search
ΠΕΜΠΤΗ 18.04.2024 06:13
MENU CLOSE

Η διαμόρφωση των συνόρων του ελληνικού κράτους, 1830 – 1947 – Η Συνθήκη των Σεβρών 1920

15.05.2019 03:00
gr.jpg

 

Η συμμετοχή ή όχι της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε αιτία μιας σφοδρής εσωτερικής σύγκρουσης μεταξύ του Βασιλέως από τη μία, που υποστήριζε την ουδετερότητα, η οποία στην ουσία εξυπηρετούσε τα σχέδια των Γερμανών, και του Ελευθερίου Βενιζέλου από την άλλη, ο οποίος θεωρούσε ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στο πλευρό των Συμμάχων θα την ωφελούσε πολλαπλώς. Ο Εθνικός Διχασμός, αν και χρονολογικά ορίζεται από το 1915 έως το 1917, στην ουσία επηρέασε τη ζωή της χώρας για πολλές δεκαετίες μετά. Τα κύρια γεγονότα της διετούς διένεξης αφορούν διαδοχικά την παραίτηση του Βενιζέλου, τη δημιουργία ξεχωριστού κράτους με πρωτοβουλία του στη Βόρεια Ελλάδα με πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη και την εκδίωξη του Κωνσταντίνου από την Ελλάδα έπειτα από στρατιωτική παρέμβαση των δυνάμεων της Αντάντ. Μακροπρόθεσμα, η διένεξη αυτή χώρισε τη χώρα σε δύο διαφορετικά στρατόπεδα και προκάλεσε εξαιρετικά βαθύ χάσμα στην ελληνική κοινωνία μέχρι τη δικτατορία του Μεταξά. Κάποιες επιπτώσεις του χάσματος παρέμειναν ώς το 1974 και την έκπτωση της μοναρχίας στην Ελλάδα. Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν σε μεγάλο βαθμό απόρροια του Εθνικού Διχασμού.

Μετά τη λήξη του Μεγάλου Πολέμου ξεκίνησαν μια σειρά από πυρετώδεις διαπραγματεύσεις μεταξύ των εμπλεκομένων μερών που καθόριζαν τις τύχες των νικητών και των ηττημένων. Με την τελική επικράτηση της άποψης του Βενιζέλου να εισέλθει η χώρα έστω και καθυστερημένα στο πλευρό των Συμμάχων, η Ελλάδα βρέθηκε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από την πλεονεκτική μεριά των νικητών. 

Η εξωτερική πολιτική του Ελ. Βενιζέλου, στο απόγειό της 
Στη Διάσκεψη της Ειρήνης που συνήλθε στο Παρίσι από τον Ιανουάριο ώς τον Ιούνιο του 1919, ετέθη ως ζήτημα προς επίλυση ο διακανονισμός των διαφορών και εκκρεμοτήτων που προέκυπταν μεταξύ νικητών και ηττημένων. 
Ο ρόλος της Ελλάδας στο Συνέδριο δεν ήταν εύκολος. Ο Έλληνας υπουργός συνέταξε υπόμνημα για τις ελληνικές διεκδικήσεις λαμβάνοντας υπόψη εθνολογικούς και γεωπολιτικούς όρους. Στο υπόμνημά του αξιώνει περιοχές με ελληνικό πληθυσμό, όπως η Θράκη, η Σμύρνη με την ενδοχώρα της και η Βόρεια Ήπειρος. Οι ελληνικές αξιώσεις έθιγαν τα συμφέροντα κάποιων Μεγάλων Δυνάμεων (Ιταλία, Γαλλία) και το έργο του κυβερνήτη γινόταν ακόμη δυσκολότερο από το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων έπειτα από θλιβερές περιπέτειες «την δωδεκάτην ώραν του αγώνος». Παρά ταύτα, το ζήτημα της Δυτικής Θράκης διευθετήθηκε με τη Συνθήκη του Νεϊγύ (27 Νοεμβρίου 1919). Η Βουλγαρία εγκαταλείπει την περιοχή ανατολικά του Νέστου μέχρι τον Έβρο, που παραχωρήθηκε στην Ελλάδα.

Για την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών που αφορούσε ζωτικής σημασίας περιοχές για την Ελλάδα και έκανε πράξη τη Μεγάλη Ιδέα θα χρειαστεί να μεσολαβήσουν γεγονότα, όπως η Ουκρανική Εκστρατεία (Φεβρουάριος 1919) και η αποβίβαση ελληνικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία (Μάιος 1919). 
Ο Βενιζέλος για λόγους εθνικής σκοπιμότητας υπάκουσε στην πρόταση των Συμμάχων να συμμετάσχει και η Ελλάδα με εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία, προκειμένου να εμποδιστούν οι Μπολσεβίκοι μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στην περιοχή. 

Η Συνθήκη των Σεβρών
Στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η Ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου, αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα ύστερα από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα. Το άρθρο 26 της συνθήκης όριζε ακόμα ότι αν οι οθωμανικές αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της, θα εξέπιπταν από την κυριαρχία τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα, κάτι το οποίο έντεχνα είχε προωθήσει ο Βενιζέλος. 

Παράλληλα, η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στην Ελλάδα με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου – Τιττόνι. Η Ιταλία συμφώνησε ακόμα να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα (εκτός από τη Ρόδο και το Καστελόριζο) στην Ελλάδα, και όταν η Βρετανία θα έδινε στο μέλλον την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε (έπειτα από δημοψήφισμα) θα παραχωρούνταν και αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε αργότερα από την Ιταλία το 1922). 

Τα στενά των Δαρδανελίων και η θάλασσα του Μαρμαρά αποστρατιωτικοποιήθηκαν και έγιναν προσωρινά διεθνής περιοχή, οι Σύμμαχοι απέκτησαν τον οικονομικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και, τέλος, καθορίστηκε η ισότητα και τα δικαιώματα των χριστιανικών μειονοτήτων. 
Η επικύρωση της συνθήκης δεν έγινε από κανένα συμμαχικό Κοινοβούλιο (ούτε από το ελληνικό), καθώς μετά την επαναφορά του Κωνσταντίνου στον ελληνικό θρόνο διαταράχθηκαν οι σχέσεις με τις συμμαχικές δυνάμεις, οι οποίες ποτέ δεν τον αναγνώρισαν ως αρχηγό του ελληνικού κράτους. 
Η Σοβιετική Ένωση έκανε ξεχωριστή συνθήκη με τους Οθωμανούς. Μετά την επικράτηση των Νεότουρκων, που μετέφεραν την πρωτεύουσα στην Άγκυρα, καθώς και τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι σύμμαχοι υπέγραψαν νέα συνθήκη ειρήνης (Συνθήκη της Λωζάνης) το 1923, με ευνοϊκότερους όρους για την (πλέον) Τουρκία. 
 

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΕΜΠΤΗ 18.04.2024 04:28