search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 17:39
MENU CLOSE

Η πολιτική ως θεατρική πρόζα

23.04.2019 09:13

 

Η πολιτική συζήτηση, ανάλυση και κριτική, η πολιτική ενημέρωσή μας, ίσως και η πολιτική πρακτική,  του σημερινού καταδήλως διαστρεβλωμένου, αν όχι ψευδεπίγραφου,  αντιπροσωπευτικού κοινοβουλευτικού μας συστήματος,   τείνει να περιοριστεί ή να μετατραπεί σε θεατρική πρόζα. Θεατρική πρόζα απαραίτητη  για να εκλεγούν ή για να επανεκλεγούν κόμματα και βουλευτές. Οι πολιτικές αποφάσεις και πρακτικές βρίσκονται πίσω και πέραν αυτών των θεατρικών παραστάσεων των πολιτικών μας,  ενδεχομένως   και πέραν από αυτούς. Όπως είχε πει εύστοχα ο Κ. Καραμανλής, ο πρεσβύτερος,  «στην πολιτική λέγονται πράγματα που δεν γίνονται και γίνονται πράγματα που δεν λέγονται».  

Ίσως να εξαιρούνται μερικοί πολιτικοί που βλέπουν ορθότερα την αποστολή τους, αλλά νομίζω πως αυτοί αποτελούν σήμερα τις εξαιρέσεις. Είναι πλέον σαφές πως τα πολιτικά πρόσωπα και τα πολιτικά κόμματα, που αναλαμβάνουν με τη ψήφο μας τη διακυβέρνηση της χώρας, είναι κατά κανόνα προϊόντα της τηλεόρασης, συνεπικουρούμενες από τους σκηνοθέτες/image makers.   Παλαιότερα ήσαν οι εφημερίδες, θυμάμαι παλιότερο «δάσκαλο» της δημοσιογραφίας που έλεγε, όταν συζητείτο το ενδεχόμενο να προταθεί ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρόεδρος μεγάλου εκδοτικού συγκροτήματος, «δεν πρόκειται να δεχτεί να γίνει από δήμαρχος κλητήρας». 

Αλλά ας δούμε και σε τι αποσκοπεί αυτή η επικράτεια στις ζωές μας των τηλεοπτικών σταθμών: Οι ιδιοκτήτες των τηλεοπτικών καναλιών αναλαμβάνουν τις τηλεοπτικές συχνότητες με όρους αγοράς –όποιος δώσει τα περισσότερα χρήματα παίρνει και τη συχνότητα- και βέβαια με όρους αγοράς λειτουργούν. Επιδιώκουν έτσι είτε  απ’ ευθείας κερδοφορία, είτε υποβοήθηση της κερδοφορίας των παράπλευρων επιχειρηματικών και λοιπών φανερών και αφανών δραστηριοτήτων των ιδιοκτητών τους.  Ιδού γιατί το  αντιπροσωπευτικό  κοινοβουλευτικό μας   σύστημα αλλοιώνεται καθοριστικά, μέχρι σημείου να μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε πλέον   ως  δολίως ψευδεπίγραφο.  

Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες γνώσεις ψυχολογίας για να καταλάβουμε πως ψηφίζουμε τα πρόσωπα   και τα κόμματα που εντέχνως μας προβάλουν τα τηλεοπτικά κανάλια.  Ουδείς ή σχεδόν ουδείς, διαβάζει τα προγράμματα των κομμάτων, πολύ περισσότερο των υποψηφίων βουλευτών. Άλλωστε οι υποψήφιοι βουλευτές κατά κανόνα δεν έχουν πρόγραμμα, γιατί δεν δικαιούνται να έχουν πρόγραμμα: ό,τι πεί ο αρχηγός θα κάνουν, έτσι λειτουργούν οι βουλευτές σήμερα, ιδού άλλη σοβαρή αλλοίωση του κοινοβουλευτισμού.     

Ουδέποτε καθόμαστε να μελετήσουμε σε βάθος το βιογραφικό των υποψηφίων, τη μέχρι τώρα δράση τους και τις πραγματικές τους δυνατότητες.  Επαφιέμεθα στον τρόπο που τους  παρουσιάζουν  τα κανάλια και στη θεατρική τους ικανότητα   να μας προξενούν  εντυπώσεις που μας ελκύουν.  

Τον τελευταίο καιρό ..το έχουμε τερματίσει. Δημοφιλής κωμικός θεάτρου ψηφίζεται για Πρόεδρος βαλκανικής χώρας, είχε προηγηθεί άλλος κωμικός θεάτρου στην Ιταλία, που κατέστη   κύριος πολιτικός παράγοντας. Πριν από αυτούς κα επί σειρά ετών, υπήρξε πρωθυπουργός της Ιταλίας ιδιοκτήτης της συντριπτικής πλειονότητας των ιταλικών τηλεοπτικών καναλιών.  Προφανώς και ένας δημοφιλής ηθοποιός μπορεί να φανεί  χρησιμότερος ως βουλευτής ή και Πρόεδρος  -αλλά και αντιστρόφως όταν μάλιστα οι πολιτικοί δείχνουν να έχουν σπουδαίες υποκριτικές ικανότητες-  αλλά το να περιμένουμε πολιτική ανάλυση, κριτική και  νουθεσία από σόουμαν ηθοποιούς, χωρίς αυτοί να έχουν να επιδείξουν άλλο από την υποκριτική τέχνη τους, σημαίνει πως δείχνουμε οκνηρία σκέψης και παράδοσή μας στα infotainments και στις άμεσες εντυπώσεις, που λίγο απέχουν από την ποιότητα των survivors και των  power of love. 

Τελευταία στη χώρα μας, επιδοτούμε την ανάδειξη ως κινηματογραφικού αστέρα,   πολιτικού   που λειτουργούσε σαν σταρ και ψηφιζόταν σαν σταρ. Μαζί με αυτήν την εκπλήρωση του ονείρου του, να παίξει δηλαδή και στον κινηματογράφο, θα μεταφερθεί   σε θεατρική πρόζα και το όλο πολιτικό μας σύστημα.

Η παρουσίαση πολιτικών γεγονότων σε κινηματογραφικές ταινίες δίκην ντοκιμαντέρ, δεν είναι ούτε αναγκαστικά κακό, ούτε αναγκαστικά καλό. Αλλά να κατανοούμε πως ο κινηματογράφος έχει απείρως μεγαλύτερες δυνατότητες  από ένα βιβλίο ή  μια συνέντευξη. Όταν μάλιστα  επιδιώκεται η έντεχνη ερμηνεία των γεγονότων, τότε το κινηματογραφικό έργο μετατρέπεται σε έκφραση γνώμης του σκηνοθέτη  με  μεγάλη προπαγανδιστική ισχύ, εξ αιτίας της   ενσυναισθηματικής δύναμης του κινηματογράφου και της προς τούτο ικανότητας των συντελεστών του έργου. Ιδού δηλαδή πάλι   η   θεατρική   πρόζα ως μέσο πολιτικής ανάλυσης, συζήτησης και πειθούς. Βέβαια πάντα «θα λέγονται πράγματα που δεν γίνονται και θα γίνονται πράγματα που δεν λέγονται»……

Χρηματοδοτώντας ένα σκηνοθέτη να εκφράσει τη γνώμη του με τρόπο που θα επηρεάσει καθοριστικά τους θεατές,  σημαίνει πως θεωρείς την άποψη του σκηνοθέτη πολύ σημαντική και βοηθάς να εγκαθιδρυθεί αυτή του η άποψη χρησιμοποιώντας τη δύναμη του κινηματογράφου (και της τηλεόρασης και του θεάτρου). Ήδη όμως χρησιμοποιείς αθέμιτο μέσο, δηλαδή τη ψυχολογική δύναμη της θεατρικής παράστασης, προς επιβολή  γνώμης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση –για να μη μιλάμε με υπονοούμενα- μας αρέσει που ο Κος Γαβράς έκανε παγκοσμίως γνωστή την ιστορία του Λαμπράκη (και του Σαρτζετάκη). Δεν νομίζω όμως πως δικαιούμεθα να τον θεωρούμε τόσο σπουδαίο πολιτικό αναλυτή, από τον οποίον να περιμένουμε ερμηνεία και ευρεία διάχυση αυτής της ερμηνείας, πρόσφατων πολιτικών συμβάντων, δηλαδή να παρέμβει    στις τρέχουσες εξελίξεις, χρησιμοποιώντας τη ψυχολογική δύναμη του κινηματογράφου και της φήμης του ως σκηνοθέτη. Υπάρχουν πολύ εγκυρότεροι πολιτικοί αναλυτές, που με πολύ λιγότερα χρήματα θα μπορούσαμε να τους εκδώσουμε βιβλία, να οργανώσουμε διαλέξεις και δημόσιες συζητήσεις, που μόνο με την ποιότητα των αναλύσεων και των συζητήσεων θα μπορέσουν να πείσουν και να μας δώσουν τροφή για σκέψη, μη μετερχόμενοι άλλων ψυχολογικών μεθόδων. 

Τη δεκαετία του 1990 ο Alain Touraine στο έργο του «κριτική της μοντερνικότητας», (εκδ. Fayard), διαπίστωνε, μεταξύ άλλων, τη  μεταφορά της πολιτικής στις τηλεοπτικές εντυπώσεις. Το όλο έργο του υπήρξε έκκληση  αναθεώρησης αυτής της μοντερνικότητας  (σημ. αυτό που εμείς λέμε νεοτερικότητα). Νομίζω πως νομοτελειακώς κάτι τέτοιο κάποτε θα συμβεί, αλλά μέχρι τότε ας αποφεύγουμε την ενθουσιώδη κατανάλωση εύπεπτων εντυπώσεων.  

 

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 17:39