Μπορούν να δημιουργηθούν 500.000 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα μέσα στην επόμενη τετραετία; Από την περασμένη Δευτέρα ο πρωθυπουργός έβαλε πολύ ψηλά τον πήχη, καθώς υποσχέθηκε ότι, αν θα είναι το δικό του κόμμα αυτό που θα νικήσει στις εκλογές και πάρει πρώτο την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης μετά την 7η Ιουλίου, ο βασικός του στόχος θα είναι να επανέλθουν τα ποσοστά ανεργίας στα προ κρίσης επίπεδα.

Με αυτόν τον στόχο, πρακτικά, δεν μπορεί να διαφωνήσει κανείς. Άλλωστε και η Νέα Δημοκρατία μιλάει συνεχώς για περισσότερες επενδύσεις και νέες καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας προκειμένου να τονωθούν και η ιδιωτική κατανάλωση και συνολικά η ελληνική οικονομία.
Ο αριθμός είναι ιδιαιτέρως εύηχος. Το θέμα είναι κατά πόσον ο στόχος είναι εφικτός. Προφανώς για 500.000 νέες θέσεις εργασίας το βάρος πρέπει να πέσει σχεδόν εξ ολοκλήρου στον ιδιωτικό και όχι στον δημόσιο τομέα. 

Ακόμη ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για εφαρμογή του κανόνα «μια πρόσληψη για κάθε μια αποχώρηση», κάτι που σημαίνει ότι σε βάθος χρόνου αυτή η πολιτική δεν οδηγεί σε σημαντική αύξηση των απασχολουμένων ακόμη και αν προσμετρηθούν οι έχοντες συμβάσεις ορισμένου χρόνου. 
Αν μάλιστα εφαρμοστεί η πολιτική της Νέας Δημοκρατίας, θα έχουμε ακόμη λιγότερες ευκαιρίες απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, καθώς για κάθε πέντε αποχωρήσεις θα ισχύει μια καινούργια πρόσληψη.

Διαφορετικές ατζέντες
Για να «δελεάσουν» τον ιδιωτικό τομέα προκειμένου να προχωρήσει σε νέες προσλήψεις, τα δύο μεγάλα κόμματα δίνουν διαφορετικές υποσχέσεις. 
1. Ο ΣΥΡΙΖΑ μίλησε τη Δευτέρα για μείωση του συντελεστή υπολογισμού της προκαταβολής φόρου από το 100% που είναι σήμερα στο 50%, επιλέγοντας ωστόσο αυτή η μείωση να ισχύσει για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, που είναι είτε ατομικές είτε προσωπικές (δηλαδή ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες). 
Από την άλλη αποκλείονται της μείωσης οι ανώνυμες εταιρείες, οι ΕΠΕ και οι ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες, οι οποίες θα εξακολουθήσουν να πληρώνουν προκαταβολή φόρου με συντελεστή 100%. 
Όσον αφορά τον συντελεστή υπολογισμού του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων, προγραμματίζεται – με βάση την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ – να μειωθεί από το 29% που είναι σήμερα στο 25% σε βάθος τετραετίας. 
Καμία περαιτέρω αναφορά δεν γίνεται στη μείωση του συντελεστή υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών τόσο για τους εργαζομένους όσο και για τους εργοδότες. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η επιδότηση για τις προσλήψεις νέων ηλικίας έως και 29 ετών που προγραμματίζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ να ισχύσουν μέσα στο 2020. 
Βεβαίως, από το 2020 προγραμματίζεται και η νέα αύξηση του κατώτατου μισθού. Με τα ποσοστά του +7,5% τόσο για το 2020 όσο και για το 2021 ο κατώτατος μισθός θα επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα, δηλαδή στα 751 ευρώ, κάτι που σημαίνει υψηλότερες αποδοχές για τους εργαζομένους, αλλά και υψηλότερο κόστος για τους εργοδότες.
2. Η Νέα Δημοκρατία από την πλευρά της μιλάει για επιθετική μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων (από το 29% που είναι σήμερα στο 20%) προκειμένου αυτό να λειτουργήσει ως ισχυρό κίνητρο για προσλήψεις. Επίσης, προτείνει μείωση στο 5% και του συντελεστή υπολογισμού του φόρου στα μερίσματα. 
Επιπλέον η Νέα Δημοκρατία θέλει να κάνει φθηνότερη την πρόσληψη μειώνοντας στο 15%, από 20% που είναι σήμερα, τον συντελεστή υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για την κύρια σύνταξη (σε βάθος χρόνου).

Παγίδα φτώχειας οι αμοιβές
Πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν τα σχέδια των δύο κομμάτων; Η κάθε πλευρά υπερασπίζεται τη δική της πρόταση. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός είναι ότι το στοίχημα της μείωσης της ανεργίας στα προ κρίσης επίπεδα είναι τεράστιο. Επίσης, δεν αρκεί η μείωση του ονομαστικού δείκτη. Πρέπει ταυτόχρονα να καταγραφούν και προσλήψεις με υψηλότερους μισθούς από αυτούς που δίδονται σήμερα ενώ χρειάζονται και θέσεις πλήρους απασχόλησης. 

Είναι γεγονός ότι από το 2013 και μετά καταγράφεται ραγδαία μείωση της ανεργίας. Από το ιστορικό υψηλό του 28% έχει πέσει σήμερα στο 18%, δηλαδή κατά περίπου 10 μονάδες. Ωστόσο ο μέσος μισθός εξακολουθεί να υποχωρεί, κάτι που σημαίνει ότι οι νέες θέσεις που δημιουργούνται είναι με ολοένα και χαμηλότερους μισθούς (ή μερική απασχόληση). 
Η επίπτωση αυτού του φαινομένου δεν είναι στιγμιαία, αλλά μόνιμη. Από τη στιγμή που κάθε μισθός από το 2002 και μετά λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της σύνταξης, ένας πολύ χαμηλός μισθός εγκλωβίζει τον εργαζόμενο σε μια παγίδα φτώχειας μέχρι και τον θάνατό του.

Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας είναι επιτακτική ανάγκη για να μειωθεί περαιτέρω ο αριθμός των ανέργων από τα επίπεδα των 800-900 χιλιάδων όπου βρίσκεται σήμερα. Η δημιουργία θέσεων εργασίας με καλούς μισθούς, από την άλλη, μπορεί να αποτελέσει και ένα κίνητρο επαναπατρισμού για τους περίπου 500.000 καλά εκπαιδευμένους πολίτες που εγκατέλειψαν τη χώρα.

Τι λέει ο «χάρτης»
Ποιος όμως είναι αυτός που θα δημιουργήσει πολλές και καλές θέσεις εργασίας; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα προϋποθέτει και μια πολύ καλή ματιά στα στοιχεία του «επιχειρηματικού χάρτη». Είμαστε μια χώρα με εκατοντάδες χιλιάδες εργοδότες, οι οποίοι απασχολούν όμως πολύ μικρό αριθμό εργαζόμενων ανά επιχείρηση. 
● Ο μικρομεσαίος θα δημιουργήσει μια καινούργια θέση εργασίας ή όχι; 
● Θα έρθουν μεγάλες επενδύσεις στην Ελλάδα ή όχι; 
● Ποιος είναι ο χάρτης της ελληνικής αγοράς εργασίας;
Στην Ελλάδα ο ΕΦΚΑ «μετράει» περίπου 250.000 εργοδότες. Από αυτούς:
1. Περίπου 92.496 απασχολούν μόνο ένα άτομο, δηλαδή τον… εαυτό τους. Είναι αφεντικά, αλλά μόνοι.
2. Περίπου 42.963 άτομα, απασχολούν τον εαυτό τους και ακόμη έναν εργαζόμενο. Δηλαδή, αν αθροίσει κάποιος αυτούς τους δύο αριθμούς, θα διαπιστώσει ότι το 55% του συνολικού αριθμού των εργοδοτών στις καταστάσεις του ΕΦΚΑ απασχολούν μόλις 178.000 άτομα ή περίπου το 12,85% του συνολικού αριθμού των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα.
3. Από 3 έως 10 άτομα προσωπικό, απασχολούν περίπου 78.000 εργοδότες. Στις επιχειρηματικές τους οντότητες (κυρίως ατομικές επιχειρήσεις) απασχολούνται περίπου 400.000 άτομα, κοντά στο 19% του συνολικού αριθμού.
4. Αν μετρήσουμε τις επιχειρήσεις που απασχολούν από 11 έως 50 άτομα προσωπικό, θα εντοπίσουμε έναν συνολικό αριθμό εργοδοτών της τάξεως των 26.000. Αυτοί απασχολούν συνολικά περίπου 534.000 άτομα. Με βάση τον ευρωπαϊκό ορισμό, ακόμη και αυτές οι επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται μικρές.
5. Από τα 50 έως τα 150 άτομα προσωπικό έχουμε συνολικά 3.314 εργοδότες. Αυτοί όμως οι λίγοι, απασχολούν συνολικά 274.000 άτομα.
6. Πόσες είναι οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα με περισσότερους από 150 εργαζόμενους ανά περίπτωση; Μόλις 1.360 επιχειρήσεις. Πόσοι εργάζονται σε αυτές τις επιχειρήσεις; Συνολικά πάνω από 720.000 εργαζόμενοι, δηλαδή τουλάχιστον ο ένας στους τρεις εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα.
Από αυτή την κατανομή προκύπτει και το πρώτο βασικό συμπέρασμα: Έχουμε τεράστιο αριθμό εργοδοτών για τα δεδομένα της χώρας, καθώς σε σύνολο άνω των 2,2 εκατομμυρίων εργαζομένων αντιστοιχούν 250.000 εργοδότες. Ένας εργοδότης ανά 9-10 εργαζόμενους, χαρακτηριστικό πρωτοφανές για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. 
Από την άλλη ο πολύς κόσμος δουλεύει σε πολύ μικρό αριθμό επιχειρήσεων. Το 61% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα – χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο παράγοντας Δημόσιο – εξαρτώνται από 14.000 επιχειρήσεις. 
 

Μικρομεσαία… ψίχουλα
Τι κάνουν όμως οι πολλοί εργοδότες στην Ελλάδα όσον αφορά τα μισθολογικά και τι κάνουν οι λίγοι; Ας ξεκινήσουμε την ανάλυση από τους πολλούς, αυτούς που απασχολούν έως και 10 άτομα προσωπικό ανά επιχείρηση. Είναι συνολικά 210.500 εργοδότες και απασχολούν συνολικά 524.000 ανθρώπους. Μια απλή διαίρεση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σε αυτές τις επιχειρήσεις απασχολούνται ο εργοδότης και δύο εργαζόμενοι. 
Τι προσφέρουν αυτοί οι (πολλοί) εργοδότες στους εργαζόμενους; Ο μέσος μισθός για τους απασχολούμενους με πλήρη απασχόληση διαμορφώνεται στα 774 ευρώ μεικτά (περισσότερα για τους άνδρες που έχουν έναν μέσο όρο 801 ευρώ και λιγότερα για τις γυναίκες με μέσο όρο 774 ευρώ). Από την άλλη, περίπου ο ένας στους δύο εργαζόμενους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, είναι μερικώς απασχολούμενος. 
Σε σύνολο 538.484 εργαζομένων, οι 251.068 δουλεύουν το πολύ για τέσσερις ώρες την ημέρα και εισπράττουν 327 ευρώ μεικτά: 334 ευρώ οι άνδρες και 321 ευρώ οι γυναίκες. Έτσι, όταν μιλάμε για μικρομεσαία επιχείρηση στην Ελλάδα, να έχουμε κατά νου έναν εργοδότη ο οποίος πληρώνει κατά μέσον όρο 566 ευρώ μεικτά, 610 ευρώ στους άνδρες και 519 ευρώ στις γυναίκες.
Εντελώς διαφορετικά είναι τα νούμερα στις εταιρείες που απασχολούν πάνω από 10 άτομα προσωπικό η καθεμία. Έτσι, οι εργοδότες είναι πολύ λιγότεροι (συνολικά 34.378) αλλά απασχολούν πολύ περισσότερους: 1,5 εκατομμύριο άτομα συνολικά. Αυτοί οι εργοδότες πληρώνουν πολύ υψηλότερους μισθούς.
● Ο μέσος όρος διαμορφώνεται στα 1.276 ευρώ μεικτά για το οκτάωρο με τον άνδρα να εισπράττει 1.357 ευρώ και τις γυναίκες να περιορίζονται στα 1.168 ευρώ. 
● Από την άλλη οι μερικώς απασχολούμενοι λαμβάνουν 442 ευρώ με τους άνδρες να εισπράττουν (και αυτή είναι η μοναδική κατηγορία όπου συμβαίνει αυτό) λιγότερα από ό,τι οι γυναίκες (415 ευρώ έναντι 463 ευρώ). 
Έτσι ο μέσος εργαζόμενος στις επιχειρήσεις με περισσότερους από 10 εργαζομένους ανά επιχείρηση εισπράττει 1.062 ευρώ κατά μέσον όρο, με τους άνδρες να έχουν μέσο μισθό 1.157 ευρώ και τις γυναίκες να περιορίζονται στα 963 ευρώ.
Συνεπώς το ερώτημα για το πώς ακριβώς σκέπτονται – αν όντως σκέπτονται – να πυροδοτήσουν την αγορά εργασίας τα δύο κόμματα εξουσίας παραμένει αναπάντητο, δεδομένου ότι η ίδια η διάρθρωση της επιχειρηματικότητας και της αγοράς εργασίας αποτελεί τροχοπέδη για την επίτευξη των μεγαλεπήβολων στόχων που θέτουν προεκλογικά. Είτε μιλάμε για το μισό εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας που υπόσχεται ο ΣΥΡΙΖΑ είτε μιλάμε για τις εκατοντάδες χιλιάδες καλά αμειβόμενες που τάζει η Νέα Δημοκρατία…