Δεν υπάρχει καμία ελπίδα να γλιτώσουμε από τον «επιθετικό λαϊκισμό», που συνεχίζει να βρυχάται. Στο Ηνωμένο Βασίλειο επανεμφανίστηκε ο Νάιτζελ Φάρατζ (αυτός που έκανε καριέρα ελέω του χάους του Brexit) με καινούργιο κόμμα για να συμμετάσχει στις ευρωπαϊκές εκλογές. Στην Ουκρανία εξελέγη ένας «κωμικός» με τις πλάτες ολιγάρχη τον οποίο στηρίζει η Μόσχα. Στο Παρίσι η επομένη της καταστροφής στην Παναγία των Παρισίων πυροδοτεί νέα κύματα οργής.

Υπάρχει μια γραμμή που συνδέει όλα αυτά: πρόκειται για την προσπάθεια του «παγκόσμιου» λαϊκισμού, που με κομβικό σημείο τις ευρωεκλογές θέλει να καταφέρει την τελική νίκη εις βάρος της ενωμένης Ευρώπης με τρόπο θεσμικό, ώστε να ελεγχθεί το μέλλον της Ε.Ε. έπειτα και από το Brexit – αν και όποτε αυτό λάβει χώρα. Αλλά και για την αποτυχία των αρχουσών τάξεων να οδηγήσουν σε κοινωνική ειρήνη.

Ο Φάρατζ, με ανοιχτό το ενδεχόμενο να γίνουν ευρωεκλογές στη Βρετανία, επανεμφανίστηκε πανηγυρικά και ζητάει, με το νέο του κόμμα, να «αλώσει» τους ευρωσκεπτικιστές των δύο «θεσμικών κομμάτων», των Εργατικών και των Συντηρητικών.

Αναλυτές προειδοποιούν ότι θα νικήσει και ότι γι’ αυτό θα φταίνε τα δύο μεγάλα κόμματα. Οι Συντηρητικοί επειδή δεν έχουν τα κότσια να στηρίξουν την Τερέζα Μέι και το σχέδιό της για ένα «ομαλό» Brexit και οι Εργατικοί διότι δεν κατανοούν ότι η εμμονή της ηγεσίας τους στην παράταση της πολιτικής κρίσης ενδέχεται να δημιουργήσει κατάσταση πολιτικής αποσύνθεσης.

Νέος… «Γκρίλο»;

Την ίδια στιγμή, στην Ουκρανία, ένας άπειρος ηθοποιός, που έκανε καριέρα διακωμωδώντας τους πολιτικούς, κέρδισε τις εκλογές με τη στήριξη ρωσόφιλου ολιγάρχη. Μια χώρα στην οποία οι άτσαλες κινήσεις της Ε.Ε. και οι απροκάλυπτες κινήσεις των Δυτικών εν γένει την κατέστησαν μια χώρα στην οποία η Άκρα Δεξιά είχε – και έχει – το πάνω χέρι. Η Ουκρανία είναι, τύποις, μια χώρα σε πόλεμο και ήδη έχει χάσει κομμάτια των εδαφών της εκεί όπου κατοικούν ρωσόφωνοι.

Ο νέος πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι μόλις 41 ετών κι έχει διαγράψει μια λαμπρή καριέρα στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο της Ουκρανίας. Σπούδασε στο Εθνικό Οικονομικό Πανεπιστήμιο του Κιέβου και στα 17 του έλαβε μέρος σε διαγωνισμό ταλέντων στην υποκριτική και τη «stand up commedy», τον οποίον κέρδισε.

Όμως, η καριέρα του εκτοξεύθηκε μετά τη συμμετοχή του στην ουκρανική εκδοχή του «Dancing With The Stars». Έκτοτε πρωταγωνίστησε σε μια σειρά από ταινίες που έγιναν εμπορικές επιτυχίες στην Ουκρανία και οδήγησαν σε μια σειρά από σίκουελ τα επόμενα χρόνια.

Στα χνάρια των απανταχού «Γκρίλο», η ομάδα, που εξελίχθηκε σε εταιρεία παραγωγής, ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας πλατφόρμας δράσης με τίτλο «Υπηρέτης του Λαού» τον Μάρτιο του 2018. Ο τίτλος αναφερόταν στην πιο πρόσφατη τηλεοπτική σειρά όπου πρωταγωνιστούσε ο Ζελένσκι και έμοιαζε με προάγγελο των όσων θα εξελίσσονταν στην πολιτική σκηνή της Ουκρανίας.

Αδιαμφισβήτητα ο Ζελένσκι είναι ο πιο δημοφιλής Ουκρανός, κάτι που επαληθεύτηκε με το 73% που έλαβε στον δεύτερο γύρο των εκλογών συντρίβοντας τον απερχόμενο Πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο.

Το βασικό του σύνθημα είναι να «διαλύσει αυτό το σύστημα» της διαφθοράς. «Δεν είμαι πολιτικός – είμαι ένας απλός άνθρωπος που ήρθε να σπάσει αυτό το σύστημα» δήλωνε. Απλός και δημοφιλής, αλλά, σύμφωνα με τους πολιτικούς του αντιπάλους, με οικονομική και πολιτική στήριξη από τη Ρωσία, της οποίας ο πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αμέσως μετά τη νίκη του Ζελένσκι, δήλωσε πως η Μόσχα έχει «μια ευκαιρία» να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ουκρανία.

Γαλλικό μπάχαλο

Αυτή την ευκαιρία ενδεχομένως αναζητούν και τα «Κίτρινα Γιλέκα», τα οποία, μετά την καταστροφή στην Παναγία των Παρισιών, φοβήθηκαν μήπως χάσουν το μομέντουμ και επέλεξαν να τα βάλουν με την Ιστορία και την παράδοση και να κάνουν λογικές ακροβασίες: «εκατομμύρια για την Εκκλησία, ψίχουλα για τον λαό».

Όχι απολύτως άδικο, καθώς η πολιτική συμπεριφορά του Μακρόν και της άρχουσας τάξης στη Γαλλία μπορεί να είναι τόσο γενναιόδωρη με τη Νοτρ Νταμ όσο άδικη είναι με τις λαϊκές τάξεις, αλλά σίγουρα μη συγκρίσιμο, καθώς η πολιτιστική κληρονομιά ανήκει σε όλους.

«Εκατομμύρια για τη Νοτρ Νταμ. Τι γίνεται για εμάς τους φτωχούς;» ήταν η φράση στην μπλούζα ενός διαδηλωτή. «Όλα για τη Νοτρ Νταμ, τίποτα για τους Αθλίους;» ήταν μια άλλη φράση που παρέπεμπε στο γνωστό μυθιστόρημα του Βίκτωρος Ουγκό. «Οι άνθρωποι πάνω απ’ όλα, 1 δισ. ευρώ για τα “Κίτρινα Γιλέκα”» έγραφε ένα άλλο πανό. Αυτήν ακριβώς την «επιλεκτική» γενναιοδωρία των πλούσιων οικογενειών και των μεγάλων επιχειρήσεων στη Γαλλία έχουν κατακρίνει και πολλές συνδικαλιστικές ενώσεις.

Κανείς άλλωστε δεν ξεχνά τα λόγια του Προέδρου Μακρόν «ξοδεύουμε τρελό χρήμα» για να περιγράψει τα προνοιακά βοηθήματα προκαλώντας ζωηρές επικρίσεις. «Ας δώσει η ολιγαρχία για τη Νοτρ Νταμ, είναι καλά. Αν είχαν υποδειγματική φορολογική συμπεριφορά, θα ήταν ακόμη καλύτερα. Οι δωρεές δεν κρύβουν τη φτώχεια και τη λιτότητα» κατήγγειλε στο Twitter ο Μπενζαμέν Κοσί, μια άλλη σημαίνουσα προσωπικότητα του κινήματος.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι δωρητές μπορούν να είναι γενναιόδωροι επειδή ακριβώς χρησιμοποιούν δημόσιο χρήμα, καθώς ένας νόμος του 2003 προβλέπει πως οι επιχειρήσεις που επενδύουν στον πολιτισμό μπορούν να απαλλάσσονται φορολογικά για το 60% των ποσών που δαπανούν για τον πολιτισμό.

Και τι κάνει η κυβέρνηση για να αντιστρέψει το κλίμα; Αντί να ακυρώσει τον νόμο του 2003, τον επεκτείνει και στους ιδιώτες που θα δώσουν μικροποσά. Για να σταματήσει τις επικρίσεις, ο πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ ανακοίνωσε φορολογική έκπτωση της τάξεως του 75% για δωρεές ιδιωτών μέχρι 1.000 ευρώ (και 66% για μεγαλύτερα ποσά) για την ανοικοδόμηση του καθεδρικού ναού.

Στο «διά ταύτα», το ερώτημα είναι απλό: Ποιος επωφελείται από το μπάχαλο; Ποιος στηρίζει τον Φάρατζ, ποιος τον νέο Πρόεδρο της Ουκρανίας και ποιος ποντάρει στην πολιτική αποδόμηση που μπορεί να εκφραστεί μέσα από τα «Κίτρινα Γιλέκα»; Σίγουρα όλοι όσοι θα ήθελαν την Ευρώπη κατακερματισμένη και όχι μια ενιαία οντότητα.

Ένα δεύτερο ερώτημα είναι επίσης απλό: Ποιοι είναι οι πολυτιμότεροι – έστω και ακουσίως – σύμμαχοί τους; Όσοι στην ευρωπαϊκή ελίτ φροντίζουν την πρόσκαιρη επιβίωσή τους, αδιαφορώντας πλήρως για την εξαθλίωση στην οποία ωθούν τις χώρες και τους πληθυσμούς τους.