέκτασης του προαστιακού στο τμήμα Κορωπί – Λαύριο.

Για τα λιμάνια του Βόλου και της Ηγουμενίτσας (αν δεν προχωρήσει το σχέδιο συνολικής παραχώρησης) φαίνεται πως υπάρχει κάποιο ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες RO-RO (μεταφοράς φορτηγών κ.λπ.) και ξηρού φορτίου.

Στα λιμάνια της Κέρκυρας, της Ηγουμενίτσας, του Λαυρίου και της Καβάλας εξετάζεται επίσης η παραχώρηση δραστηριότητας που συνδέεται με τα τουριστικά σκάφη, δηλαδή της μαρίνας.

Για τα άλλα λιμάνια της Αττικής (Ελευσίνα, Ραφήνα, Λαύριο) υπάρχει η ελπίδα πως η συνεχής ανάπτυξη του Πειραιά, με αύξηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων, αυτοκινήτων κ.λπ., θα οδηγήσει σε πλήρη κάλυψη του ΟΛΠ με αποτέλεσμα αναγκαστικά να στραφούν δραστηριότητες προς Λαύριο και Ελευσίνα, αλλά και προς τη Ραφήνα.