Γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1934 στη συνοικία των Ποταμουδίων Καβάλας. Οι γονείς του κατάγονταν από τη Θάσο. Πατέρας του ήταν ο δικηγόρος Νικόλαος Βασιλικός, που πολιτεύθηκε και εξελέγη βουλευτής Καβάλας το 1936 και μητέρα του η Καίτη Βασιλικού[5]. Ο Βασίλης Βασιλικός έχει και μία αδελφή, την Έλζα Βασιλικού, πρώην πρωταθλήτρια του πινγκ πονγκ. Αποφοίτησε από το Λύκειο Καρυωτάκη στην Καβάλα, τη Σχολή Βαλαγιάννη (Θεσσαλονίκη) και το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ανατόλια.

 

Στη συνέχεια σπούδασε Νομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σκηνοθεσία τηλεόρασης στη δραματική σχολή του Πανεπιστημίου Γέιλ (Drama School – SRT) στο Νιού Χέιβεν του Κονέκτικατ της Νεας Υόρκης (ΗΠΑ). Από το 1967 μέχρι το 1994 έζησε και εργάστηκε στο εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Νέα Υόρκη (τα πρώτα 7 χρόνια εξόριστος από τη χούντα), με ένα τριετές διάλειμμα (1981-1984), κατά το οποίο ανέλαβε καθήκοντα αναπληρωτή γενικού διευθυντή της ΕΡΤ επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου.

 

Εργάσθηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε ξένες παραγωγές, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, σεναριογράφος, επιμελητής σεναρίων, εισηγητής σεναρίων στην Arte (1990-1993), δημοσιογράφος και συγγραφέας. Συνεργάστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο στο σενάριο της ταινίας Μικρές Αφροδίτες. Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO (1996-2004).

 

Γνωρίζει αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά και αρμενικά. Μέχρι σήμερα ο Βασιλικός έχει γράψει μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, θεατρικά έργα και ποίηση.

 

Από τα έργα του γνωστότερα είναι: Η Μυθολογία της Αμερικής, Το ψαροντούφεκο, Θύματα ειρήνης, Οι φωτογραφίες, Ζ, Ο Ιατροδικαστής, Ο Θάνατος του Αμερικάνου κ.ά..

 

Το 2003 συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την έκδοση του πρώτου βιβλίου του Η διήγηση του Ιάσονα.

 

Έχει αποσπάσει το βραβείο των 12 και το κρατικό βραβείο διηγήματος (1980), το οποίο δεν αποδέχθηκε.

 

Έχει μεταφράσει Αντρέ Ζιντ, Τζέημς Μέριλ, Ρεζίς Ντεμπρέ και Μπαλζάκ. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε 33 γλώσσες ανά τον κόσμο, καθώς και στη γραφή Μπράιγ.

 

Το μυθιστόρημά του Ζ μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά.

 

Είναι νυμφευμένος με την υψίφωνο Βάσω Παπαντωνίου και έχει μία κόρη. Το 2015 ο Βασιλικός ήταν το πιο ηχηρό όνομα που ηγήθηκε στο ψηφοδέλτιο επικρατείας της εκλογικής συνεργασίας Πράσινοι – Δημοκρατική Αριστερά.

 

Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού του απένειμε για το σύνολο του έργου του στις 1. Δεκεμβρίου του 2017 το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων.